Kurtuluş Savaşımızda ki ayaklanmaların en ünlüsü olan Anzavur Ayaklanmaları hakkında bilgiler. ANZAVUR AYAKLANMALARI , Kurtuluş Savaşı esna...
Kurtuluş Savaşımızda ki ayaklanmaların en ünlüsü olan Anzavur Ayaklanmaları hakkında bilgiler.
ANZAVUR AYAKLANMALARI, Kurtuluş Savaşı esnasında Kuvayı Milliye’ye karşı Anzavur Ahmet’in çıkarttığı ayaklanmalar. Anadolu’da Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde oluşmaya süregelen Kurtuluş Savaşı hareketini ve ulusal güçleri yok etmek için İstanbul’da padişahın ve Damat Ferit Paşa Hükümeti’nin yabancı kaynaklarla ortaklaşa iş sonucu ilki 1 Ekim 1919-25 Kasım 1919, ikincisi 16 Şubat 1920-16 Nisan 1920’de, Kuvayı Muhammediye ve Kuvayı İnzibatiye adıyla malum güçler tarafınca çıkarılan ayaklanmalar.
Daha Sivas Kongresi günlerinden başlayarak padişahın ve Damat Ferit Paşa Hükümeti’nin yabancılarla ortaklaşa iş yaparak Anadolu ulusal hareketine karşı tüm güçlerini ortaya koyarak verdikleri ölüm-kalım Savaşının bir cephesidir.
Marmara ile Balıkesir arasındaki Biga Bölgesi’nde parlayan ilk Anzavur kımıldanmaları (21 Eylül 1919) bir nabız yoklama niteliğindeydi. Bu ilk hareketten sonrasında Anzavur, 2 Kasım 1919’da Susurluk’a, 12 Kasım 1919’da Gönen’e girdi. Manyas, Kirmasti (Mustafakemalpaşa), Karacabey, Biga, Ulubat dolaylarını altüst etti. Halkı camilerde ve alanlarda toplayıp Kuvayı Milliye’nin İttihat ve Terakki eşkıyalarının bir uzantısı bulunduğunu, bu yüzden Yunan kuvvetlerine karşı direnmemelerini aşılamak istedi. Albay Kâzım (Özalp) Bey komutasındaki 61.Tümen’ den ve Bursa’da Bekir Sami Bey komutasındaki 56. Tümen’den bir bölüm askerle, bazı ufak ulusal güçler 15 Kasımda Susurluk civarlarında dağıtıldıysa da tekrardan toparlanan Anzavur, 16/17 Kasımda Dereikebir’de kati bozguna uğratılarak perişan edildi.
İstanbul Hükümeti’nin desteğiyle 16 Şubat 1920’de tekrardan ortaya çıktı. Bu kez Gâvur İmam, Şah İsmail benzer biçimde eşkıyaları da çevresine biriktirerek tekrardan Biga, Gönen, Susurluk, Kirmasti, Bandırma dolaylarına yayıldı. 1920’den sonrasında Düzce dolaylarında da karışıklıklar başlamıştı. Anzavur ve arkadaşları Biga ve Gönen’i ele geçirmek için harekete geçti. 13 Mart 1920’de Edremit kaymakamı, Akbaş Cephaneliği Baskını kahramanı Köprülülü Hamdi Bey ve 21 Kuvayı Milliyeci şehit edildi. Anzavur bununla birlikte ulusal güçler aleyhindeki kışkırtmalarını da sürdürüyordu. Yunanlılardan da yardım alıyordu. 17 Mart 1920’de 14. Kolordu Komutanı Yusuf İzzettin Paşa’nın çağırısıyla tüm milis kuvvetler Balıkesir’de toplandı. Ali Fuat Paşa komutasındaki milislerle, ulusal güçlerin ve Çerkez Ethem kuvvetlerinin hareketiyle 23 Mayıs saldırısı sonucu ayaklanmacılar ve halife yanlıları bozguna uğradı.
Anzavur İstanbul’a firar etti. İstanbul Hükümeti tarafınca Kuvayı Milliye’ye karşı yürüttüğü savaşım sebebiyle ödüllendirilerek İzmit Mutasarrıflığı’na getirildi.Mayıs-Haziran 1920’de Sakarya dolaylarında tekrardan bir ayaklanma örgütlemeye çalışırken Binbaşı Saffet Bey’in (Arıkan) kuvvetlerine yenilmesi üstüne İstanbul’a firar etti. Bir süre sonra geldiği memleketi Biga’da 1921 Mayısında bir Kuvayı Milliyeci olan Mehmet Efe tarafınca öldürüldü.
YORUMLAR