tiryak TDK,Türk Dil Kurumu isim, eskimiş (tirya:kı) Arapça tiry¥® Bitkisel, hayvansal ve madensel maddelerin karışımından yapılan...
tiryak
TDK,Türk Dil Kurumu
Bitkisel, hayvansal ve madensel maddelerin karışımından yapılan macun, panzehir.
TİRYAK, -kı a. (yun. therıake'öen).
1. Eskiden birçok hastalığın tedavisinde ve zehirli hayvan sokmalarına karşı panzehir olarak ağızdan alınarak ya da dıştan uy-' gulanarak kullanılan macun kıvamında ilaç. (Bk. ansikl. böl.)
2. Panzehir: "Çıkarın zehri ona tiryâk oldu... (Eşrefoğlu Rumi, XV. yy ).
3. Afyon.
4. Tiryak-ı tarsi, panzehir taşı || Tiryak-ı faruk, tiryak -ı taruki, panzehir. || Tiryak-ı ruStaiyan, sarımsak. || Tiryakı türki, maden zifti.
*ANSİKL Pontos kralı Mithridates'in (İ.Û. 132-63) adını taşıyan ve 48 drogdan oluşan panzehir sonradan romalı hekimlence, bileşiminde değişiklikler yapılarak yeni formüllere bağlanmıştır. Bu formüller derröiri theriaca (tiryak) adıyla ün salmıştır. Çoğu bitkisel olan 100'e yakın maddeden yapılan bu ilacın içerdiği droglar XX. yy.'ın başında 56'ya kadar düşmüştür. Drogların toplanıp hazırlanmasındaki zorluk yüzünden üreticiler XV. yy.'dan itibaren tek bir formülde birleşmişler ve dağıtımın bir elden yapılmasına karar vermişlerdir. Venedik üreticileri uzun zaman tiryak hazırlama yetkisini ellerinde bulundurmuşlar ve "Theriaca Veneta" adı altında ihraç etmişlerdir. İlk zamanlar panzehir olarak özellikle zehirli hayvan sokmalarına karşı kullanılan tiryak, zamanla her derde deva bir ilaç diye ün kazanmıştır.
Türkiye'de tiryak Mısır çarşısı aktarlarında ve ordu eczahanelerinde XIX. yy.'ın ortalarına kadar bulunurdu ve Avrupa'dan getirtilirdi.
Tiryak macununun başlıca etkili maddesi afyondur. Bitkisel ve hayvansal 50 ile 70 kadar madde, özel bir yöntemle bala karıştırılarak hazırlanırdı. Osmanlı imparatorluğu döneminde tiryak macunu 4 g'
1. Eskiden birçok hastalığın tedavisinde ve zehirli hayvan sokmalarına karşı panzehir olarak ağızdan alınarak ya da dıştan uy-' gulanarak kullanılan macun kıvamında ilaç. (Bk. ansikl. böl.)
2. Panzehir: "Çıkarın zehri ona tiryâk oldu... (Eşrefoğlu Rumi, XV. yy ).
3. Afyon.
4. Tiryak-ı tarsi, panzehir taşı || Tiryak-ı faruk, tiryak -ı taruki, panzehir. || Tiryak-ı ruStaiyan, sarımsak. || Tiryakı türki, maden zifti.
*ANSİKL Pontos kralı Mithridates'in (İ.Û. 132-63) adını taşıyan ve 48 drogdan oluşan panzehir sonradan romalı hekimlence, bileşiminde değişiklikler yapılarak yeni formüllere bağlanmıştır. Bu formüller derröiri theriaca (tiryak) adıyla ün salmıştır. Çoğu bitkisel olan 100'e yakın maddeden yapılan bu ilacın içerdiği droglar XX. yy.'ın başında 56'ya kadar düşmüştür. Drogların toplanıp hazırlanmasındaki zorluk yüzünden üreticiler XV. yy.'dan itibaren tek bir formülde birleşmişler ve dağıtımın bir elden yapılmasına karar vermişlerdir. Venedik üreticileri uzun zaman tiryak hazırlama yetkisini ellerinde bulundurmuşlar ve "Theriaca Veneta" adı altında ihraç etmişlerdir. İlk zamanlar panzehir olarak özellikle zehirli hayvan sokmalarına karşı kullanılan tiryak, zamanla her derde deva bir ilaç diye ün kazanmıştır.
Türkiye'de tiryak Mısır çarşısı aktarlarında ve ordu eczahanelerinde XIX. yy.'ın ortalarına kadar bulunurdu ve Avrupa'dan getirtilirdi.
Tiryak macununun başlıca etkili maddesi afyondur. Bitkisel ve hayvansal 50 ile 70 kadar madde, özel bir yöntemle bala karıştırılarak hazırlanırdı. Osmanlı imparatorluğu döneminde tiryak macunu 4 g'
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR