Urartuların ve İyonyalıların zamanı eserleri nedir? Urartular Tunç Çağının sonlarıyla Demir Çağının başlarında merkezi kabaca Va...
Urartuların ve İyonyalıların zamanı eserleri nedir?
Urartular
Tunç Çağının sonlarıyla Demir Çağının başlarında merkezi kabaca Van Gölü olmak suretiyle Şark Anadolu'dan şimdiki Türkiye'nin Ermenistan ve İran sınırlarının doğusuna kadar uzanan bölümde aşayan halk.
İÖ 13. yüzyıl başlarından alma Asur larında isimleri geçen Urartular, İÖ 9. ve 8. yüzyıllarda Yakındoğu'da mühim bir siyasal güç oluşturduktan sonrasında İÖ 6. yüzyıl sonlarında Medler tarafınca tarihten silinmişlerdir.
Urartu Asurca bir sözcüktür. Urartular kendi ülkelerine Biainili, şimdiki Van Kalesi'nin yerinde bulunan başkentlerine de Tuşpa (Turuşpa) adlarını vermişlerdi. Eski Urartu yerleşmelerinin çoğuna Türkiye'deki Van ve Çıldır, İran'daki Urmiye ve Ermenistan'daki Sevan gölleri arasındaki alanda rastlanmıştır. Bu yerleşmeler, Fırat Irmağına doğru seyrelerek yayılır.
Urartuların Yakındoğu'da yaşamış daha eski bir halk olan Hurrilerle pek çok ortak özellikleri vardır. Her iki halkın dilleri birbirine yakındır. Bu diller İÖ 3. binyılda ya da bir süre önce yaşamış ortak bir ulustan türemiş olabilir. Kültür miraslarının büyük bir kısmını Hurri halkına borçlu olmakla beraber Urartular Asurlardan da mühim seviyede etkilenmişlerdir. Yazılarını, edebiyatlarını, askeri ve diplomatik alandaki uygulamalarını, güzel sanatlardaki tema ve üsluplarını Asur uygarlığından almışlardır.
Asur tesirinin iki evresi vardır. Ekranda görülen pencereden ilki İÖ y. 1275-840 arasındadır. Bu zamanda Urartu topraklarına seferler düzenleyen Asurlar dağınık bir direnişle karşılaşmışlardı. İkinci evre ise İÖ 840-612 içinde, Urartu Krallığfnın parlak günlerinde yer alır. İlk evrede Asur tesiri direkt yaşanmış, yerli halk Asurlar tarafınca acımasızca ezilmiştir. Bu zamanda Urartuların Asur'un daha üstün uygarlığının güzelliklerini hevesle özümsemiş ya da yansılamak etmiş oldukları anlaşılmaktadır. İkinci evrede ise Urartular Asurlarm yapmış olduğu her şeyi kendilerine özgü bir şekilde tekrarlamışlardır.
Yeni krallığın ilk yüzyılında, Asurlarmkine benzer askeri harekâtlara ağırlık veren Urartular şark, garp ve kuzeydeki komşularıyla devamlı savaştılar.
I. Sardur'un hükümdarlığı (İÖ y. 840-830) mevzusundaki tek Van'daki yazıtlardır. Ama onun oğlu İşpuini (İÖ 830-810) ve torunu Menua'nın (İO y. 810-786) hükümdarlıkları sırasındaki Urartu fetihleri ama dolaylı yoldan, avrupada Aşağı Murat Havzasından (Elazığ çevresi) kuzeyde Araş çevresine (Erzurum'dan Ağrı-sancı Dağına kadar) ve güneydoğuda Urmiye Gölünün cenup kıyısına kadar türlü bölgelere yayılmış olan yazıtlar vesilesiyle öğrenilebilir.
DEVAMI
İyonya Uygarlığı
İyonlar ele geçirdikleri kentlerdeki yerli halÂkın tümünü toprağa bağlayamamış, bunlarÂdan bir kısmına siyasal haklar tanımışlardı. Bunun sonucu olarak İyonlar'ın arasına karıÂşan Anadolu kavimleri kendi kültür, töre, inanç ve dinlerine ilişkin pek çok öğeyi de İyon hayatına sokmuşlardı.
İyonya'da büyük düşünürler ve ilim adamÂları yetişmiştir. Gölgelerinden pramitlerin yüksekliğini hesaplayan Thales, yıl ile mevÂsimlerin uzunluğunu ilk kez hesaplayan Anaksimandros, tıp mesleğini kuran Hipokrat, bugünküne yakın şekilde atom sözcüğüÂnü kullanan Demokritos, ilk astronomlardan sayılan Anaksagoras ve dünyanın yuvarlak bulunduğunu söyleyen Pisagor İyonyalı'ydılar.
İÖ 8. yüzyılın başlarında İyonyalılar, Fenikeliler'le kurmuş oldukları yakın ticari ilişkiler soÂnunda onlardan yazıyı öğrendiler. Bu dönemÂde Eski Yunan topluluklarında pek çok alfabe ortaya çıkmıştı. Ama bu tür durumlar arasından en yaygın kullanılanı İyon alfabesi olmuş ve Atina bu alfabeyi İÖ 403'te resmen kabul etmiştir.
İyonya, Eski Yunan edebiyatının da beşiği olmuştur. Erken dönem İyonya edebiyatınÂdan günümüze yalnızca Homeros'un İlyada ile Odysseia'sı kalmıştır. İÖ 7. yüzyıldan başlayarak yaygınlaşan flüt eşliğinde şiir okuma Eski Yunan hayatına İyonya'dan girmiştir. Teoslu Anakreon ve Şartlı Hipponax, İyonya şiirinin kuvvetli isimleÂridir.
DEVAMI
İstanbul'daki Bizans süreci zamanı eserleri nedir?
Urartuların müessese ve yıkılış tarihleri nedir?
Urartuların başkenti neresidir?
İyonyalılar'da Mimari
Yunan geleneğindeki ilk anıtsal taş yapılar olan Samos'taki Hera Tapınağı, Efes'teki Artemis Tapınağı ve Milet'teki Apollon Tapınağı, M.Ö. 560 dolayında inşa edildiler. Bir süre sonra tekrardan inşa edilerek erken döneme ait izlerini kaybeden bu üç yapı, Garp mimarisinin başlangıç noktası olarak kabul edilir.
Bu ileti 'en iyi çözüm' seçilmiştir.
Urartular
Tunç Çağının sonlarıyla Demir Çağının başlarında merkezi kabaca Van Gölü olmak suretiyle Şark Anadolu'dan şimdiki Türkiye'nin Ermenistan ve İran sınırlarının doğusuna kadar uzanan bölümde aşayan halk.
İÖ 13. yüzyıl başlarından alma Asur larında isimleri geçen Urartular, İÖ 9. ve 8. yüzyıllarda Yakındoğu'da mühim bir siyasal güç oluşturduktan sonrasında İÖ 6. yüzyıl sonlarında Medler tarafınca tarihten silinmişlerdir.
Urartu Asurca bir sözcüktür. Urartular kendi ülkelerine Biainili, şimdiki Van Kalesi'nin yerinde bulunan başkentlerine de Tuşpa (Turuşpa) adlarını vermişlerdi. Eski Urartu yerleşmelerinin çoğuna Türkiye'deki Van ve Çıldır, İran'daki Urmiye ve Ermenistan'daki Sevan gölleri arasındaki alanda rastlanmıştır. Bu yerleşmeler, Fırat Irmağına doğru seyrelerek yayılır.
Urartuların Yakındoğu'da yaşamış daha eski bir halk olan Hurrilerle pek çok ortak özellikleri vardır. Her iki halkın dilleri birbirine yakındır. Bu diller İÖ 3. binyılda ya da bir süre önce yaşamış ortak bir ulustan türemiş olabilir. Kültür miraslarının büyük bir kısmını Hurri halkına borçlu olmakla beraber Urartular Asurlardan da mühim seviyede etkilenmişlerdir. Yazılarını, edebiyatlarını, askeri ve diplomatik alandaki uygulamalarını, güzel sanatlardaki tema ve üsluplarını Asur uygarlığından almışlardır.
