Urartular'ın en belirgin özelliği nedir? Urartular ( MÖ 900- 600) Doğu Anadolu Bölgesi'ne yerleşÂmişlerdir. Başşehri V...
Urartular'ın en belirgin özelliği nedir?
Urartular
( MÖ 900- 600)
- Doğu Anadolu Bölgesi'ne yerleşÂmişlerdir.
- Başşehri Van ( Tuşba) dır.
- Urartu dilini kullanmışlardır.
- Kayaları oyarak evler yapmışÂlardır.
- Kayalar içinde ilk kere su yollan açmışlardır.
- Taşlar üstüne yazılar yazmışlarÂdır. (Anal=Yılhk)
Devletin başkenti Doğu Anadolu'da Van Gölü'nün doğu kıyısında yer almaktaydı; daha geç dönemlerdeki adıyla 'Tosp', Urartucadaki 'Tuşpa'ya dayanmaktadır. Van Gölü denizden 1625 metre yüksekte olup Urmiye Gölü'nden 336 metre daha yukarıda yer verilmiştir. 3400 ve 5000 km²'yi kabul eden alanlarıyla her iki gölde Anadolu-İran bölgesinin en büyük gölleridir. 'Deniz' olarak da değerlendirilirler. Asurlar (Aşurlar, eski Asurlar)'ın coğrafi metinlerinde Van Gölü'nden 'Nairi'nin Yukarı Denizi', Urmiye Gölü'ndense 'Nairi'nin Aşağı Denizi' olarak söz edilir. Bugün dahi Urumiye Gölü'nün Farsçası 'Deryeça' kısaca 'Minik Deniz' anlamındadir.
Urartu yerleşim bölgesinin sınırlarını, batıda Karasu-Fırat, kuzeyde Şimal Ermenistan dağları, doğuda İran Azerbaycanı'ndaki Savalan Dağları, güneyde ise Zagros Dağları'yla birleşen Doğu Toroslar oluşturur.
Efsanevi Ağrı Dağı bu dağlık bölgenin orta noktasındadır. İncil'deki masoretik ünlüleştirmeden dolayı bu dağ, Urartu adının "r r t" ünsüzleriyle yazılması sonucu "Ararat" adını almıştır. 5165 metrelik yüksekliği ile Büyük Ağrı Dağı, Kafkasya'nın güneyindeki en yüksek dağdır. Minik Ağrı Dağı, Tendürek, Aladağ, Süphan Dağı ve Nemrut Dağı şeklinde genel anlamda 3000 metreyi geçen öteki dağların bir çok Van Gölü civarlarında yer almaktadır.
Kronoloji
Tevrat'ta Ararat olarak bahsedilmektedir. Daha sonraları Asur yazıtlarında Uruatri biçiminde rastlanır. Bu belgelerden anlaşıldığına bakılırsa M.Ö. 13. yy ile 9. yy içinde Uruatri ve Nairi şeklinde toplumlar Doğu Anadolu'da beylik ve aşiretler halinde yaşamaktaydılar.
Krallık M.Ö 9. yy ortasında I. Sarduri ile duyuru edilir. İlk Urartu yazıtı ve Van Kalesi'ndeki ilk anıtsal mimari bu krala aittir. M.Ö. 7. yy'daki en kuvvetli krallardan kabul edilen II. Rusa'dan sonrasında ise gittikçe zayıflamış ve M.Ö. 6. yy başlarında tarih sahnesinden çekilmiştir. Urartu krallarının sıradüzeni ve tarihlendirilmesi, daha iyi belgelendirilmiş Asur kralları sıralaması ile kurulabilen paralellikler yardımıyla sıhhatli hale getirilebilmektedir.
Kazılarla incelenmiş mühim merkezler
- Aşağı ve Yukarı Anzaf: Yukarı Anzaf'ta Haldi tapınağı, büyük depolar ve surlar
- Çavuştepe (Sardurihinili): Büyük bir saray yapısı, Haldi ve Irmuşini tapınakları, depolar, atölyeler ve surlar
- Toprakkale (Qilbani önündeki Rusahinili): Haldi tapınağı
- Ayanıs (Eiduru önündeki Rusahinili): Mabet, depolar, surlar, aşağı kent
- Karagündüz: Höyükte sivil yerleşme, mezarlıkta içinde 80'i kabul eden sayıda gömü olan 9 oda gömüt
- Altıntepe: Başkent Tuşpa'nın mezarlığı
- Dilkaya: Höyükte sivil yerleşme, mezarlıkta 3 sandık-oda gömüt, küp mezarlar ve kum mezarlar
- Altıntepe/Erzincan: Mabet, yönetici yapıları, oda mezarlar
- Habibuşağı (Tumeişki)/Elazığ: Sınır kalesi, mezarlar, en batıdaki Urartu yazıtı
- Giyimli: Mezarlık ve giyimli ev planları mevcuttur
- Kefkalesi: Saray, mabet
- Kayalıdere: Kale, mabet, kaya mezarları
Hititlerin en belirgin özelliği nedir?
