TROPOPOZ a. (fr. tropopause). Meteorol. Troposfer ile stratosfer arasında yer alan atmosfer bölgesi. *ANSİKL Tropopoz, sondajlarını...
TROPOPOZ a. (fr. tropopause). Meteorol. Troposfer ile stratosfer arasında yer alan atmosfer bölgesi.
*ANSİKL Tropopoz, sondajlarının ısıl eğrileri üzerinde, sıcaklığın her yüz metrede düzenli olarak 0,6 °C azalmasının durduğu noktada ortaya çıkar. Tropopoz ortalama olarak, kutuplarda 6 km, 50° enlemine doğru 11 km, ekvatorda 17 km yükselir. Ancak yüksekliği mevsimden mevsime, hatta bir andan ötekine değişir. Hava ısındıkça tropopozun yüksekliği de artar. O halde, belli bir yerin üzerindeki tropopoz yüksekliği hava kütlelerinin geçişine bağlıdır. Ancak havada tropopoz neden soğuk havadakinden daha yüksektir? Büyük bir olasılıkla, sıcak havada daha güçlü olan konveksiyon hareketleri, adiyabatik genleşme etkisiyle meydana gelen yükselmelere denk düşen bir sıcaklık azalmasına yol açarak 13,15 ya da 17 km yüksekliğe dek yayılmaktadır. Buna karşılık, kararlı soğuk hava içinde meydana gelen yükselmeler 6 ile 10 km'yi aşmaz ve yükseltiyle sıcaklık azalması bu düzeylerde durur.
*ANSİKL Tropopoz, sondajlarının ısıl eğrileri üzerinde, sıcaklığın her yüz metrede düzenli olarak 0,6 °C azalmasının durduğu noktada ortaya çıkar. Tropopoz ortalama olarak, kutuplarda 6 km, 50° enlemine doğru 11 km, ekvatorda 17 km yükselir. Ancak yüksekliği mevsimden mevsime, hatta bir andan ötekine değişir. Hava ısındıkça tropopozun yüksekliği de artar. O halde, belli bir yerin üzerindeki tropopoz yüksekliği hava kütlelerinin geçişine bağlıdır. Ancak havada tropopoz neden soğuk havadakinden daha yüksektir? Büyük bir olasılıkla, sıcak havada daha güçlü olan konveksiyon hareketleri, adiyabatik genleşme etkisiyle meydana gelen yükselmelere denk düşen bir sıcaklık azalmasına yol açarak 13,15 ya da 17 km yüksekliğe dek yayılmaktadır. Buna karşılık, kararlı soğuk hava içinde meydana gelen yükselmeler 6 ile 10 km'yi aşmaz ve yükseltiyle sıcaklık azalması bu düzeylerde durur.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR