Yel değirmenleri ile ilgili güzel bir yazı. Yel değirmenleri neden ve nasıl icat edildi ve ne gibi yararları olmuştur Bilirsiniz: İnsanı h...
Yel değirmenleri ile ilgili güzel bir yazı. Yel değirmenleri neden ve nasıl icat edildi ve ne gibi yararları olmuştur
Bilirsiniz: İnsanı hayvandan ayıran başlıca özelliklerden biri kendisine çeşitli işlerde yarayacak araçlar yapabilmesidir. Hiçbir hayvan, iki şeyi yan yana getirerek kendisine bir alet yapamaz. Evet: Kunduz, kuyruğunu mala gibi kullanarak, dere kıyısından aldığı çamuru taşa, toprağa sıvar, kendisine yuva örer. Yalnız, hiçbir kunduzun, ya da herhangi başka bir hayvanın, kendisine tahtadan, taştan, madenden bir araç yaptığı görülmemiştir. Elini, ayağını, kuyruğunu, gagasını bir işte kullanmasını akıl eder ama, kendisi bir şey icat edemez.
İnsan ise, daha yaban hayatı sürdüğü ilk çağlardan beri, çevresindeki şeylerden kendisine birtakım aletler yapmasını akıl etmiştir. Bir ağaç parçasının su üzerinde batmadan yüzdüğünü görünce, önce sal yapmış, sonra bir kütüğün içini oyup kayık yapmayı başarmıştır. Su üzerinde bir yerden bir yere gitmek için önce suyun akıntısından yararlanmış, sonra kayığı ilerletmek için kürek yapmıştır. Daha sonra, rüzgârın üfürücü gücünden yararlanmayı düşündü, yelken yaptı. Böylece, sudan sonra, tabiatın itici güçlerinden biri olan rüzgârdan da yararlanmış oldu.
Yel değirmeni de rüzgârdan karada yararlanmayı sağlayan bir buluştur. Uygarlık tarihi kitaplarından öğrendiğimize göre, birçok buluşlar gibi, yeldeğirmeni de ilk önce Doğu ülekelerinde, bu arada eski Türk ülkelerinde kullanılmıştır. VII. yüzyılda bu ülkelerde «yel» den (rüzgârdan) yararlanarak çalışan un değirmenleri çok yaygındı. Avrupalılar yeldeğirmenini ancak XII. yüzyılda öğrendiler. Anadolu’dan, Yakın Doğu ülkelerine dönen Haçlılar, buralarda gördükleri yeldeğirmenleri-ni kendi ülkelerinde de uyguladılar. Bugün, Holanda, Almanya, Belçika gibi bütün Batı Avrupa ülkelerinde eskiden kalma yeldeğirmenlerine rastlanır. Başta Holanda olmak üzere, birçok yerlerde bunlar gene çalışırlar, tahıl öğütmekte kullanılırlarsa da, elektrik gücüyle çalışan fabrikaların yanında yeldeğirmeninin artık çağı geçmiştir.
Yeldeğirmeninin kanatları tıpkı yelken gibidir. Yelken nasıl rüzgarla dolup tekneyi iterse, bu kanatlara da rüzgar dolunca, kanatlara bağlı olan bir mil döner, aşağıdaki çarkı döndürür, çarkın dişleri arasındaki tahıl taneleri öğütülür.
YORUMLAR