Friglerin en belirgin özelliği nedir?
Lidyalıların en belirgin özelliği nedir?
Bu ileti 'en iyi çözüm' seçilmiştir.
Urartular
( MÖ 900- 600)
- Doğu Anadolu Bölgesi'ne yerleşÂmişlerdir.
- Başşehri Van ( Tuşba) dır.
- Urartu dilini kullanmışlardır.
- Kayaları oyarak evler yapmışÂlardır.
- Kayalar içinde ilk kere su yollan açmışlardır.
- Taşlar üstüne yazılar yazmışlarÂdır. (Anal=Yılhk)
Devletin başkenti Doğu Anadolu'da Van Gölü'nün doğu kıyısında yer almaktaydı; daha geç dönemlerdeki adıyla 'Tosp', Urartucadaki 'Tuşpa'ya dayanmaktadır. Van Gölü denizden 1625 metre yüksekte olup Urmiye Gölü'nden 336 metre daha yukarıda yer verilmiştir. 3400 ve 5000 km²'yi kabul eden alanlarıyla her iki gölde Anadolu-İran bölgesinin en büyük gölleridir. 'Deniz' olarak da değerlendirilirler. Asurlar (Aşurlar, eski Asurlar)'ın coğrafi metinlerinde Van Gölü'nden 'Nairi'nin Yukarı Denizi', Urmiye Gölü'ndense 'Nairi'nin Aşağı Denizi' olarak söz edilir. Bugün dahi Urumiye Gölü'nün Farsçası 'Deryeça' kısaca 'Minik Deniz' anlamındadir.
Urartu yerleşim bölgesinin sınırlarını, batıda Karasu-Fırat, kuzeyde Şimal Ermenistan dağları, doğuda İran Azerbaycanı'ndaki Savalan Dağları, güneyde ise Zagros Dağları'yla birleşen Doğu Toroslar oluşturur.
Efsanevi Ağrı Dağı bu dağlık bölgenin orta noktasındadır. İncil'deki masoretik ünlüleştirmeden dolayı bu dağ, Urartu adının "r r t" ünsüzleriyle yazılması sonucu "Ararat" adını almıştır. 5165 metrelik yüksekliği ile Büyük Ağrı Dağı, Kafkasya'nın güneyindeki en yüksek dağdır. Minik Ağrı Dağı, Tendürek, Aladağ, Süphan Dağı ve Nemrut Dağı şeklinde genel anlamda 3000 metreyi geçen öteki dağların bir çok Van Gölü civarlarında yer almaktadır.
Kronoloji
Tevrat'ta Ararat olarak bahsedilmektedir. Daha sonraları Asur yazıtlarında Uruatri biçiminde rastlanır. Bu belgelerden anlaşıldığına bakılırsa M.Ö. 13. yy ile 9. yy içinde Uruatri ve Nairi şeklinde toplumlar Doğu Anadolu'da beylik ve aşiretler halinde yaşamaktaydılar.
Krallık M.Ö 9. yy ortasında I. Sarduri ile duyuru edilir. İlk Urartu yazıtı ve Van Kalesi'ndeki ilk anıtsal mimari bu krala aittir. M.Ö. 7. yy'daki en kuvvetli krallardan kabul edilen II. Rusa'dan sonrasında ise gittikçe zayıflamış ve M.Ö. 6. yy başlarında tarih sahnesinden çekilmiştir. Urartu krallarının sıradüzeni ve tarihlendirilmesi, daha iyi belgelendirilmiş Asur kralları sıralaması ile kurulabilen paralellikler yardımıyla sıhhatli hale getirilebilmektedir.
Kazılarla incelenmiş mühim merkezler
- Aşağı ve Yukarı Anzaf: Yukarı Anzaf'ta Haldi tapınağı, büyük depolar ve surlar
- Çavuştepe (Sardurihinili): Büyük bir saray yapısı, Haldi ve Irmuşini tapınakları, depolar, atölyeler ve surlar
- Toprakkale (Qilbani önündeki Rusahinili): Haldi tapınağı
- Ayanıs (Eiduru önündeki Rusahinili): Mabet, depolar, surlar, aşağı kent
- Karagündüz: Höyükte sivil yerleşme, mezarlıkta içinde 80'i kabul eden sayıda gömü olan 9 oda gömüt
- Altıntepe: Başkent Tuşpa'nın mezarlığı
- Dilkaya: Höyükte sivil yerleşme, mezarlıkta 3 sandık-oda gömüt, küp mezarlar ve kum mezarlar
- Altıntepe/Erzincan: Mabet, yönetici yapıları, oda mezarlar
- Habibuşağı (Tumeişki)/Elazığ: Sınır kalesi, mezarlar, en batıdaki Urartu yazıtı
- Giyimli: Mezarlık ve giyimli ev planları mevcuttur
- Kefkalesi: Saray, mabet
- Kayalıdere: Kale, mabet, kaya mezarları
YORUMLAR