YÖN a. 1. Bir şeyin belli noktalara, özellikle anayönlere bakan yanianndan, yüzlerinden her biri: Evin bu yönü sabah güneş alıyor. B...
YÖN a.
1. Bir şeyin belli noktalara, özellikle anayönlere bakan yanianndan, yüzlerinden her biri: Evin bu yönü sabah güneş alıyor. Bir dağın kuzey yönü, güney yönü.
2. Bir kimsenin, bir şeyin baktığı yan, taraf: Beni tanımamazlıktan gelip başını başka yöne çevirdi. Bir nesneyi her yöne döndürmek.
3. Bir devinimin, devinim halindeki bir cismin, özellikle trafiğe açık bir yolda taşıtların izlediği çizgi; doğrultu: Attığı top kale direğine çarpıp yön değişendi. Tek yönlü yol. Karşı yönden gelen arabayla çarpıştık.
4. Bir kimsenin, bir yeyin bir yere giderken ya da bir yaıden getrken izlediği yol: Siz hangi yöna gkfyonunuz? Ankara yönünden ge
len otobüs Kaybolan çocuğu bulmak için her yöne dağıldılar.
5. Bir etkinlikte, bir eylemde vb. takınılan tutum, izlenen çizgi: Dış siyasette belirlenen yön. İkide bir yön değiştirmek. Araştırmalarda izlenen yön çok olumluydu. Söyleşi birçok yönde gelişti.
6. Oluş biçimi, özellik, görünüm, ilgi alanı, açı, yan: Her yönden kusursuz bir insan. İşin gizli yönü. Çok değişik yönleri olan bir insan.
7. (Bir şeye) yön vermek, yeni bir düzen, yeni bir biçim ya da doğrultu kazandırmak: Gazetenin başına geçmiş, ona eskisinden farklı bir yön vermişti. || Yönden, bakımdan, açıdan: Soruna bu yönden bakılırsa sonuç değişir.
*Denizbil. Yön değişimli akıntı, yörüngesi değişmeyen, ama dönem dönem tersine akan (bazı gelgit akıntıları gibi) akıntı.
*Dy. Yön göstergesi, üzerinde yön sayısı kadar ok ya da beyaz ışık bulunan ve soldan başlayarak sayıldığında makiniste yön bildirisini veren işaret.
*Geom. Yönlü yay kavramına bağlı kavram. (Bir yön ya doğru [ya da pozitif], ya ters [ya da negatif] olabilir. Bir uzay eğrisi halinde -» HELİS.) || Yönü aynı olan (aynı biçimde zıt yönlü) (A,B) ve (C,D) çift noktaları, sırayla (AB) ve (CD) taşıyıcıları koşut olan çiftnoktalar, öyleki ABCD bir dışbükey (aynı biçimde çapraz) bir dörtgen oluşturur. (Bu durumda ke]R+* [aynı biçimde kelR-'] olmak üzere AB=kDC dir) || Trigonometrik yön, saat ibrelerinin "dönme ' yönüne ters olan yön.
*Gökbil. ve Topogr. Yön bozmak, nişan aygıtının doğrultusunu bozmak.
*Kâğıtç. Enine yön, kâğıt düzleminde makine yönüne dik olan yön. (Bir yaprağın fiziksel özellikleri göz önüne alınan yöne göre değişiklik gösterir. Bu aykırılık, liflerin yönlenmesine ve kurutma işlemi sırasında yaprağa uygulanan çekmenin şiddetine bağlıdır.) J Makine yönü, kâğıt ya da kartonun, kâğıt veya karton yaprağının makine üzerindeki akış yönüyle aynı olan yönü.
*Manyet. Bir aygıta yön vermek, bir aygıtı önceden bilinen yer yükselimine göre ve mıknatıslanmış bir iğne yardımıyla yönlendirmek.
*Metalürj. Tercihli yön, bir metaldeki farklı tanelerin özel bir doğrultuda kristalogra- fik ortak yönlenmesi.
*Nöropsikol. Mekânsal yön yitimi, beyin korteksi lezyonları nedeniyle soyut mekân ilişkilerini bilme ve kullanma yeteneğinin (topografik kavramların yitimi) ya da bilinen yerlerde yönünü belirleme yeteneğinin (topografik bellek yitimi) kaybolması. || Zaman-mekânsal ya da mekân-zaman- sal yön yitimi, bunamaların ve Korsakov sendromunun özelliğini oluşturan ve kişinin zaman ve mekân içinde yerini belirle- yememesi biçiminde kendini gösteren yönyitimi. || Zamansa! yön yitimi, zaman içinde yön belirleme yeteneğinin kaybolması.
Yön, İstanbul'da yayımlanan haftalık siyasi dergi (aralık 1961 - haziran 1967). Derginin ilk sayısındaki “Aydınların ortak bildirisi"nde, Türkiye'nin modern dünyada ayakta kalabilmesi için toplumsal ve ekonomik kalkınmayı süratle başarması gereği vurgulanıyordu. Derginin, yöneticisi ve başyazarı Doğan Avcıoğlu'da ifadesini bulan ve daha sonra bir siyasi harekete dönüşen (yön hareketi ve Sosyalist kültür derneği) temel yaklaşımı, işçi sınıfının yeterince güçlü olmadığı Türkiye' de halktan yana dönüşümlerin, aydınlann öncülüğünde sol-kemalist bir yönetimle gerçekleşebileceği biçimindeydi. Radikal bir toprak reformu, iktisadi ve siyasi alanlarda tam bağımsızlık, devlet güdümünde hızlı bir sanayileşme görüşlerini savunan dergi, bu doğrultuda milli petrol, boraks ve öteki yeraltı larının millileştirilmesi kampanyalarından sonra yabancı sermayeye ve NATD'ya karşı kampanyalar açtı. Bir siyasi kavga dergisi olmasının yanı sıra, çeşitli sol görüşlerin dile getirildiği bir forum niteliğini de taşıyan ve edebiyata oldukça geniş yer veren Yön'e yazanlar arasında Cemal Fİeşit Eyüboğlu, Mümtaz Soysal, Ilhan Selçuk, llhami Soysal, Sadun Aren, Nimet Arak, Şevsin, Yaşar Kemal, Fakir Baykurt, Mehmet Ali Aybar, Behice Boran, Mihri Belli, Attila ilhan. Sefahattin Hilav, Muzaffer Erdost gibi sol aydınlar bulunuyordu.
1. Bir şeyin belli noktalara, özellikle anayönlere bakan yanianndan, yüzlerinden her biri: Evin bu yönü sabah güneş alıyor. Bir dağın kuzey yönü, güney yönü.
2. Bir kimsenin, bir şeyin baktığı yan, taraf: Beni tanımamazlıktan gelip başını başka yöne çevirdi. Bir nesneyi her yöne döndürmek.
3. Bir devinimin, devinim halindeki bir cismin, özellikle trafiğe açık bir yolda taşıtların izlediği çizgi; doğrultu: Attığı top kale direğine çarpıp yön değişendi. Tek yönlü yol. Karşı yönden gelen arabayla çarpıştık.
4. Bir kimsenin, bir yeyin bir yere giderken ya da bir yaıden getrken izlediği yol: Siz hangi yöna gkfyonunuz? Ankara yönünden ge
len otobüs Kaybolan çocuğu bulmak için her yöne dağıldılar.
5. Bir etkinlikte, bir eylemde vb. takınılan tutum, izlenen çizgi: Dış siyasette belirlenen yön. İkide bir yön değiştirmek. Araştırmalarda izlenen yön çok olumluydu. Söyleşi birçok yönde gelişti.
6. Oluş biçimi, özellik, görünüm, ilgi alanı, açı, yan: Her yönden kusursuz bir insan. İşin gizli yönü. Çok değişik yönleri olan bir insan.
7. (Bir şeye) yön vermek, yeni bir düzen, yeni bir biçim ya da doğrultu kazandırmak: Gazetenin başına geçmiş, ona eskisinden farklı bir yön vermişti. || Yönden, bakımdan, açıdan: Soruna bu yönden bakılırsa sonuç değişir.
*Denizbil. Yön değişimli akıntı, yörüngesi değişmeyen, ama dönem dönem tersine akan (bazı gelgit akıntıları gibi) akıntı.
*Dy. Yön göstergesi, üzerinde yön sayısı kadar ok ya da beyaz ışık bulunan ve soldan başlayarak sayıldığında makiniste yön bildirisini veren işaret.
*Geom. Yönlü yay kavramına bağlı kavram. (Bir yön ya doğru [ya da pozitif], ya ters [ya da negatif] olabilir. Bir uzay eğrisi halinde -» HELİS.) || Yönü aynı olan (aynı biçimde zıt yönlü) (A,B) ve (C,D) çift noktaları, sırayla (AB) ve (CD) taşıyıcıları koşut olan çiftnoktalar, öyleki ABCD bir dışbükey (aynı biçimde çapraz) bir dörtgen oluşturur. (Bu durumda ke]R+* [aynı biçimde kelR-'] olmak üzere AB=kDC dir) || Trigonometrik yön, saat ibrelerinin "dönme ' yönüne ters olan yön.
*Gökbil. ve Topogr. Yön bozmak, nişan aygıtının doğrultusunu bozmak.
*Kâğıtç. Enine yön, kâğıt düzleminde makine yönüne dik olan yön. (Bir yaprağın fiziksel özellikleri göz önüne alınan yöne göre değişiklik gösterir. Bu aykırılık, liflerin yönlenmesine ve kurutma işlemi sırasında yaprağa uygulanan çekmenin şiddetine bağlıdır.) J Makine yönü, kâğıt ya da kartonun, kâğıt veya karton yaprağının makine üzerindeki akış yönüyle aynı olan yönü.
*Manyet. Bir aygıta yön vermek, bir aygıtı önceden bilinen yer yükselimine göre ve mıknatıslanmış bir iğne yardımıyla yönlendirmek.
*Metalürj. Tercihli yön, bir metaldeki farklı tanelerin özel bir doğrultuda kristalogra- fik ortak yönlenmesi.
*Nöropsikol. Mekânsal yön yitimi, beyin korteksi lezyonları nedeniyle soyut mekân ilişkilerini bilme ve kullanma yeteneğinin (topografik kavramların yitimi) ya da bilinen yerlerde yönünü belirleme yeteneğinin (topografik bellek yitimi) kaybolması. || Zaman-mekânsal ya da mekân-zaman- sal yön yitimi, bunamaların ve Korsakov sendromunun özelliğini oluşturan ve kişinin zaman ve mekân içinde yerini belirle- yememesi biçiminde kendini gösteren yönyitimi. || Zamansa! yön yitimi, zaman içinde yön belirleme yeteneğinin kaybolması.
Yön, İstanbul'da yayımlanan haftalık siyasi dergi (aralık 1961 - haziran 1967). Derginin ilk sayısındaki “Aydınların ortak bildirisi"nde, Türkiye'nin modern dünyada ayakta kalabilmesi için toplumsal ve ekonomik kalkınmayı süratle başarması gereği vurgulanıyordu. Derginin, yöneticisi ve başyazarı Doğan Avcıoğlu'da ifadesini bulan ve daha sonra bir siyasi harekete dönüşen (yön hareketi ve Sosyalist kültür derneği) temel yaklaşımı, işçi sınıfının yeterince güçlü olmadığı Türkiye' de halktan yana dönüşümlerin, aydınlann öncülüğünde sol-kemalist bir yönetimle gerçekleşebileceği biçimindeydi. Radikal bir toprak reformu, iktisadi ve siyasi alanlarda tam bağımsızlık, devlet güdümünde hızlı bir sanayileşme görüşlerini savunan dergi, bu doğrultuda milli petrol, boraks ve öteki yeraltı larının millileştirilmesi kampanyalarından sonra yabancı sermayeye ve NATD'ya karşı kampanyalar açtı. Bir siyasi kavga dergisi olmasının yanı sıra, çeşitli sol görüşlerin dile getirildiği bir forum niteliğini de taşıyan ve edebiyata oldukça geniş yer veren Yön'e yazanlar arasında Cemal Fİeşit Eyüboğlu, Mümtaz Soysal, Ilhan Selçuk, llhami Soysal, Sadun Aren, Nimet Arak, Şevsin, Yaşar Kemal, Fakir Baykurt, Mehmet Ali Aybar, Behice Boran, Mihri Belli, Attila ilhan. Sefahattin Hilav, Muzaffer Erdost gibi sol aydınlar bulunuyordu.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR