X Nedir?

X TDK, Türk Dil Kurumu 1 . Romen rakamları dizisinde 10 sayısını gösterir. 2. Türk Alfabesi`nde kullanılmayan bir kombine harfti...

X
TDK, Türk Dil Kurumu

1 . Romen rakamları dizisinde 10 sayısını gösterir.
2. Türk Alfabesi`nde kullanılmayan bir kombine harftir. Genel olarak K ve S harflerinin birleşimidir. Fakat Azerice`de sert H sesini çıkarmak için kullanılır. Resmî olarak dilimizde yer almasada, ``x`` harfi yazıda yavaş yavaş yer edinmeye başlamıştır. Lüx, Extra vb.

• K, Türk alfabesinin on dördüncü harfi. Türkçe'de bu harfin işaret ettiği ses “ka†veya “ke†denilerek isimlendirilir. Bu durumda sesin ince ve kalın şekilleri vardır. Fonetik bakımdan kalın seslilerle birlikte art damak, ince seslilerle birlikte ön damaktan çıkarılan süreksiz ve sert bir sessiz harf olduğundan sesli-sessiz uyumunu gerektirir. Arap alfabesine dayalı Göktürk, Uygur ve Osmanlı alfabelerinde iki ayrı harf ve ses olarak “kaf†ve “kefâ€yerine bugünkü Türkçe'de “k†kullanılmakta olup, bu durum alfabemiz için bir eksikliktir.
• S, Türk alfabesinin yirmi ikinci, Osmanlı elifbâsının beşinci, on beşinci ve on yedinci harfleri. Osmanlı Türkçesinde, “S†sesini belirtmek için peltek olan “seâ€, “sin†ve “sad†olmak üzere üç ayrı işâret kullanılmıştır. Katı sızmalı ve titreşimsiz bir diş sessizidir.
  
  Eski Türk (Yenisey ve Orhun) kitâbelerinde kalın ve ince sesliler için iki ayrı s işâreti kullanılmıştır. Uygurcada s ve ş için özel bir işâret vardır.
  
  S sesi Ana Türkçe'den beri bütün Türk lehçelerinde kelime başında, ortasında ve sonunda kullanılan bir sestir. Su, sol, semiz, söğüt; eski, yastık, kısrak; kes, es, kıs gibi.

3. Matematikte bilinmeyen için kullanılır.

X
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

• Türk alfabesinde yer almayan, ancak kimi bilimsel terim ve birimlerde geçerek "iks" diye okunan ve "ks" sesini veren harf.
• Matematikte y, z gibi x, bilinmeyen nicelikleri gösterir ve genellikle bağımsız değişken yerine kullanılır.
• Küçük olarak matematikte apsis ve apsis eksenini gösterir; ayrıca çarpım işaretidir. Roma rakamlarında on sayısını, üzerinde yatay bir çizgiyle on bin sayısını gösterir.
• Kendisinden başka ve daha büyük bir rakamdan önce geldiğinde onun niceliğini 10 eksiltir, sonra geldiğindiyse 10 artırır.