10 Kasım 1938 - ATATÜRK'ÜN ÖLÜMÜ Mustafa Kemal Atatürk'ün ilk hastalık emaresi 1937 senesinde ortaya çıktı. 1938 yılı başlarında Yal...
10 Kasım 1938 - ATATÜRK'ÜN ÖLÜMÜ
Mustafa Kemal Atatürk'ün ilk hastalık emaresi 1937 senesinde ortaya çıktı. 1938 yılı başlarında Yalova'da bulunmuş olduğu sırada, ciddî olarak hastalığa yakalandı. Buradaki tedavi pozitif yönde netice verdi. Fakat tamamen iyileşmeden Ankara'ya yapmış olduğu yorucu seyahat, hastalığının artmasına sebep oldu.
Bu tarihlerde Hatay problemininin gündemde olması da onu yormaktaydı. Hasta olmasına karşın, Mersin ve Adana'ya geziye çıktı. Kızgın güneş altında askerî birliklerimizi teftiş edip tatbikat yaptıran Mustafa Kemal Atatürk, çok bitkin düştü. Ideal edindiğimillî dava uğruna kendi sağlığını hiçe saydı. Cenup seyahati hastalığının artmasına sebep oldu. 26 Mayıs'ta Ankara'ya döndükten sonrasında tedavi ve istirahat için İstanbul'a gitti. Doktorlar tarafınca, siroz hastalığı teşhisi kondu. Deniz havası iyi geldiği için, Savarona Yatı'nda bir süre dinlendi. Bu durumda bile ülke sorunlarıyla ilgilenmeye devam etti. İstanbul'a gelen Romanya kralı ile görüştü. Bakanlar Kurulu toplantısına başkanlık etti. 4 Temmuz 1938'de Hatay Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi Mustafa Kemal Atatürk'ü çok sevindirip moralini düzeltti.
Temmuz sonlarına kadar Savarona'da kalan Mustafa Kemal Atatürk'ün hastalığı ağırlaşınca Dolmabahçe Sarayı'na nakledildi. Fakat hastalığı durmadan ilerliyordu. O'nun hastalığını duyan Türk halkı, sağlığıyla ilgili haberleri heyecanla takip ediyor, tüm kalbiyle iyileşmesini diliyordu. Hastalığının ciddiyetini kavrayarak 5 Eylül 1938'de vasiyetini yazıp servetinin büyük bir kısmını Türk Tarih ve Türk Dil kurumlarına bağışladı.
Ekim ayı ortalarında durumu düzelir benzer biçimde oldu. Fakat, çok arzuladığı hâlde, Ankara'ya gelip cumhuriyetin on beşinci yıl dönümü törenlerine katılamadı. 29 Ekim 1938'de kahraman Türk Ordusu'na yollamış olduğu bildiri, Başbakan Celâl Bayar tarafınca okundu. "Zaferleri ve mazisi insanlık zamanı ile süregelen, daima zaferlerle birlikte uygarlık nurlarını taşıyan kahraman Türk ordusu!" sözü ile Türk Ordusu'nun önemini belirtmiştir. Gene aynı mesajda "Türk vatanının ve Türk'lük topluluğunun şan ve şerefini, dahilî ve harici her türlü tehlikelere karşı korumaktan ibaret olan vazifeni, her an ifaya hazır ve amade olduğuna benim ve büyük ulusumuzun tam bir inan ve itimadımız vardır" diyerek Türk Ordusu'na olan itimatını belirtmiştir.
Mustafa Kemal Atatürk 1 Kasım 1938'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılış töreninde de bulunamadı. Hazırladığı açılış nutkunu Başbakan Celâl Bayar okudu. Mustafa Kemal Atatürk bu nutkunda ülkenin imarı, sıhhat hizmetleri ve iktisat mevzularındaki faaliyetleri deklare etti. Bundan başka eğitim ve kültür konularına da temas edip gençliğin millî şuurlu ve çağıl kültürlü olarak yetişmesi için İstanbul üniversitesi'nin geliştirilmesi, Ankara üniversitesi'nin tamamlanması ve Van Gölü civarında bir üniversitenin kurulması için çalışmaların yapıldığını belirtti. Türk Tarih ve Türk Dil kurumlarının çalışmalarından duyduğu memnuniyeti deklare etti. Ek olarak Türk gençliğinin kültürde olduğu benzer biçimde spor sahasında da idealine ulaştırılması için Gövde Terbiyesi Kanunu'nun uygulamaya konulmasından duyduğu memnuniyeti belirtti. Mustafa Kemal Atatürk, ölümüne kadar memleket meselelerinden bir an olsun uzak kalmamıştı.
Mustafa Kemal Atatürk'ün hastalığı yeniden şiddetlendi. 8 Kasımda sağlığıyla ilgili raporlar yayımlanmaya başlandı. Tüm memleketi yeniden derin bir üzüntü kapladı. Her Türk'ün kalbi onun kurtulması dileğiyle çarpıyordu. Sadece, kurtarılması için gösterilen çabalar netice vermedi ve korkulan oldu. Dolmabahçe Sarayı'nda 10 Kasım 1938 sabahı saat dokuzu beş geçe, insan için değişmez kanun, hükmünü uyguladı. Mustafa Kemal Mustafa Kemal Atatürk aramızdan ayrıldı.
Bu kara haberle, yalnız Türk milleti değil, tüm dünya yasa büründü. Büyük, minik tüm devletler onun cenaze töreninde bulunmak suretiyle temsilciler göndererek, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusuna karşı duydukları derin saygıyı belirten mesajlar gönderdiler.
16 Kasım günü Mustafa Kemal Atatürk'ün tabutu, Dolmabahçe Sarayı'nın büyük merasim salonunda katafalka konuldu. Üç gün üç gece, gözü yaşlı bir insan seli yüce önderine karşı duyduğu saygı, minnet ve bağlılığını beyan etti.
Cenaze namazı 19 Kasım günü Prof. Şžerafettin Yaltkaya tarafınca kıldırıldı. On iki generalin omzunda sarayın dış kapısına çıkarılan tabut, top otomobiline konularak, İstanbul halkının gözyaşları içinde Gülhane Parkı'na götürüldü. Buradan bir torpido ile Yavuz zırhlısına nakledildi. Büyük Ada açıklarına kadar, donanmamız ve törene katılmak için gelmiş olan yabancı gemilerin eşlik etmiş olduğu Yavuz zırhlısı cenazeyiİzmit'e getirdi. Burada Yavuz zırhlısından alınan cenaze, hususi bir trene kondu. Atalarına son saygı görevlerini yapmak suretiyle toplanan halkın kalbinde derin bir üzüntü bırakarak Ankara'ya getirilmek suretiyle hareket edildi. Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatı üstüne cumhurbaşkanı seçilen İsmet İnönü, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, bakanlar, Genelkurmay Başkam, milletvekilleri ile ordu ve devlet ileri gelenleri tarafınca karşılanan cenaze, Türkiye Büyük Mîllet Meclisi önünde hazırlanan katafalka kondu. Ankara halkı da onun cenazesi önünden saygıyla geçerek son görevini yapmış oldu. 21 Kasım 1938 Pazartesi günü, sivil ve askerî yöneticiler ile yabancı devlet temsilcilerinin hazır bulunmuş olduğu ve on binlerce insanoğlunun katılmış olduğu büyük bir merasim yapılmış oldu. Hemen sonra Mustafa Kemal Atatürk'ün tabutu katafalkta alınarak. Etnografya Müzesinde hazırlanan geçici kabre kondu.
Türk milleti sonrasında, bu büyük insana lâyık, Ankara Rasattepe'de bir Anıtkabir yaptırdı. 10 Kasım 1953'te Etnografya Müzesinden alınan Mustafa Kemal Atatürk'ün naaşı Anıtkabir'e getirildi. Burada yurdun her ilinden getirilmiş olan vatan topraklan ile hazırlanan ebedî istirahatgâhına yerleştirildi.
YORUMLAR