Asur tesirinin iki evresi vardır. Ekranda görülen pencereden ilki İÖ y. 1275-840 arasındadır. Bu zamanda Urartu topraklarına seferler düzenleyen Asurlar dağınık bir direnişle karşılaşmışlardı. İkinci evre ise İÖ 840-612 içinde, Urartu Krallığfnın parlak günlerinde yer alır. İlk evrede Asur tesiri direkt yaşanmış, yerli halk Asurlar tarafınca acımasızca ezilmiştir. Bu zamanda Urartuların Asur'un daha üstün uygarlığının güzelliklerini hevesle özümsemiş ya da yansılamak etmiş oldukları anlaşılmaktadır. İkinci evrede ise Urartular Asurlarm yapmış olduğu her şeyi kendilerine özgü bir şekilde tekrarlamışlardır.
Yeni krallığın ilk yüzyılında, Asurlarmkine benzer askeri harekâtlara ağırlık veren Urartular şark, garp ve kuzeydeki komşularıyla devamlı savaştılar.
I. Sardur'un hükümdarlığı (İÖ y. 840-830) mevzusundaki tek Van'daki yazıtlardır. Ama onun oğlu İşpuini (İÖ 830-810) ve torunu Menua'nın (İO y. 810-786) hükümdarlıkları sırasındaki Urartu fetihleri ama dolaylı yoldan, avrupada Aşağı Murat Havzasından (Elazığ çevresi) kuzeyde Araş çevresine (Erzurum'dan Ağrı-sancı Dağına kadar) ve güneydoğuda Urmiye Gölünün cenup kıyısına kadar türlü bölgelere yayılmış olan yazıtlar vesilesiyle öğrenilebilir.
DEVAMI
İyonya Uygarlığı
İyonlar ele geçirdikleri kentlerdeki yerli halÂkın tümünü toprağa bağlayamamış, bunlarÂdan bir kısmına siyasal haklar tanımışlardı. Bunun sonucu olarak İyonlar'ın arasına karıÂşan Anadolu kavimleri kendi kültür, töre, inanç ve dinlerine ilişkin pek çok öğeyi de İyon hayatına sokmuşlardı.
İyonya'da büyük düşünürler ve ilim adamÂları yetişmiştir. Gölgelerinden pramitlerin yüksekliğini hesaplayan Thales, yıl ile mevÂsimlerin uzunluğunu ilk kez hesaplayan Anaksimandros, tıp mesleğini kuran Hipokrat, bugünküne yakın şekilde atom sözcüğüÂnü kullanan Demokritos, ilk astronomlardan sayılan Anaksagoras ve dünyanın yuvarlak bulunduğunu söyleyen Pisagor İyonyalı'ydılar.
İÖ 8. yüzyılın başlarında İyonyalılar, Fenikeliler'le kurmuş oldukları yakın ticari ilişkiler soÂnunda onlardan yazıyı öğrendiler. Bu dönemÂde Eski Yunan topluluklarında pek çok alfabe ortaya çıkmıştı. Ama bu tür durumlar arasından en yaygın kullanılanı İyon alfabesi olmuş ve Atina bu alfabeyi İÖ 403'te resmen kabul etmiştir.
İyonya, Eski Yunan edebiyatının da beşiği olmuştur. Erken dönem İyonya edebiyatınÂdan günümüze yalnızca Homeros'un İlyada ile Odysseia'sı kalmıştır. İÖ 7. yüzyıldan başlayarak yaygınlaşan flüt eşliğinde şiir okuma Eski Yunan hayatına İyonya'dan girmiştir. Teoslu Anakreon ve Şartlı Hipponax, İyonya şiirinin kuvvetli isimleÂridir.
DEVAMI
İstanbul'daki Bizans süreci zamanı eserleri nedir?
Urartuların müessese ve yıkılış tarihleri nedir?
Urartuların başkenti neresidir?
YORUMLAR