YÖNELİM a. 1. Yönelme durumu. 2. Kendi durumunu, konumunu başka yerlere göre belirleme. 3. Bireyin karşılaştığı karmaşık, sorunlu d...
YÖNELİM a.
1. Yönelme durumu.
2. Kendi durumunu, konumunu başka yerlere göre belirleme.
3. Bireyin karşılaştığı karmaşık, sorunlu durumlarda yönünü, tutumunu belirlemesi: Hükümetin uluslararası siyasetteki yönelimi.
*Biyol. Tekyanlı çeşitli fiziksel uyarılara (ışık, yerçekimi) ya da kimyasal uyarılara (nem, bazı iyonlann bulunması vb.) yanıt olarak bitkisel organlarda görülen büyüme doğrultusu. (Eşanl. TROPİZM.) [Bk. an- siki. böl.]
*Etol. Fiziksel ya da kimyasal nitelikte bir dış uyartının yarattığı yönelme tepkisi. (Bk. ansikl. böl.)
*Fels. Eylemin erişmeyi amaçladığı hedef. (Kant'a göre eylemlerimizin ahlaki değerini oluşturan şey, edimin sonucu değil, yönelimidir.) || Husserl'e göre, bilincin, imgelem, algı, bellek vb'ye bir anlam vermesini sağlayan özel tavrı.
*Graf. Özellikle noktasal gerçekleştirme de diferansiyel bağırtılan etkili bir biçimde çizmeye olanak veren görsel değişken.
*Spor. Yönelim yanşı, yaya yapılan ve amacı, genellikle 2-16 km uzunluğundaki (kuşuçuşu olarak) ve işaret noktalarıyla (menzil ya da işaret ışıkları) belirlenmiş bir güzergâhı, ayrıntılı bir harita ve bazen bir pusula yardımıyla en hızlı şekilde tamamlamak olan yarış. (Özellikle geçen yüzyılın sonunda ortaya çıktığı İskandinavya'da, sonra da Orta Avrupa'da gelişen yönelim yarışı, altmış kadar ülkede yapılmaktadır ve bugün bir olimpiyat sporudur.)
*Uz havc. Bir uzay aracının eksenlerinin bir referans üçdüzlemlisine göre doğrultusu. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Biyol. Işığayönelim (fototropizm), tekyanlı aydınlanma durumunda kara bitkilerinin saplarında görülür ve sapın ucunun ışık kaynağına yönlenmesiyle bir "büyüme eğrisi" biçiminde kendini gösterir. Yereyönelim (jeotropizm) bitki saplarının yerçekimine ( ya da deneysel olarak uygulanan aynı türden kuvvetlere) tepkisidir. Tamamen deneysel bir galva- notropizm de gözlemlenmiştir. Suyayönelim (hidrotropizm) ve nemeryöneiim (suyun, nemin aranması) hemen bütün köklere özgüdür. Bazı iyonlardan (Cu) kaçan ya da, tersine bazıları tarafından çekilen köklerde kemotropizm görülür. Çiçektozu borusunun büyümesi tepecik tarafından salgılanan çözünür maddelerin yayılmasıyla yönlendirilir. Genel olarak köklerin ve sarmaşık bitki saplannın katı cisimlerin çevresine dolanma tepkisine haptctropizm ya da tigmotropizm denir.
*Uz. havc. Bir uzay aracının atmosfer dışındaki hareketi birbirinden tamamen bağımsız iki harekete ayrılır. Birincisi, aracın ağırlık merkezinin gök mekaniği yasalarıyla belirlenen bir yörünge boyunca yer değiştirmesi; İkincisi ise, aracın kendi ağırlık merkezi çevresinde kinetik momentin korunumu yasasına uygun olan harekettir. Bu ikinci tip hareket aracın yönelimini etkiler. Hiçbir düzeltici etki yoksa, araç, ağırlık merkezinden geçen bir eksenin çevresinde açısal sabit bir hızla döner. Başka bir deyişle, araç sürekli olarak kendi çevresinde takla atar. Yer'in ilk yapay uyduları (özellikle Sputnik, Vanguard, Explorer) bu durumdaydılar, ancak bu tip yönelim değişimi aracın yüklendiği karmaşık görevlerle (Yer'i ya da yıldızları gözlemleme, bir uzay buluşmasını gerçerleştirme; iniş manevraları, bir telekomünikasyon uydusunu yönlendirme) bağdaşmaz. Bu nedenle, çeşitli yönelim kararlılaştırma yöntemlerine başvurmak gerekir.
