Kuasar : Bunlardan biride bazıları bizlerden ışık hızının yüzde 90'ına eş bir hızla uzaklaşmaktadırlar. En yakını ortalama 4, en...
Kuasar: Bunlardan biride bazıları bizlerden ışık hızının yüzde 90'ına eş bir hızla uzaklaşmaktadırlar. En yakını ortalama 4, en uzağı 15 milyar ışık yılı uzaktadır.
Kuasarların ne olduğuna dair altı tane sav vardır, bu tür durumlar:
1. Kuasarlar, kuvvetli bir manyetik alana bağlantılı olarak hızla dönen muhteşem kütleli dev atarcalardır;
2. Kuasarlar, galaksinin göbeğinde yoğun birikimli milyonlarca yıldızın çok yanlı çarpışmalarından ileri gelmektedir. Bu çarpışmalar sonucunda, büyük kütleli yıldızların dış katmanları yırtılarak, iç kesimlerinin milyonlara varan derecedeki ısısı ortaya geliyor;
3. Bundan önceki savın benzeri bu sava gore, kuasarlar öylesine yoğun birikimli yıldız galaksileridir ki; yıldızların birindeki süpernova patlaması başka bir yıldızın dış kaymanını yırtarak onu da bşr süpernova yapar ve zincirleme tepkimeyle yıldızlarda patlamalar meydana gelir;
4. Kuasarlar maddeyle anti-maddenin birbirini şiddetle yok etmesinden güç membaı almaktadır ve bu gücü korumaktadır;
5. Böylesi bir gökadanın göbeğindeki karadeliğe gaz, toz ve yıldızların düşmesiyle çıkan enerji bir kuasardır;
6. Kuasarlar ak deliklerdir. Kısaca karadeliklerin arka yanları. Evrenin diğeri yanlarında, hatta kim bilir başka evrenlerde kara deliklere hortum benzer biçimde emilen maddenin görüntüye dönüşmesidir.
not: Kulüp toplantılarında (astom) ak delik nedir? sorusu gelmişti. bir izah etme yapılmıştı, pek anlayamamıştım. araştırdım kuasarlarla ilgiliymiş. kuasarlarla ilgili tüm savları yazmak istedim, akdeliğin bunlardan biride bir tek biri bulunduğunu anlatabilmek için. Yazı Carl Sagan'a aittir.
Alıntıdır
Kuasarların ne olduğuna dair altı tane sav vardır, bu tür durumlar:
1. Kuasarlar, kuvvetli bir manyetik alana bağlantılı olarak hızla dönen muhteşem kütleli dev atarcalardır;
2. Kuasarlar, galaksinin göbeğinde yoğun birikimli milyonlarca yıldızın çok yanlı çarpışmalarından ileri gelmektedir. Bu çarpışmalar sonucunda, büyük kütleli yıldızların dış katmanları yırtılarak, iç kesimlerinin milyonlara varan derecedeki ısısı ortaya geliyor;
3. Bundan önceki savın benzeri bu sava gore, kuasarlar öylesine yoğun birikimli yıldız galaksileridir ki; yıldızların birindeki süpernova patlaması başka bir yıldızın dış kaymanını yırtarak onu da bşr süpernova yapar ve zincirleme tepkimeyle yıldızlarda patlamalar meydana gelir;
4. Kuasarlar maddeyle anti-maddenin birbirini şiddetle yok etmesinden güç membaı almaktadır ve bu gücü korumaktadır;
5. Böylesi bir gökadanın göbeğindeki karadeliğe gaz, toz ve yıldızların düşmesiyle çıkan enerji bir kuasardır;
6. Kuasarlar ak deliklerdir. Kısaca karadeliklerin arka yanları. Evrenin diğeri yanlarında, hatta kim bilir başka evrenlerde kara deliklere hortum benzer biçimde emilen maddenin görüntüye dönüşmesidir.
not: Kulüp toplantılarında (astom) ak delik nedir? sorusu gelmişti. bir izah etme yapılmıştı, pek anlayamamıştım. araştırdım kuasarlarla ilgiliymiş. kuasarlarla ilgili tüm savları yazmak istedim, akdeliğin bunlardan biride bir tek biri bulunduğunu anlatabilmek için. Yazı Carl Sagan'a aittir.
Alıntıdır
Kara Delik
Cebi Delik Nedir?
Büyük Kuasar Grubu (BKG)
Ak delik
Tarif
Ak delik ya da Akdelik, karadeliğe düşen bir maddenin solucan delikleri vasıtasıyla evrenin başka bir yerinde tekrardan ortaya çıkmış olduğu noktalardır. Başka bir zamana ya da başka bir Bebek Evren'e de açılabilirler. Kara delikler içine düşen hiçbir şeyin (ışık dahil) kendisinden kaçamadığı cisimlerdir, tam tersi olan ak deliklere ise hiçbir madde giremez, yalnız karadeliğe düşen maddeler çıkabilir. Bu sebeple ak delik olarak adlandırılmışlardır.
Bu mevzuda mühim emekler yapmış olan kuramsal fizikçi Stephen Hawking son makalesinde solucan deliklerinin ve ak deliklerin bulunmadığını savunmuştur.
Tarif
Ak delik ya da Akdelik, karadeliğe düşen bir maddenin solucan delikleri vasıtasıyla evrenin başka bir yerinde tekrardan ortaya çıkmış olduğu noktalardır. Başka bir zamana ya da başka bir Bebek Evren'e de açılabilirler. Kara delikler içine düşen hiçbir şeyin (ışık dahil) kendisinden kaçamadığı cisimlerdir, tam tersi olan ak deliklere ise hiçbir madde giremez, yalnız karadeliğe düşen maddeler çıkabilir. Bu sebeple ak delik olarak adlandırılmışlardır.
Bu mevzuda mühim emekler yapmış olan kuramsal fizikçi Stephen Hawking son makalesinde solucan deliklerinin ve ak deliklerin bulunmadığını savunmuştur.
Kuasarlar
Evrende, ışıma güçleri, en yüksek olan cisimler, kuasarlardır. Spektrumlarının kırmızıya kayışına bakılacak olursa, tüm galaksilerden, katbekat daha parlak olan, yıldızımsı gök cisimleridir. Kuasarlar, çok önemli ölçülerde ışık yürüyerek, ufak gök cisimleridir. Örneğin, 3 milyar ışık yılı uzaklığında bulunmuş olduğu tahmin edilen 3C273 Kuasar'ı, tek başına, 1 milyar Gökada toplamı kadar ışık yaymaktadır. Kuasarların, süper yoğun bir karadelik olduğu, düşünülmektedir.
Kuasarlar, genel anlamda; radyo, kızılötesi, x-ışını ve gamma ışını larıdır. Fakat, x-ışını enerjisi, öbürlerinden daha fazladır. Kuasarlar, çoğu zaman, çok uzak ışık larıdır. Kuasarların, 1963 de keşfi, karadelikler üstünde meydana getirilen, kuramsal ve gözlemsel çalışmalarda, büyük gelişme elde etmiştir.
Bir karadeliği aramanın bir yöntemi de; görünmeyen, yoğun, büyük kütleli bir nesnenin yörüngesinde, dönen maddeleri araştırmaktır. Kim bilir, galaksilerin ve kuasarların merkezlerindeki dev karadelikler, en mühim karadelik çeşitleridir.
Kaynak:Bilimnet
Evrende, ışıma güçleri, en yüksek olan cisimler, kuasarlardır. Spektrumlarının kırmızıya kayışına bakılacak olursa, tüm galaksilerden, katbekat daha parlak olan, yıldızımsı gök cisimleridir. Kuasarlar, çok önemli ölçülerde ışık yürüyerek, ufak gök cisimleridir. Örneğin, 3 milyar ışık yılı uzaklığında bulunmuş olduğu tahmin edilen 3C273 Kuasar'ı, tek başına, 1 milyar Gökada toplamı kadar ışık yaymaktadır. Kuasarların, süper yoğun bir karadelik olduğu, düşünülmektedir.
Kuasarlar, genel anlamda; radyo, kızılötesi, x-ışını ve gamma ışını larıdır. Fakat, x-ışını enerjisi, öbürlerinden daha fazladır. Kuasarlar, çoğu zaman, çok uzak ışık larıdır. Kuasarların, 1963 de keşfi, karadelikler üstünde meydana getirilen, kuramsal ve gözlemsel çalışmalarda, büyük gelişme elde etmiştir.
Bir karadeliği aramanın bir yöntemi de; görünmeyen, yoğun, büyük kütleli bir nesnenin yörüngesinde, dönen maddeleri araştırmaktır. Kim bilir, galaksilerin ve kuasarların merkezlerindeki dev karadelikler, en mühim karadelik çeşitleridir.
Kaynak:Bilimnet
Hayalet Kuasar
Arkasındaki gökadadan gelen ışıkla aydınlanan ve önde yeşil rengiyle parlayan hayalet kuasar(WIYN/William Keel/Anna Manning)
Galaxy Zoo projesindeki yüzlerce gökada görüntüsünü sıralamaya çalışan Hollandalı bir öğretmen ve amatör gökbilimci Hanny Van Arkel garip bir nesne keşfetmişti.Sonraları Yale üniversitesi araştırmacıları söz konusu garip nesnelerin karadeliklerin yaşam döngüsü hakkında ipuçları içerdiğini görünce şaşkınlıklarını gizleyemediler.
Adına Hanny'in Nesnesi (Hanny's Voorwerp-Voorwerp flemekçede nesne anlamındadır) denilen gökcismi, yakınındaki bir gökcisminden gelen ışıkla aydınlatılmış ve merkezinde karadelik olan büyük bir gaz bulutudur. Bulutun geçmişten gelen ışığına karşılık nesne, ölü ve tamamen yanmış bir gökcismidir.
Yale üniversitesi'nden Gökbilimci Kevin Schawinski: “Bu sistem kuasarların Rosetta taşıdır. Şaşırtıcı olan şey yakınındaki gökada tarafınca aydınlatılmış olmasaydı Voorwerp'un bulunamayacak olmasıdır†diyor.
Ekibin hesaplarına gore ışığın malum gökadadan ölü kusara olan yolculuğu 70 000 yıl sürmüş.
Şimdiye kadar karadeliklerin ölüm sürecinin, enerji çıkışı en tepeye ulaştıktan sonrasında milyonlarca yıl sürdüğü kabul ediliyordu. Fakat Voorwerp'daki karadeliklerin yakıtlarını çok süratli bir biçimde tüketip öldükleri düşünülüyor. “Bu gökadaların karadeliklerle beraber iyi mi geliştiğinin anlaşılmasında mühim rol oynar†diyor Schawinski.
Bu kuasarların enerjilerini ne kadar sürede tükettikleri bilinmiyor. Yale Astrofizik Merkezi'nden Meg Urry: “Voorwerp'u garip kılan da bu. Kuasarların içindeki karadeliklerin büyümesini ve sonunu anlamaya çalışan bir çalışma†diyor.
Gökada gökyüzündeki bundan sonra bir nesne olarak x-ışını yaymasına karşılık radyo dalgaları da yayıyor. Bu radyo dalgalarının sebebinin merkezdeki karadelik olduğu düşünülüyor ama başka olasılıklar için de araştırma sürüyor.
Schawinski: “Biz Voorwerp sırrını çözeceğiz. Ama bu bulgu bununla beraber bir sürü sual daha getirdi†diyor.
Kaynak:
Arkasındaki gökadadan gelen ışıkla aydınlanan ve önde yeşil rengiyle parlayan hayalet kuasar(WIYN/William Keel/Anna Manning)
Galaxy Zoo projesindeki yüzlerce gökada görüntüsünü sıralamaya çalışan Hollandalı bir öğretmen ve amatör gökbilimci Hanny Van Arkel garip bir nesne keşfetmişti.Sonraları Yale üniversitesi araştırmacıları söz konusu garip nesnelerin karadeliklerin yaşam döngüsü hakkında ipuçları içerdiğini görünce şaşkınlıklarını gizleyemediler.
Adına Hanny'in Nesnesi (Hanny's Voorwerp-Voorwerp flemekçede nesne anlamındadır) denilen gökcismi, yakınındaki bir gökcisminden gelen ışıkla aydınlatılmış ve merkezinde karadelik olan büyük bir gaz bulutudur. Bulutun geçmişten gelen ışığına karşılık nesne, ölü ve tamamen yanmış bir gökcismidir.
Yale üniversitesi'nden Gökbilimci Kevin Schawinski: “Bu sistem kuasarların Rosetta taşıdır. Şaşırtıcı olan şey yakınındaki gökada tarafınca aydınlatılmış olmasaydı Voorwerp'un bulunamayacak olmasıdır†diyor.
Ekibin hesaplarına gore ışığın malum gökadadan ölü kusara olan yolculuğu 70 000 yıl sürmüş.
Şimdiye kadar karadeliklerin ölüm sürecinin, enerji çıkışı en tepeye ulaştıktan sonrasında milyonlarca yıl sürdüğü kabul ediliyordu. Fakat Voorwerp'daki karadeliklerin yakıtlarını çok süratli bir biçimde tüketip öldükleri düşünülüyor. “Bu gökadaların karadeliklerle beraber iyi mi geliştiğinin anlaşılmasında mühim rol oynar†diyor Schawinski.
Bu kuasarların enerjilerini ne kadar sürede tükettikleri bilinmiyor. Yale Astrofizik Merkezi'nden Meg Urry: “Voorwerp'u garip kılan da bu. Kuasarların içindeki karadeliklerin büyümesini ve sonunu anlamaya çalışan bir çalışma†diyor.
Gökada gökyüzündeki bundan sonra bir nesne olarak x-ışını yaymasına karşılık radyo dalgaları da yayıyor. Bu radyo dalgalarının sebebinin merkezdeki karadelik olduğu düşünülüyor ama başka olasılıklar için de araştırma sürüyor.
Schawinski: “Biz Voorwerp sırrını çözeceğiz. Ama bu bulgu bununla beraber bir sürü sual daha getirdi†diyor.
Kaynak:
Karanlık Galaksileri Ortaya Çıkaracak
Güneş'in iki milyar katı kütleye haiz olan ULAS J1120+0641 kuasarına ait çizim.
Bilim adamları, Evren'in oluşumuna şahit olmuş bir kuasarın yardımıyla 12 ' 'karanlık galaksiyi' tesbit etmeyi başardı.Gök bilimcilerin inanılmış olduğu ilk teoriye gore, Evren ilk oluştuğunda, galaksilerin membaı olan gaz bulutlarıyla doluydu. Fakat nebula olarak adlandırılan bu kozmik yapıların tümü, haiz oldukları gazı kafi güçte sıkıştırarak yıldızların oluşmasını sağlayacak kadar büyük değildi.
Bu vaziyet, evrenin pek çok köşesinde galaksi büyüklüğünde, çok az ya da asla yıldıza haiz olmayan, “karanlık galaksiler†oluşmasına niçin oldu. Karanlık galaksileri sağlamak son aşama zor olsa da, Şili'deki Çok Büyük Teleskobu (VLT) kullanan bir grup gök bilimci, evrenin ilk günlerinde oluştuğunu düşündükleri 12 karanlık galaksi talibi keşfetmiş olabilir. Tesbitler doğru ise astronomi dünyası ilk galaksilerin oluşumu hakkında epey fazla bilgi edinebilir.
Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde araştırmacılar Sebastiano Cantalupo, Simon J. Lilly, ve Martin G. Haehnelt imzasıyla piyasaya çıkan araştırmada, uzayın karanlık köşelerinden birinde gözlemledikleri kuasar hakkında bilgiler sundu. Muhteşem bir enerjiye haiz olan veçok büyük oranda mor ötesi (UV) ışın saçan devasa bir karadelik olan kuasar, saçmış olduğu UV ile karanlık galaksilerdeki gazları az da olsa aydınlatmayı başarıyor.
Cantalupo ve meslektaşları, tesbit ettikleri karanlık galaksi adaylarının, Dünya'nın civarlarındaki yıldızlara haiz galaksilerle aynı mesafede bulunan cüce galaksilerle aynı gaz yoğunluğuna haiz bulunduğunu düşünüyor. Gök bilimciler bununla beraber, karanlık galaksilere ait olduğuna inandıkları gaz kütleleri tesbit etti.
HD0109-3518 kuasarının çevresinde keşfedilen karanlık galaksi adayları.
Yıldızın Doğum Yeri ''Halo''
Gözlemlenebilir evren (LSS) teorisine gore, Evren'in ilk dönemlerinde, karanlık madde yerçekimsel kuvvetin etkisiyle “halo†olarak malum kümelerde yoğunlaştı (Uzayın ortalama yüzde 80'inin kaplayan karanlık madde, ışığı ne emiyor ne de yayıyor). Eğer bir halo, kafi kütleye erişirse, zaman içinde dönmeye süregelen bir disk halini alıyor ve yıldız oluşum süreci başlıyor. Gök bilimciler, yeni doğmuş galaksilerde bu oluşumu pek çok kez tesbit etti.
Fakat halo kafi kütle ve büyüklüğe erişmezse, barındırdığı gaz sıkışmıyor ve yıldız oluşumu ya asla başlamıyor, ya da yarım kalıyor. Yıldız oluşturmayan gaz bulutları, karanlık galaksiler olarak biliniyor ve az kütleye haiz halo'ların ortaya çıkma olasılığı daha yüksek kabul edildiği için, çok çok fazla sayıda karanlık galaksi olduğuna inanılıyor.
Gök bilimcilerin geliştirdikleri modele gore karanlık galaksilerin gene de yıldız oluşumunda rol oynama şansı var. Galaksilerin, pek çok ufak galaksinin bir araya gelmesiyle oluştuğu da biliniyor. Özetlemek gerekirse, karanlık galaksiler de bu oluşumun içinde yer alabilir. Modelde, karanlık galaksiler ağırlıklı olarak tabii hidrojen içeren kozmik yapılar olarak gösteriliyor. Bu maddenin, galaksi oluşumlarında uzak mesafelerden gözlenmesi son aşama zor.
HE 1104 -1805 kuasarı.
Hidrojeni Aydınlatmak
Gök bilimciler, 1987'den bu yana devam eden çalışmalarda, kuvvetli UV yayılımının karanlık galaksilerdeki tabii hidrojeni 122 nanometre (1.22×10-7 metre) dalga uzunlukta aydınlatabileceğini keşfetti. Bu dalga boyu, Lyman alfa (Ly?) emisyonu olrak biliniyor. Dev karadelikler devasa yükseklikte miktarlarda UV saçarken, evrenin oluşumunda ortaya çıkan ve hala etken olanlarına kuasar deniyor.
Cantalupo ve ekibi, araştırmalarını HD0109-3518 kuasarını saran mıntıkaya odakladı. Gökteki en parlak kuasarlardan birisi oaln HD0109-3518, saçmış olduğu rasyasyon yardımıyla çevresinde bulunması ihtimaller içinde karanlık galaksileri aydınlatabilecek kapasiteye haiz.
VLT'nin Focal Reduce teleskobu ve spektografını kullanan gök bilimciler, Ly? emisyonuyla 98 kozmik cisim belirledi. Yeni doğan yıldızların da mühim oranda UV saçtığına dikkat eden gök bilimciler, yıldız oluşumu tesbit ettikleri gaz bulutlarını eledi. Astronomik görüntülerden kozmik cisimlerin listesini çıkarmak için kullanılan SExtractor programına başvuran araştırmacılar, kuasarın civarlarında 12 karanlık galaksi talibi buldu. Bu galaksilerin, kuasarın içinde bulunmuş olduğu galaksinin haricinde olduğu anlaşıldı. Işınım ile aydınlatılan galaksilerden üçünde, yerçekimsel kuvvetlerin çok garip şekillere soktuğu gaz kümeleri tesbit edildi.
Gök bilimciler, HD0109-3518'den epey uzak bir kusasarın çevresinde 13 karanlık galaksi talibi daha keşfetti ama bulundukları mesafe sebebiyle keşfin doğruluğu kesinlik kazanmadı. Karanlık galaksi araştırmalarının devam etmesiyle, araştırmacılar galaksilerin oluşumları hakkında yeni bilgiler elde etmeyi umuyor.
Kaynak : Ntvmsnbc / Monthly Notices of The Royal Astronomical Society (12 Temmuz 2012,11:44)
Güneş'in iki milyar katı kütleye haiz olan ULAS J1120+0641 kuasarına ait çizim.
Bilim adamları, Evren'in oluşumuna şahit olmuş bir kuasarın yardımıyla 12 ' 'karanlık galaksiyi' tesbit etmeyi başardı.Gök bilimcilerin inanılmış olduğu ilk teoriye gore, Evren ilk oluştuğunda, galaksilerin membaı olan gaz bulutlarıyla doluydu. Fakat nebula olarak adlandırılan bu kozmik yapıların tümü, haiz oldukları gazı kafi güçte sıkıştırarak yıldızların oluşmasını sağlayacak kadar büyük değildi.
Bu vaziyet, evrenin pek çok köşesinde galaksi büyüklüğünde, çok az ya da asla yıldıza haiz olmayan, “karanlık galaksiler†oluşmasına niçin oldu. Karanlık galaksileri sağlamak son aşama zor olsa da, Şili'deki Çok Büyük Teleskobu (VLT) kullanan bir grup gök bilimci, evrenin ilk günlerinde oluştuğunu düşündükleri 12 karanlık galaksi talibi keşfetmiş olabilir. Tesbitler doğru ise astronomi dünyası ilk galaksilerin oluşumu hakkında epey fazla bilgi edinebilir.
Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde araştırmacılar Sebastiano Cantalupo, Simon J. Lilly, ve Martin G. Haehnelt imzasıyla piyasaya çıkan araştırmada, uzayın karanlık köşelerinden birinde gözlemledikleri kuasar hakkında bilgiler sundu. Muhteşem bir enerjiye haiz olan veçok büyük oranda mor ötesi (UV) ışın saçan devasa bir karadelik olan kuasar, saçmış olduğu UV ile karanlık galaksilerdeki gazları az da olsa aydınlatmayı başarıyor.
Cantalupo ve meslektaşları, tesbit ettikleri karanlık galaksi adaylarının, Dünya'nın civarlarındaki yıldızlara haiz galaksilerle aynı mesafede bulunan cüce galaksilerle aynı gaz yoğunluğuna haiz bulunduğunu düşünüyor. Gök bilimciler bununla beraber, karanlık galaksilere ait olduğuna inandıkları gaz kütleleri tesbit etti.
HD0109-3518 kuasarının çevresinde keşfedilen karanlık galaksi adayları.
Yıldızın Doğum Yeri ''Halo''
Gözlemlenebilir evren (LSS) teorisine gore, Evren'in ilk dönemlerinde, karanlık madde yerçekimsel kuvvetin etkisiyle “halo†olarak malum kümelerde yoğunlaştı (Uzayın ortalama yüzde 80'inin kaplayan karanlık madde, ışığı ne emiyor ne de yayıyor). Eğer bir halo, kafi kütleye erişirse, zaman içinde dönmeye süregelen bir disk halini alıyor ve yıldız oluşum süreci başlıyor. Gök bilimciler, yeni doğmuş galaksilerde bu oluşumu pek çok kez tesbit etti.
Fakat halo kafi kütle ve büyüklüğe erişmezse, barındırdığı gaz sıkışmıyor ve yıldız oluşumu ya asla başlamıyor, ya da yarım kalıyor. Yıldız oluşturmayan gaz bulutları, karanlık galaksiler olarak biliniyor ve az kütleye haiz halo'ların ortaya çıkma olasılığı daha yüksek kabul edildiği için, çok çok fazla sayıda karanlık galaksi olduğuna inanılıyor.
Gök bilimcilerin geliştirdikleri modele gore karanlık galaksilerin gene de yıldız oluşumunda rol oynama şansı var. Galaksilerin, pek çok ufak galaksinin bir araya gelmesiyle oluştuğu da biliniyor. Özetlemek gerekirse, karanlık galaksiler de bu oluşumun içinde yer alabilir. Modelde, karanlık galaksiler ağırlıklı olarak tabii hidrojen içeren kozmik yapılar olarak gösteriliyor. Bu maddenin, galaksi oluşumlarında uzak mesafelerden gözlenmesi son aşama zor.
HE 1104 -1805 kuasarı.
Hidrojeni Aydınlatmak
Gök bilimciler, 1987'den bu yana devam eden çalışmalarda, kuvvetli UV yayılımının karanlık galaksilerdeki tabii hidrojeni 122 nanometre (1.22×10-7 metre) dalga uzunlukta aydınlatabileceğini keşfetti. Bu dalga boyu, Lyman alfa (Ly?) emisyonu olrak biliniyor. Dev karadelikler devasa yükseklikte miktarlarda UV saçarken, evrenin oluşumunda ortaya çıkan ve hala etken olanlarına kuasar deniyor.
Cantalupo ve ekibi, araştırmalarını HD0109-3518 kuasarını saran mıntıkaya odakladı. Gökteki en parlak kuasarlardan birisi oaln HD0109-3518, saçmış olduğu rasyasyon yardımıyla çevresinde bulunması ihtimaller içinde karanlık galaksileri aydınlatabilecek kapasiteye haiz.
VLT'nin Focal Reduce teleskobu ve spektografını kullanan gök bilimciler, Ly? emisyonuyla 98 kozmik cisim belirledi. Yeni doğan yıldızların da mühim oranda UV saçtığına dikkat eden gök bilimciler, yıldız oluşumu tesbit ettikleri gaz bulutlarını eledi. Astronomik görüntülerden kozmik cisimlerin listesini çıkarmak için kullanılan SExtractor programına başvuran araştırmacılar, kuasarın civarlarında 12 karanlık galaksi talibi buldu. Bu galaksilerin, kuasarın içinde bulunmuş olduğu galaksinin haricinde olduğu anlaşıldı. Işınım ile aydınlatılan galaksilerden üçünde, yerçekimsel kuvvetlerin çok garip şekillere soktuğu gaz kümeleri tesbit edildi.
Gök bilimciler, HD0109-3518'den epey uzak bir kusasarın çevresinde 13 karanlık galaksi talibi daha keşfetti ama bulundukları mesafe sebebiyle keşfin doğruluğu kesinlik kazanmadı. Karanlık galaksi araştırmalarının devam etmesiyle, araştırmacılar galaksilerin oluşumları hakkında yeni bilgiler elde etmeyi umuyor.
Kaynak : Ntvmsnbc / Monthly Notices of The Royal Astronomical Society (12 Temmuz 2012,11:44)
Samanyolu'nun 20 Katı Büyüklüğünde
Cenk jetlerinin kalkışı esnasında ortaya çıkan ve ‘art yakıcı' akım olarak malum görüntünün benzeri, Güneş Sistemi'nden çok uzaklardaki bir galakside tesbit edildi. Uzunluğu 2 milyon ışık yılı olan ve PKS 0637-752 ismi verilen kozmik cisim, bu özelliğiyle Samanyolu Galaksisi'nin tam 20 katı büyüklüğünde.
Gök bilimciler, bir jetin motorlarında oluşan ve ‘şok halkası' olarak da malum art yakıcı izin uzaydaki benzerini keşfetti. Mach elmasları/halkaları/diskleri olarak da malum izlerin kozmik versiyonu, son aşama garip özelliklere haiz. PKS 0637-752'nin, ortalama altı milyar yıl ilkin oluşan bir kuasarda meydana geldiği düşünülüyor. Kuasarlar, evrenin çok uzak köşelerindeki galaksilerin merkezinde yer edinen, son aşama parlak ve büyük oranda elektromanyetik enerji yürüyerek, nokta benzeri çekirdekler olarak biliniyor.
PKS 0637-752 kuasarının haiz olduğu parlaklık, neredeyse tam 10 trilyon Güneş'in ortaya koyacağı parlaklığa eşit. Dev kozmik cismin, merkezinde devasa bir karadelik bulunduran genç bir galaksi olduğu düşünülüyor. Gaz ve kozmik tozlar karadelik tarafınca yutuldukça, bir küvetin deliğine akmadan ilkin çevresinde dönen su benzer biçimde daireler çiziyor. Spiral hareket, yüklü parçacıkları hızlandırıyor ve uzaya tonlarca ışınım yayılıyor.
Avustralya'nın New South Wales eyaletinde bulunan CSIRO teleskobuyla elde edilmiş PKS 0637-752 görüntüsü, ‘galaktik jetin' ortaya koyduğu radyo dalgaboylarını gözler önüne seriyor. Gök bilimciler, jet akımında ‘noktalar' benzer biçimde beliren bölgelerin, birbirlerinden 160 bin ile 360 bin ışık yılı mesafede bulunan jet akımları bulunduğunu tahmin ediyor.
NASA'nın SR-71B jetinin kalkışı esnasında oluşan şok halkaları.
Boğumların Sebebi Ne?
PKS 0637-752'nin haiz olduğu garip biçim, ‘boğumlar' olarak adlandırılan noktaları oluşturan akımın ara sıra güçlenip zayıfladığını öne sürüyor. Bir başka fikir, jet akımındaki şok dalgalarının boğumlara sebep olduğu. İkinci kuram, şok halkasına da benzer bir izah etme sunuyor.
Astrophysical Journal Letters dergisinde piyasaya çıkan araştırma hakkında LiveScience'e açıklamada bulunan Avustralya'nın Curtin üniversitesi'nden Leith Godfrey, “Bu tür jet akımlarını onlarca senedir inceliyoruz. Fakat halen iyi mi ve hangi tan ortaya çıkmış olduğu mevzusunda güvenli değiliz†dedi.
Godfrey, kozmik cismin şok halkalarına çok benzeyen görüntüsüne dayanarak, “Kozmik jetin izlediği yol, tıpkı jet motorlarında oluşan iz benzer biçimde ortaya çıktığını gösteriyor olabilir... Eğer bu doğru ise kozmik jetin gücü ve etrafını saran ortamın hacmi hakkında mühim bilgiler elde edebiliriz†dedi. Avustralyalı gök bilimci, “PKS 0637-752 oldukça fazla X-ray yayıyor. Bunun nedenini çözersek iyi mi oluştuğunu da tam olarak anlayabiliriz†dedi.
Kaynak : Ntvmsnbc / Astrophysical Journal Letters (25 Ekim 2012,14:08)
Cenk jetlerinin kalkışı esnasında ortaya çıkan ve ‘art yakıcı' akım olarak malum görüntünün benzeri, Güneş Sistemi'nden çok uzaklardaki bir galakside tesbit edildi. Uzunluğu 2 milyon ışık yılı olan ve PKS 0637-752 ismi verilen kozmik cisim, bu özelliğiyle Samanyolu Galaksisi'nin tam 20 katı büyüklüğünde.
Gök bilimciler, bir jetin motorlarında oluşan ve ‘şok halkası' olarak da malum art yakıcı izin uzaydaki benzerini keşfetti. Mach elmasları/halkaları/diskleri olarak da malum izlerin kozmik versiyonu, son aşama garip özelliklere haiz. PKS 0637-752'nin, ortalama altı milyar yıl ilkin oluşan bir kuasarda meydana geldiği düşünülüyor. Kuasarlar, evrenin çok uzak köşelerindeki galaksilerin merkezinde yer edinen, son aşama parlak ve büyük oranda elektromanyetik enerji yürüyerek, nokta benzeri çekirdekler olarak biliniyor.
PKS 0637-752 kuasarının haiz olduğu parlaklık, neredeyse tam 10 trilyon Güneş'in ortaya koyacağı parlaklığa eşit. Dev kozmik cismin, merkezinde devasa bir karadelik bulunduran genç bir galaksi olduğu düşünülüyor. Gaz ve kozmik tozlar karadelik tarafınca yutuldukça, bir küvetin deliğine akmadan ilkin çevresinde dönen su benzer biçimde daireler çiziyor. Spiral hareket, yüklü parçacıkları hızlandırıyor ve uzaya tonlarca ışınım yayılıyor.
Avustralya'nın New South Wales eyaletinde bulunan CSIRO teleskobuyla elde edilmiş PKS 0637-752 görüntüsü, ‘galaktik jetin' ortaya koyduğu radyo dalgaboylarını gözler önüne seriyor. Gök bilimciler, jet akımında ‘noktalar' benzer biçimde beliren bölgelerin, birbirlerinden 160 bin ile 360 bin ışık yılı mesafede bulunan jet akımları bulunduğunu tahmin ediyor.
NASA'nın SR-71B jetinin kalkışı esnasında oluşan şok halkaları.
Boğumların Sebebi Ne?
PKS 0637-752'nin haiz olduğu garip biçim, ‘boğumlar' olarak adlandırılan noktaları oluşturan akımın ara sıra güçlenip zayıfladığını öne sürüyor. Bir başka fikir, jet akımındaki şok dalgalarının boğumlara sebep olduğu. İkinci kuram, şok halkasına da benzer bir izah etme sunuyor.
Astrophysical Journal Letters dergisinde piyasaya çıkan araştırma hakkında LiveScience'e açıklamada bulunan Avustralya'nın Curtin üniversitesi'nden Leith Godfrey, “Bu tür jet akımlarını onlarca senedir inceliyoruz. Fakat halen iyi mi ve hangi tan ortaya çıkmış olduğu mevzusunda güvenli değiliz†dedi.
Godfrey, kozmik cismin şok halkalarına çok benzeyen görüntüsüne dayanarak, “Kozmik jetin izlediği yol, tıpkı jet motorlarında oluşan iz benzer biçimde ortaya çıktığını gösteriyor olabilir... Eğer bu doğru ise kozmik jetin gücü ve etrafını saran ortamın hacmi hakkında mühim bilgiler elde edebiliriz†dedi. Avustralyalı gök bilimci, “PKS 0637-752 oldukça fazla X-ray yayıyor. Bunun nedenini çözersek iyi mi oluştuğunu da tam olarak anlayabiliriz†dedi.
Kaynak : Ntvmsnbc / Astrophysical Journal Letters (25 Ekim 2012,14:08)
Kara Delik
Cebi Delik Nedir?
Büyük Kuasar Grubu (BKG)
YORUMLAR