Genel kabul görmekte olan fikre TEZ denilir. ANTİ-TEZ genel kabul gören fikre karşı çıkan, onu olumsuzlayan (negation) fikirdir. Hem tez, ...
Genel kabul görmekte olan fikre TEZ denilir. ANTİ-TEZ genel kabul gören fikre karşı çıkan, onu olumsuzlayan (negation) fikirdir. Hem tez, hem de anti-tez bu noktada bilindiği ve çarpıştırıldığı için ortaya çıkan yeni fikir bunları bağdaştıran daha sağlıklı, daha bilinçli bir fikirdir: bu üst yeni fikire SENTEZ denilir. Böylece sürekli gelişme sağlanır ve bilinç giderek daha üst düzeylerde oluşur. Dialektik, işte bu şekilde giderek daha üst düzeyde oluşan tezler, anti-tez ve sentezlerin oluşturduğu karşıtları mücadelesi ve birlikteliğini inceleyen ve oluşan bu gelişmenin yasalarını ortaya çıkaran bir düşünce bilimidir.
Örnek:
TEZ: bardağın yarısı boş
ANTİ-TEZ: bardağın yarısı dolu
SENTEZ: bardağı oluşturan hacmin yarısı su ile, diğer yarısı ise hava ile dolu.
Görüldüğü gibi sentez gerçeğin daha derinlemesine bilinmesine sebep olmaktadır. Ancak bu senteze karşı da yeni anti tezler ileri sürülebilir: bardaktaki suyun ve havanın sıcaklık ve basınçtan dolayı farklı genleştiğini ve yarı yarıya dolu olmanın belli basınç ve sıcaklıklar dışında geçerli olmadığını ileri süren anti-tezler gibi. Fikirlerin çatışması ve devinme böylece sürekli olarak devam eder.
Örnek :)
Tez: havlayan köpek ısırmaz.
Anti Tez: havlayan köpek ısırır.
Sentez: havlayan köpek ısırır veya ısırmaz, kaçmalıydım hemen.
Hegel hazretlerinin diyalektik celiskilerle ortaya cikarmaya calistigi formuldur; "Zitlar birbirinden dogar ve ustun bir birlik icinde birlesirler."
"tez baslangictaki bir dogrulamadir, bu dogrulama zorunlu olarak kendi ziddini, kendi reddedeni yani antitezini yaratir bu antitez de senteze ulasir. sentez ise reddin reddidir, boylece tez ve antitez asilmis olur. bu hareket mantiksal celiskileri asarak kaldirmakta cozumlemektedir. bu hareket yalniz dusunceyi yonetmez ayni zamanda esyayi da yonetir."
Hegel butun bunlari dusunurken kurumsallasamamis alman birliginin cesedi uzerinde devinmektedir. Onu ihic bir zaman bulamadigi deal devlet'e goturecek formuldur. Bireyin organik baglarla sadik kalacagi bir devlet.. Bu organik bagin ilk asamasi aile'dir, yani tez sahfasi. Bunu antitez izler, cocukar veletlerin aile'den ayrilmasi ve bir baltaya sap olmasi. Aile yapisinin asildigi bir surec antitez.
Birey, uygar toplum, ailenin ziddi. sevgi ve aile baginin ucup gittigi surec, kurum. yani devlet. bir sentez'dir.
O zaman tinin ozgurlugu nerede diye hegel'e bir soru sormamiz lazim ki, hegel bize o mukemmel devleti bulursam size de soyleyecem diyecektir.
Tez : bu sandalyenin var olmadigini kanitlayin
Antitez: bu sandalyenin var oldugunu kanitlayin
Sentez: hangi sandalyenin ?
YORUMLAR