1. Yönelme durumu.
2. Kendi durumunu, konumunu başka yerlere göre belirleme.
3. Bireyin karşılaştığı karmaşık, sorunlu durumlarda yönünü, tutumunu belirlemesi: Hükümetin uluslararası siyasetteki yönelimi.
*Biyol. Tekyanlı çeşitli fiziksel uyarılara (ışık, yerçekimi) ya da kimyasal uyarılara (nem, bazı iyonlann bulunması vb.) yanıt olarak bitkisel organlarda görülen büyüme doğrultusu. (Eşanl. TROPİZM.) [Bk. an- siki. böl.]
*Etol. Fiziksel ya da kimyasal nitelikte bir dış uyartının yarattığı yönelme tepkisi. (Bk. ansikl. böl.)
*Fels. Eylemin erişmeyi amaçladığı hedef. (Kant'a göre eylemlerimizin ahlaki değerini oluşturan şey, edimin sonucu değil, yönelimidir.) || Husserl'e göre, bilincin, imgelem, algı, bellek vb'ye bir anlam vermesini sağlayan özel tavrı.
*Graf. Özellikle noktasal gerçekleştirme de diferansiyel bağırtılan etkili bir biçimde çizmeye olanak veren görsel değişken.
*Spor. Yönelim yanşı, yaya yapılan ve amacı, genellikle 2-16 km uzunluğundaki (kuşuçuşu olarak) ve işaret noktalarıyla (menzil ya da işaret ışıkları) belirlenmiş bir güzergâhı, ayrıntılı bir harita ve bazen bir pusula yardımıyla en hızlı şekilde tamamlamak olan yarış. (Özellikle geçen yüzyılın sonunda ortaya çıktığı İskandinavya'da, sonra da Orta Avrupa'da gelişen yönelim yarışı, altmış kadar ülkede yapılmaktadır ve bugün bir olimpiyat sporudur.)
*Uz havc. Bir uzay aracının eksenlerinin bir referans üçdüzlemlisine göre doğrultusu. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Biyol. Işığayönelim (fototropizm), tekyanlı aydınlanma durumunda kara bitkilerinin saplarında görülür ve sapın ucunun ışık kaynağına yönlenmesiyle bir "büyüme eğrisi" biçiminde kendini gösterir. Yereyönelim (jeotropizm) bitki saplarının yerçekimine ( ya da deneysel olarak uygulanan aynı türden kuvvetlere) tepkisidir. Tamamen deneysel bir galva- notropizm de gözlemlenmiştir. Suyayönelim (hidrotropizm) ve nemeryöneiim (suyun, nemin aranması) hemen bütün köklere özgüdür. Bazı iyonlardan (Cu) kaçan ya da, tersine bazıları tarafından çekilen köklerde kemotropizm görülür. Çiçektozu borusunun büyümesi tepecik tarafından salgılanan çözünür maddelerin yayılmasıyla yönlendirilir. Genel olarak köklerin ve sarmaşık bitki saplannın katı cisimlerin çevresine dolanma tepkisine haptctropizm ya da tigmotropizm denir.
*Uz. havc. Bir uzay aracının atmosfer dışındaki hareketi birbirinden tamamen bağımsız iki harekete ayrılır. Birincisi, aracın ağırlık merkezinin gök mekaniği yasalarıyla belirlenen bir yörünge boyunca yer değiştirmesi; İkincisi ise, aracın kendi ağırlık merkezi çevresinde kinetik momentin korunumu yasasına uygun olan harekettir. Bu ikinci tip hareket aracın yönelimini etkiler. Hiçbir düzeltici etki yoksa, araç, ağırlık merkezinden geçen bir eksenin çevresinde açısal sabit bir hızla döner. Başka bir deyişle, araç sürekli olarak kendi çevresinde takla atar. Yer'in ilk yapay uyduları (özellikle Sputnik, Vanguard, Explorer) bu durumdaydılar, ancak bu tip yönelim değişimi aracın yüklendiği karmaşık görevlerle (Yer'i ya da yıldızları gözlemleme, bir uzay buluşmasını gerçerleştirme; iniş manevraları, bir telekomünikasyon uydusunu yönlendirme) bağdaşmaz. Bu nedenle, çeşitli yönelim kararlılaştırma yöntemlerine başvurmak gerekir.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR