TERLEME a. 1. Terlemek eylemi. 2. Derinin ter çıkarma işlevi. -*Bot. Bitkilerde ham besisuyunun yükselmesini kolaylaştırmak üzere...
TERLEME a.
1. Terlemek eylemi.
2. Derinin ter çıkarma işlevi.
-*Bot. Bitkilerde ham besisuyunun yükselmesini kolaylaştırmak üzere su buharı çıkarılması. (Eşanl. BUHARLAŞMA.) (Bk. ansikl. böl.)
*Fizyol. Aşırı terleme, anormal derecede fazla ter çıkarma. || Yağlı aşırı terleme, özellikle kellerde, saçlı deride ve yüzde seboreyle birlikte görülen ve emülsiyon halinde bol miktarda sıvı yağlı madde içeren bol ter salgılanması biçiminde beliren terleme.
*Ger. day. Terleme deneyi, bir malzeme nin yüzeyindeki çatlakları ya da gözenekleri algılamaya olanak veren, tahriş edici olmayan yöntem; parça üzerine yüzeysel gerilimi düşük, renkli ya da flüorışıl bir sıvı sürmeye, birkaç dakikalık emdirmeden sonra yüzeyi temizlemeye ve üzerine, sıvının çatlaklardan yüzeye çıkışını gözlemlemek için beyaz bir pudra serpmeye dayanır.
*Hidr. bağl. Döküldükten ve sıkıştırıldıktan sonra bir çimento şerbetinin, harcın ya da betonun yüzey[ne su sızması.
*Metalürj. Metal bir alaşımın ısıtılması sırasında geride kalan kütlenin katı halde bulunmasına karşın, sıvı bir fazın kütleden ayrılması olayı. || Ham döküm metal bir parçanın yapısındaki heterojenliğe bağlı olarak, bileşenlerinden birinin yüzeye çıkması. (Terleme özellikle bronzlarda görülür)
*Patol. Terleme hastalığı, bol miktarda ter çıkarmaya verilen ad.
*Sabunc. Sıvı damlacıklarının sabun kalıbı yüzeyine boncuk biçiminde çıkması ve sabun kalıbını ıslatmasıyla beliren üretim kusuru.
*ANSİKL. Terleme yaşatkan sinir sistemi (sempatİK ve parasempatik) tarafından yönetilir, bu sistem de soğanilikteki ve atabeyindeki sinir merkezlerine (özellikle ısı düzenleyici merkezler) bağımlıdır. Terlemenin artması fizyolojik olabilir, aşırı çabadan, heyecandan, sıcaklığa karşı mücadeleden vb.'den sonra görülebilir. Özellikle ateşli hastalıklar (tüberküloz, sıtma vb.) ve bazı zehirlenmeler sırasında olduğu gibi patolojik de olabilir.
*Bot. Otların biçildikten sonra kuruması terleme olgusunu açıkça gösterir. Otlar, biçildikten sonra (kesilen yer tıkansa bile), kısa zaman icindfe pörsür. Gerçekten bitlirti bir sûre içindeki bu su kaybı, bitkinin ağırlık kaybıyla ölçülebilir. Atmosfere atılan su, belirli kimyasal ayraçlar kullanılarak saptanabilir. Potometrelerin kullanılması, çıkan su miktarını belirtmeyi de sağlar. Hücrelerin içinde bulunan su, zarları ıslatır ve bitkinin içinde damarlarda dolaşır. 6u su, üstderıdeki kütikûladan geçerek ve özellikle esas terleme organları olan gözeneklerden çıkarak buharlaşır; mantarlaşmış gövdelerdeyse kovucuklar yoluyla dışarı atılır Gözeneklerin rolü Garreau deneyi ile gösterilir: bir yaprâğın bu parçası, sodyum ve kalsiyum klorûr içeren iki cam kapak arasında yalıtılır ve her yüzden atılan su miktarı ölçülür, fazla gözenek bulunan yüzden daha çok su çıkar Yaprağın bu yüzeyinde hiç gözenek bulunmadığı zaman kütiküla yoluyla terlemenin değeri de ölçülebilir: tüm terlemenin' 1/10 ya da 1/20'si (bu yolla terlemenin çok yüksek olduğu genç yapraklar hariç). Bu ölçümler, şidetli terleme döneminde, nemcil bitkilerde saatte dm2 başına 10 g su, mezofitlerde 1 g ve kurakçıl bitkilerde 0.1 g su atıldığını gösterir; 15 m boyunda bir akçaağaç bir yaz gününde saatte 300 litre su kaybedebilir. Bir gram katı madde sentezlemek için 300 g'lık bir su iletiminin gerektiği hesaplanmıştır. Bu değerler, bitkilerin morfolojik ve anatomik özelliklerine (havadaki kısımların yüzeyi, dış koşullara uyum), gözeneklerin sayısına ve konumuna bağlıdır. Öte yandan değişik dış etmenler de önemli rol oynar: havanın nemi, rüzgâr, toprağın yapısı ve nemi, sıcaklık, ışık; ayrıca çok şiddetli ya da çok zayıf ışık, gözeneklerin kapanmasına neden olur; kırmızı, mavi ve mor radyasyonlar terlemeyi artırır; yüksek nem gözeneklerin açılmasına sebep olur
*Fizyol. Aşırı terleme genelleşebilir ve çeşitli durumlarda (ateşli hastalıklar, şişmanlık, menopozdaki kadınlar, nörovejetatif sistem bozuklukları) gözlenebilir. Yerel aşırı terleme sıklıkla koltukaltlarında (şişkin apselere zemin hazırlar), cinsel organ-kasık kıvnmlannda (intertrigo ve egzamalara zemin hazırlar), ellerde (sıklıkla heyecanlanmaya bağlıdır) ve ayaklarda (mantar hastalıklarının yerleşimini kolaylaştırır) ortaya çıkar. Çocuktaki aşırı burun terlemesine granulosis rubra nasi adı verilir. Aşırı terleme büyük bir olasılıkla organik asitle rin bol miktarda varlığına bağlı kötü bir kokuyla birlikte olursa bromidroz söz konusudur.
1. Terlemek eylemi.
2. Derinin ter çıkarma işlevi.
-*Bot. Bitkilerde ham besisuyunun yükselmesini kolaylaştırmak üzere su buharı çıkarılması. (Eşanl. BUHARLAŞMA.) (Bk. ansikl. böl.)
*Fizyol. Aşırı terleme, anormal derecede fazla ter çıkarma. || Yağlı aşırı terleme, özellikle kellerde, saçlı deride ve yüzde seboreyle birlikte görülen ve emülsiyon halinde bol miktarda sıvı yağlı madde içeren bol ter salgılanması biçiminde beliren terleme.
*Ger. day. Terleme deneyi, bir malzeme nin yüzeyindeki çatlakları ya da gözenekleri algılamaya olanak veren, tahriş edici olmayan yöntem; parça üzerine yüzeysel gerilimi düşük, renkli ya da flüorışıl bir sıvı sürmeye, birkaç dakikalık emdirmeden sonra yüzeyi temizlemeye ve üzerine, sıvının çatlaklardan yüzeye çıkışını gözlemlemek için beyaz bir pudra serpmeye dayanır.
*Hidr. bağl. Döküldükten ve sıkıştırıldıktan sonra bir çimento şerbetinin, harcın ya da betonun yüzey[ne su sızması.
*Metalürj. Metal bir alaşımın ısıtılması sırasında geride kalan kütlenin katı halde bulunmasına karşın, sıvı bir fazın kütleden ayrılması olayı. || Ham döküm metal bir parçanın yapısındaki heterojenliğe bağlı olarak, bileşenlerinden birinin yüzeye çıkması. (Terleme özellikle bronzlarda görülür)
*Patol. Terleme hastalığı, bol miktarda ter çıkarmaya verilen ad.
*Sabunc. Sıvı damlacıklarının sabun kalıbı yüzeyine boncuk biçiminde çıkması ve sabun kalıbını ıslatmasıyla beliren üretim kusuru.
*ANSİKL. Terleme yaşatkan sinir sistemi (sempatİK ve parasempatik) tarafından yönetilir, bu sistem de soğanilikteki ve atabeyindeki sinir merkezlerine (özellikle ısı düzenleyici merkezler) bağımlıdır. Terlemenin artması fizyolojik olabilir, aşırı çabadan, heyecandan, sıcaklığa karşı mücadeleden vb.'den sonra görülebilir. Özellikle ateşli hastalıklar (tüberküloz, sıtma vb.) ve bazı zehirlenmeler sırasında olduğu gibi patolojik de olabilir.
*Bot. Otların biçildikten sonra kuruması terleme olgusunu açıkça gösterir. Otlar, biçildikten sonra (kesilen yer tıkansa bile), kısa zaman icindfe pörsür. Gerçekten bitlirti bir sûre içindeki bu su kaybı, bitkinin ağırlık kaybıyla ölçülebilir. Atmosfere atılan su, belirli kimyasal ayraçlar kullanılarak saptanabilir. Potometrelerin kullanılması, çıkan su miktarını belirtmeyi de sağlar. Hücrelerin içinde bulunan su, zarları ıslatır ve bitkinin içinde damarlarda dolaşır. 6u su, üstderıdeki kütikûladan geçerek ve özellikle esas terleme organları olan gözeneklerden çıkarak buharlaşır; mantarlaşmış gövdelerdeyse kovucuklar yoluyla dışarı atılır Gözeneklerin rolü Garreau deneyi ile gösterilir: bir yaprâğın bu parçası, sodyum ve kalsiyum klorûr içeren iki cam kapak arasında yalıtılır ve her yüzden atılan su miktarı ölçülür, fazla gözenek bulunan yüzden daha çok su çıkar Yaprağın bu yüzeyinde hiç gözenek bulunmadığı zaman kütiküla yoluyla terlemenin değeri de ölçülebilir: tüm terlemenin' 1/10 ya da 1/20'si (bu yolla terlemenin çok yüksek olduğu genç yapraklar hariç). Bu ölçümler, şidetli terleme döneminde, nemcil bitkilerde saatte dm2 başına 10 g su, mezofitlerde 1 g ve kurakçıl bitkilerde 0.1 g su atıldığını gösterir; 15 m boyunda bir akçaağaç bir yaz gününde saatte 300 litre su kaybedebilir. Bir gram katı madde sentezlemek için 300 g'lık bir su iletiminin gerektiği hesaplanmıştır. Bu değerler, bitkilerin morfolojik ve anatomik özelliklerine (havadaki kısımların yüzeyi, dış koşullara uyum), gözeneklerin sayısına ve konumuna bağlıdır. Öte yandan değişik dış etmenler de önemli rol oynar: havanın nemi, rüzgâr, toprağın yapısı ve nemi, sıcaklık, ışık; ayrıca çok şiddetli ya da çok zayıf ışık, gözeneklerin kapanmasına neden olur; kırmızı, mavi ve mor radyasyonlar terlemeyi artırır; yüksek nem gözeneklerin açılmasına sebep olur
*Fizyol. Aşırı terleme genelleşebilir ve çeşitli durumlarda (ateşli hastalıklar, şişmanlık, menopozdaki kadınlar, nörovejetatif sistem bozuklukları) gözlenebilir. Yerel aşırı terleme sıklıkla koltukaltlarında (şişkin apselere zemin hazırlar), cinsel organ-kasık kıvnmlannda (intertrigo ve egzamalara zemin hazırlar), ellerde (sıklıkla heyecanlanmaya bağlıdır) ve ayaklarda (mantar hastalıklarının yerleşimini kolaylaştırır) ortaya çıkar. Çocuktaki aşırı burun terlemesine granulosis rubra nasi adı verilir. Aşırı terleme büyük bir olasılıkla organik asitle rin bol miktarda varlığına bağlı kötü bir kokuyla birlikte olursa bromidroz söz konusudur.
Kaynak: Büyük Larousse
Ter ve Terleme
Terleme nedenim nedir?
Buharlaşma, terleme, yoğunlaşma ve yağış hakkında bilgi verir misiniz?
YORUMLAR