Cilo Dağı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, Hakkari kısmına dağ kütlesidir. Günümüzde Türkiye'de buzulların en fazlaca gelişti...
Cilo Dağı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, Hakkari kısmına dağ kütlesidir.
Günümüzde Türkiye'de buzulların en fazlaca geliştiği bölge olan (Türkiye'nin en uzun buzulu Uludoruk buzulunun uzunluğu 4 km'dir.) Buzul Dağı (Eski Cilo Dağları), Türkiye'nin ikinci yüksek doruğu olan Uludoruk'u (4135 m) taşır.
Ortalama 30 km süresince uzanır. Güneydoğu Toroslar'ın Türkiye sınırları içindeki en şark uzantısı olan Hakkari dağlarına bağlıdır.
Türkiye'nin Dağları - Süphan Dağı
Türkiye'nin Dağları - Kumalar Dağı
Türkiye'nin Dağları - Kaçkar Dağı
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Türkiye'nin güneydoğusunda Hakkâri ili sınırları içinde, Buzuldağı da denilen dağ hacmi. üstünde bulunan Reşko Doruğu Türkiye'nin üçüncü yüksek tepesidir (4.168 m.). Avrupada Amanos Dağları'ndan başlamış olan; Malatya, Ergani ve Bitlis dağları süresince uzanıp Hakkâri dağlarına yönelen Güneydoğu Toros sıradağlarının dış yayının bir kısmını ve doğudaki ucunu oluşturur. Dağın yüksek oluşu ve iklim koşulları ufak çapta buzlaşmaya yol açmıştır.
ULUDORUK ya da REŞKO
Hakkâri yöresi dağların en yüksek doruğu. İl merkezinin güneydoğusunda, Büyük Zap Vadisi ile Gevar Ovası içinde yükselen Cilo kitlesi üzerindedir.
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Hakkâri yöresi dağların en yüksek doruğu. İl merkezinin güneydoğusunda, Büyük Zap Vadisi ile Gevar Ovası içinde yükselen Cilo kitlesi üzerindedir.
- Yüksekliği 4.135 m.
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Cilo Dağı Türkiye'nin 2. en yüksek dağıdır. Zirvesi dört mevsim süresince erimeyen kar ve buz örtüsü ile kaplı tektonik bir dağ olan Cilo Dağı Güneydoğu Toroslar'ın en şark uzantısını oluşturur. Türkiye'nin güneydoğu ucunda, Hakkâri ilinin sınırları içinde yer almıştır.
Cilo Dağı 4135 metrelik rakımıyla Türkiye'nin ikinci yüksek doruğudur. Cilo Dağı'nın mühim yüksek zirveleri içinde Uludoruk (Reşko-4135m), Suppa Durek (Erinç-4060m), Köşedireği Dağı (3700m), Kisara Dağı (3500m), Maunseli Sivrisi (3850m), Gelyona tepesi (3650m) yer alır.
Güneydoğu Toroslar üstündeki buzulları üç buzul bölgesinde toplamak mümkündür. Bu tür şeyler, Cilo (Buzul) Dağları, Sat (İkikaya) Dağları ve Kavuşşahap Dağları üstündeki buzullardır. Cilo (Buzul) Dağları üstündeki buzullar kabaca kuzeybatı-güneydoğu ışığında sıralanmış olan beş ayrı buzuldan oluşur. Bu tür şeyler, Erinç (Suppa Durek) Buzulu, Mia Hvara Buzulları (Garp, Orta, Şark Buzulları) ve İzbırak (Uludoruk-Gelyaşın) Buzullarıdır.
Suppa Durek (Erinç) Buzulu'nun 1930'lu yılların sonlarında 2600 metrelere kadar alçaldığı belirtilmesine rağmen geçen süre içinde buzulda meydana gelen kütle kaybı sebebi ile buzulun alt sınırının 3400 metrelere çekilerek gerilediği ölçülmüştür. Suppa Durek Buzulu'nun derhal doğusunda, bir hat oluşturacak şekilde bulunan Mia Hvara (Cennet-Cehemmen) Vadisi buzullarındaki gelişme de Erinç Buzulundaki gelişmeye benzerlik göstermektedir. 1930'lu yılların sonlarında Mia Hvara buzulunun alt sınırının 2550 metrelerde olduğu ifade edilmektedir.
Yer Şekilleri
3500 metreden geçen sürekli kar sınırı üstündeki kısmı, geniş alanda şiddetli bir buzullaşmaya sahne olmuştur. Bu buzullaşmanın etkisiyle 10 km uzunlukta tekne vadiler, buzulların indirilmiş olduğu 2000 metre civarlarında moren setleri, tekne vadilerin tabanlarında çizik hörgüç kayalar, vadilerin yukarı kısmında buz yataklarına rastlanmaktadır. Buzulların terk etmiş olduğu sirk tabanları şimdi göllerle kaplıdır.
Dağcılık Zamanı
Uludoruk zirvesinde ilk tırmanış, 1931 senesinde "Ludwig Sperlich" ve dostu "Ludwig Krenek" tarafınca gerçekleştirilmiştir. Bundan sonrasında düzenlenen ikinci etkinlik ise, 1937 senesinde 8 Eylül - 8 Ekim tarihleri içinde Berlin üniversitesi doçentlerinden Hans Bobek başkanlığında, 5 kişilik Alman dağcı ekip tarafınca gerçekleştirilmiştir.
Türkiye'nin Dağları - Süphan Dağı
Türkiye'nin Dağları - Kumalar Dağı
Türkiye'nin Dağları - Kaçkar Dağı
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR