Armür Nedir?

ARMüR a. (fr. armure den). Tekst. Bir dokumayı oluşturan atkı ve çözgü ipliklerıni çapraza alma şekli. (Bk ansıkl. böl.) _Armürlü do...

ARMüR a. (fr. armure den). Tekst. Bir dokumayı oluşturan atkı ve çözgü ipliklerıni çapraza alma şekli. (Bk ansıkl. böl.)


_Armürlü dokuma, ince armürlü zemin örgüsü üstünde artıklardan yapılmış ufak yüzmeler bulunan dokuma.

_Armür mekanizması, bir dokuma tezgâhının gücü çerçevelerine kumanda etmeye yarayan mekanizma. (Her atkı atımında kalkması ihtiyaç duyulan gücü çerçevelerinin seçimi, delikli bir karton ya da pimli bir malyon tahtasıyla sağlanır.)

_ANSİKL Bir dokumanın armürünü göstermek için çoğu zaman karta geçirme denilen yönteme başvurulur; bu yöntemde kareli bir kâğıttan yararlanılır ve bu kâğıdın düşey çizgilerinin aralıkları çözgü ipliklerini, yatay çizgilerinin aralıkları ise atkı ipliklerim ya da dokumanın atkı sayısını gösterir. Bu şekilde bir desen kâğıdında bir atkı ipliğinin üstünden geçen bir çözgü ipliğini göstermek için çözgü ve atkı ipliklerinin kesiştiği yerdeki ufak kareyi işaretlemek kısaca karalamak yeterlidir. Bu işaret çözgünün üstte bulunduğunu gösterir. Boş bırakılmış ufak kare çözgünün altta kaldığını, kısaca o bölümde çözgü ipliğinin atkı ipliğinin altından geçtiğini belirtir.

Bu rahat yöntemle, alttan ve üstten geçen çözgülerin yeri belirlenerek, ne kadar karmaşık olursa olsun bir dokumanın atkı ve çözgü ipliklerinin karşılıklı gelişimi kolayca gösterilebilir. Öte taraftan bir dokuma deseni karta geçirilerek genellikle hem çözgü hem de atkı ipliklerindeki gelişmenin kumaş üstünde yinelenme yasası ortaya çıkarılabilir. Bu yinelenmeyi yansıtan desen kartı üstündeki işaretler ise dokumanın armür raporunu oluşturur.

Bununla birlikte armürler de tabii olarak yalnız bu armür raporlarının üstünde incelenir. Ana armürler üçe ayrılır:

• Bezayağı,
  
• Dimi
• 
  Saten;
  
  • diğeri armürler ise bu üç armürden türetilir.

• Bezayağı armüre "hasır örgü†ve "tafta†da denir; bu örgüde, her atkı ipliğinin geçişinde iki çözgü ipliğinden birisi iner öbürü kalkar; bununla birlikte her atkıdan sonrasında bir çözgü ipliği kaydırılır; mesela ilk atkı ipliğinin geçmesi için tüm tek sayılı çözgü iplikleri iner, çift sayılı olanlar ise kalkar; sonrasında ikinci atkı geçerken çözgü ipliklerinin konumu değiştirilir ve örgü bu ilke içinde gelişir. Bezayağı çoğu zaman iki yüzü özdeş bir dokuma sağlar; dayanıklılığı ve çok sıkı bağlantısı sebebiyle en fazlaca kullanılan armürlerden biridir.

• Dimi örgüde belirgin sayıda çözgü ipliği yer alır; bununla birlikte atkı ve çözgü sayısı eşittir. Armür raporunda ilk atkı geçerken ilk çözgü ipliğinin kalktığı ve öbürlerinin indirilmiş olduğu görülür; bu çapraza alma şekli, her atkı geçişinde, kalkan çözgü ipliklerinin sırası kaydırılarak sürer. Bu şekilde düz ve ters yüzü fitilli bir dokuma elde edilir.

• Saten kare şeklinde bir armür raporudur. İlk atkıyı işaretleme dimiye gore yapılır, ama ilk atkıyı izleyen atkılarda çözgü ipliği bir çok sıra kaydırılır. Bu şekilde dokumanın yüzeyinde bağlantı noktalarının tekdüze bir dağılımı elde edilir; bu dokuma şeklinde öğelerden birisi (çözgü ya da atkı) egemen kılınarak çok belirgin çözgü" ya da "atkı†tesirleri elde etme olanağı vardır Bu üç ana armürden az çok karmaşık bir sürü armür türetilebilir.

( - DOKUMA)

Büyük L.