Afrika Birliği Örgütü Afrika Birliği Örgütü (ABÖ) - Organization of African Unity (OAU) - Organisation de l'Uniteacute Afr...
Afrika Birliği Örgütü
Afrika Birliği Örgütü (ABÖ) - Organization of African Unity (OAU) - Organisation de l'Uniteacute Africaine (OUA)
25 Mayıs 1963 tarihinde kuruldu, 9 Temmuz 2002'de dağıldı. Afrika Birliği (AfB) - African Unity - AU, bu kurumun yerini aldı.Temel amacı Afrika ülkeleri arasında dayanışma ve işbirliğini artırmaktır.
Merkezi Etiyopya'nın Addis Ababa şehri idi. Örgüt Şartı'nı 32 devlet imzalamıştır.
Güney Afrika Cumhuriyeti ile Namibya'nın dışındaki bütün Afrika ülkelerinin üye bulunÂdukları uluslararası bölgesel bir örgüt.
Afrikalılar arasında dayanışmayı ve birliği güçlendirmek, iş birliğini geliştirmek, ülkeleÂrin bağımsızlığını, toprak bütünlüğünü ve egeÂmenliklerini savunmak, sömürgeciliğin her türlüsünü yok etmek, ırkçılığa ve kıyıma karşı mücadele etmek, refah seviyelerini arttırmak ve Birleşmiş Milletler kuruluş yasasına uygun olarak uluslararası işbirliğini geliştirmek amaÂcıyla Mayıs 1963'te Adİs Ababa konferansı soÂnunda bağımsız otuz Afrika ülkesi tarafından imzalanan Afrika Birliği Örgütü Kuruluş YaÂsası ile kuruldu.II.Dünya Savaşından sonra söÂmürgeciliğin tasfiyesi ile uluslararası politika sahnesine çıkan genç devletlerin karşı karşıya bulundukları benzer problemler ve ortak tariÂhî geçmiş, bu devletler arasında iş birliği ve daÂyanışmanın geliştirilmesini zorunlu hâle getirÂmiştir. Bu sebeple siyasî ve iktisadî dayanışmaÂyı artırmak ve uluslararası politika alanında etÂkin olmak İçin çok sayıda bölgesel teşkilât kuÂrulmuştur. ABÖ kurulmadan önce Afrikalılar arasında birliği ye dayanışmayı artırmak amaÂcıyla 1958'de Gana-Gine Birliği, 1960'da Ga-na-Gine-Mali Birliği, 1961 'de Afrika ve MadaÂgaskar Birliği (Union Africaine et Malgache) gibi daha dar kapsamlı Örgütler kurulmuş olup, Fransızca konuşan oniki Afrika ülkesini, siyasî ve iktisadî iş birliği amacıyla bîr araya getiren Afrika ve Madagaskar Birliği, ABÖ'-niiıı kuruluşuna öncülük etmiştir.
Habeşistan İmparatoru Haile Sclasiye'nin gayretleri ile 22-25 Mayıs 1963'tc Adis Aba-ba'da bir araya gelen otuz iki bağımsız Afrika ülkesinin devlet ve hükümet başkanının imzaÂladığı kuruluş yasasında üye devletlerin eşitliÂği, iç işlerine karışmama ve loprak bütünlüğüÂne saygı, örgütün İşleyişi için temci prensipler olarak belirlenmiştir. Afrika'daki mahallî dilÂlerin yanışım Fransızca ve ingilizce de teşkilâÂtın resmî dili olarak kabul edilmiştir. Afrika kıÂtasında bulunan bütün bağımsız ve egemen devletlerin örgüte üye olma hakları vardır. ÖrÂgütün başlıca organları şunlardır: 1) Devlet ve Hükümet Başkanan Konıgresi. Örgütün en yüksek karar organıdır. üye ülkeler arasında politikaları koordinc etmek için yılda bir defa toplanır. Her üye kongrede eşit hakka sahip olup kararlar üçte İki çoğunlukla alınır. AnÂcak usulle ilgili konularda salt çoğunluk yeterÂlidir. Kararlar tavsiye ve düek niteliğindedir. Örgütün başkanı bir yıl için üyeler arasından seçimle tayin edilir. 2) Bakanlar Konseyi. üye devletlerin dışişleri ya da diğer bakanlarından oluşur. Normal zamanlarda yılda iki defa topÂlanır. Devlet ve Hükümet Başkanları KongreÂsi ile ilgili hazırlıkları yürütür. Kararları salt çoğunlukla alır. 3) Genel Sekreteıiik. TeşkilâÂtın devamlı organı olup merkezi Adis Aba-ba'dadır. üye ülkeler arasında imzalanan antÂlaşmaların ve teşkilât yasasının uygulanmasıÂna yardımcı olur. Bütçenin, özel ve yıllık raÂporların hazırlanması gibi görevleri de vardır. Devlet Başkanları Kongresince seçilen genel sekretertarafından yönetilir. Bünyesinde siyaÂsî, malî, eğitim, bilim, külıür ve sosyal işler; ekonomik gelişme ve işbirliği ile konferanslar ve yönetim şubeleri vardır. 4) Hakemlik, Uz-tcışnnna ve Arabuluculuk Komisyonu. üye ülÂkeler arasındaki sorunları barışçı yolla çözümÂlemek için 1964'lc Devlet Başkanları KongreÂsince seçilen yirmi bir üye tarafından kurulÂmuştur. Bir başkan ve iki başkan yardımcısı vardır. Bu organların dışında teşkilatın çeşitli konularda özel komisyonları ve bağımsızlık hareketlerini desteklemek ve koordine etmek amacıyla kurulan bir komitesi (Atrican LibeÂration Commtttcc) de bulunmaktadır.
ABÖ, üye ülkeler arasındaki anlaşmazlıklaÂrın çözümü için yaptığı arabuluculuk çalışmaÂlarından bazılarında başarılı olurken bazılarınÂda başarı sağlayamadı. Fas-Cczayir sınır anlaşÂmazlığı (1964-65) İle Kenya-Somali ve Somali-Habeşistan sınır çatışmalarında (1965-67) başarı sağladı. Fakat Nİjcrya'daki iç karışıklıkÂları durdurma (1968-70) konusunda başarılı olamadı. Arap-İsraİl savaşı, Angola ve Batı Sahra gibi konular üyeler arasında görüş ayrıÂlıklarına ve ciddî gerilimlere neden oldu.Güney Afrika Cumhuriyelİ'ıulcki beyaz, azınlık yönetiminin uyguladığı ırkçı politikaya karşı ortak bir politika oluşturarak yönelime karşı mücadele edenlere destek sağladı. Birleşmiş Mİlletlcr'de tesis ettiği Afrika Grubu ile ulusÂlararası politika alanında etkinliğini sürdürÂmektedir.
Afrika Birliği örgütü'nün kuruluşunda AfriÂka'da bulunan İslam ülkeleri aktif rol oynamışÂlardır. Örgüte üye olan Afrikalı İslam ülkeleriÂnin hepsi aynı zamanda İslam Konferansı Teş-kilatı'nın da üycsidirlcr. Ayrıca Afrika'daki Arap İslam ülkeleri (Mısır, Sudan, Libya, CeÂzayir, Fas, Tunus, Cibuti, Moritanya, Somali) Arap Birliği'nc de üyedirler. Müslüman ülkeÂler, İslam Konferansı Teşkilatı, Arap Birliği ve Afrika Birliği Örgülü arasında münasebetÂlerin geliştirilmesinde önemli rol oynamaktaÂdırlar.
Davul DURSUN
Afrika Birliği Örgütü (ABÖ) - Organization of African Unity (OAU) - Organisation de l'Uniteacute Africaine (OUA)
25 Mayıs 1963 tarihinde kuruldu, 9 Temmuz 2002'de dağıldı. Afrika Birliği (AfB) - African Unity - AU, bu kurumun yerini aldı.Temel amacı Afrika ülkeleri arasında dayanışma ve işbirliğini artırmaktır.
Merkezi Etiyopya'nın Addis Ababa şehri idi. Örgüt Şartı'nı 32 devlet imzalamıştır.
Güney Afrika Cumhuriyeti ile Namibya'nın dışındaki bütün Afrika ülkelerinin üye bulunÂdukları uluslararası bölgesel bir örgüt.
Afrikalılar arasında dayanışmayı ve birliği güçlendirmek, iş birliğini geliştirmek, ülkeleÂrin bağımsızlığını, toprak bütünlüğünü ve egeÂmenliklerini savunmak, sömürgeciliğin her türlüsünü yok etmek, ırkçılığa ve kıyıma karşı mücadele etmek, refah seviyelerini arttırmak ve Birleşmiş Milletler kuruluş yasasına uygun olarak uluslararası işbirliğini geliştirmek amaÂcıyla Mayıs 1963'te Adİs Ababa konferansı soÂnunda bağımsız otuz Afrika ülkesi tarafından imzalanan Afrika Birliği Örgütü Kuruluş YaÂsası ile kuruldu.II.Dünya Savaşından sonra söÂmürgeciliğin tasfiyesi ile uluslararası politika sahnesine çıkan genç devletlerin karşı karşıya bulundukları benzer problemler ve ortak tariÂhî geçmiş, bu devletler arasında iş birliği ve daÂyanışmanın geliştirilmesini zorunlu hâle getirÂmiştir. Bu sebeple siyasî ve iktisadî dayanışmaÂyı artırmak ve uluslararası politika alanında etÂkin olmak İçin çok sayıda bölgesel teşkilât kuÂrulmuştur. ABÖ kurulmadan önce Afrikalılar arasında birliği ye dayanışmayı artırmak amaÂcıyla 1958'de Gana-Gine Birliği, 1960'da Ga-na-Gine-Mali Birliği, 1961 'de Afrika ve MadaÂgaskar Birliği (Union Africaine et Malgache) gibi daha dar kapsamlı Örgütler kurulmuş olup, Fransızca konuşan oniki Afrika ülkesini, siyasî ve iktisadî iş birliği amacıyla bîr araya getiren Afrika ve Madagaskar Birliği, ABÖ'-niiıı kuruluşuna öncülük etmiştir.
Habeşistan İmparatoru Haile Sclasiye'nin gayretleri ile 22-25 Mayıs 1963'tc Adis Aba-ba'da bir araya gelen otuz iki bağımsız Afrika ülkesinin devlet ve hükümet başkanının imzaÂladığı kuruluş yasasında üye devletlerin eşitliÂği, iç işlerine karışmama ve loprak bütünlüğüÂne saygı, örgütün İşleyişi için temci prensipler olarak belirlenmiştir. Afrika'daki mahallî dilÂlerin yanışım Fransızca ve ingilizce de teşkilâÂtın resmî dili olarak kabul edilmiştir. Afrika kıÂtasında bulunan bütün bağımsız ve egemen devletlerin örgüte üye olma hakları vardır. ÖrÂgütün başlıca organları şunlardır: 1) Devlet ve Hükümet Başkanan Konıgresi. Örgütün en yüksek karar organıdır. üye ülkeler arasında politikaları koordinc etmek için yılda bir defa toplanır. Her üye kongrede eşit hakka sahip olup kararlar üçte İki çoğunlukla alınır. AnÂcak usulle ilgili konularda salt çoğunluk yeterÂlidir. Kararlar tavsiye ve düek niteliğindedir. Örgütün başkanı bir yıl için üyeler arasından seçimle tayin edilir. 2) Bakanlar Konseyi. üye devletlerin dışişleri ya da diğer bakanlarından oluşur. Normal zamanlarda yılda iki defa topÂlanır. Devlet ve Hükümet Başkanları KongreÂsi ile ilgili hazırlıkları yürütür. Kararları salt çoğunlukla alır. 3) Genel Sekreteıiik. TeşkilâÂtın devamlı organı olup merkezi Adis Aba-ba'dadır. üye ülkeler arasında imzalanan antÂlaşmaların ve teşkilât yasasının uygulanmasıÂna yardımcı olur. Bütçenin, özel ve yıllık raÂporların hazırlanması gibi görevleri de vardır. Devlet Başkanları Kongresince seçilen genel sekretertarafından yönetilir. Bünyesinde siyaÂsî, malî, eğitim, bilim, külıür ve sosyal işler; ekonomik gelişme ve işbirliği ile konferanslar ve yönetim şubeleri vardır. 4) Hakemlik, Uz-tcışnnna ve Arabuluculuk Komisyonu. üye ülÂkeler arasındaki sorunları barışçı yolla çözümÂlemek için 1964'lc Devlet Başkanları KongreÂsince seçilen yirmi bir üye tarafından kurulÂmuştur. Bir başkan ve iki başkan yardımcısı vardır. Bu organların dışında teşkilatın çeşitli konularda özel komisyonları ve bağımsızlık hareketlerini desteklemek ve koordine etmek amacıyla kurulan bir komitesi (Atrican LibeÂration Commtttcc) de bulunmaktadır.
ABÖ, üye ülkeler arasındaki anlaşmazlıklaÂrın çözümü için yaptığı arabuluculuk çalışmaÂlarından bazılarında başarılı olurken bazılarınÂda başarı sağlayamadı. Fas-Cczayir sınır anlaşÂmazlığı (1964-65) İle Kenya-Somali ve Somali-Habeşistan sınır çatışmalarında (1965-67) başarı sağladı. Fakat Nİjcrya'daki iç karışıklıkÂları durdurma (1968-70) konusunda başarılı olamadı. Arap-İsraİl savaşı, Angola ve Batı Sahra gibi konular üyeler arasında görüş ayrıÂlıklarına ve ciddî gerilimlere neden oldu.Güney Afrika Cumhuriyelİ'ıulcki beyaz, azınlık yönetiminin uyguladığı ırkçı politikaya karşı ortak bir politika oluşturarak yönelime karşı mücadele edenlere destek sağladı. Birleşmiş Mİlletlcr'de tesis ettiği Afrika Grubu ile ulusÂlararası politika alanında etkinliğini sürdürÂmektedir.
Afrika Birliği örgütü'nün kuruluşunda AfriÂka'da bulunan İslam ülkeleri aktif rol oynamışÂlardır. Örgüte üye olan Afrikalı İslam ülkeleriÂnin hepsi aynı zamanda İslam Konferansı Teş-kilatı'nın da üycsidirlcr. Ayrıca Afrika'daki Arap İslam ülkeleri (Mısır, Sudan, Libya, CeÂzayir, Fas, Tunus, Cibuti, Moritanya, Somali) Arap Birliği'nc de üyedirler. Müslüman ülkeÂler, İslam Konferansı Teşkilatı, Arap Birliği ve Afrika Birliği Örgülü arasında münasebetÂlerin geliştirilmesinde önemli rol oynamaktaÂdırlar.
Davul DURSUN
Güney Afrika Cumhuriyeti ve Güney Afrika Cumhuriyeti Tarihi
AI - Uluslararası Af Örgütü
Haganah Örgütü
Afrika Birliği Örgütü (Organization of African Unity/OAU)
1963 Mayısı'nda Addis Ababa'da toplanan Afrikalı devlet ve hükümet başkanlarınca kurulan örgüt.
Merkezi Addis Ababa'dadır. 1982'de üye sayısı 51'e ulaşan Afrika Birliği Örgütü'nün bu dönemdeki başkanı Muammer el Kaddafi idi. Örgüt, Afrika devletleri arasında birlik ve dayanışma sağlamayı, işbirliğini geliştirmeyi, üye devletlerin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü savunmayı, Afrika kıtasında sömürgeciliği ve ırk ayrımı politikasını ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır.
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
YORUMLAR