At nasıl bir hayvandır? Atların fiziksel özellikleri nasıldır? Atların anatomik, vücut yapıları hakkında genel bilgi. AT, toynaklıların te...
At nasıl bir hayvandır? Atların fiziksel özellikleri nasıldır? Atların anatomik, vücut yapıları hakkında genel bilgi.
AT, toynaklıların tekparmaklı alttakımından binme, yük çekme veya taşıma gibi işlerde kullanılan bir hayvandır. Damızlık olarak kullanılan erkeğine «aygır», dişisine «kısrak», yavrularının yeni doğmuşuna «kulun», büyümüşüne de «tay» denir.
Yeryüzünde, Kutuplar ve Afrika’nın sık ormanları hariç, hemen her yerde at yetişir. O bölgede «çeçe» denilen ve uyku hastalığına sebep olan bir cins sinek atların yaşamalarına engel olur.
Atın Anatomisi
Atın iskeleti 140 tek, 57 de çift kemikten meydana gelmiştir. Bacak kemiklerinin eklem yerleri kendine mahsus bir özellik taşır. Çoklukla atlar, geceleri, bacak eklemlerini kilitleyerek, ayakta uyurlar. Ancak genç olanlar yatarlar. Atın uykusu çok hafiftir. On dakika uyur, on dakika uyanık kalır.
Atın köprücük kemiği yoktur. Atın ayaklarında sadece üçüncü parmağı vardır. Öteki parmaklar, atın tarih boyunca geçirdiği değişikliklerde dumura uğramış, buna karşılık üçüncü parmak kalınlaşmış, kuvvetlenmiş ve koşmaya yarıyacak bir biçim almıştır. Bu parmağın ucunda, «toynak» adı verilen, parmağı çepeçevre saran tırnak bulunur. Bu tırnağa aşınmaması için, nal çakılır. Dumura uğrayan parmaklardan birinin tırnağının izine bacağın iç tarafında rastlanır. Adına «kestanecik» denen esmer renkli kabuk bu kaybolan parmaklardan birinin tırnağının izidir.
Atın vücut yapımında 128 kas vardır.Bunlardan 52’si gövde, 23’ü ön taraf, 33’ü art taraf, 20’si de baş kaslarıdır. Kaslar glikojen bakımından çok zengindir.
Atın sindirim sistemi esas olarak insanınkine benzerse de, bazı ayrılıklar gösterir. Bilhassa kısrakların köpekdişleri yoktur. 3u boşluktan gem, kantarma gibi atı idare etmeye yarayan başlığın madensel parçaları geçirilir. Atın küçük dili yoktur. Midesi vücuduna göre çok ufaktır. Yemek borusunun mideye açıldığı yerdeki kaslar atın kusmasının önüne geçer. Kusan atlar çoklukla ‘yi olmaz, bir müddet sonra ölür. Atın safra kesesi yoktur. Akciğerleri insanınkilerden daha açık renktir. Sağ akciğeri 4, sol akciğeri 3 lopludur.
Atın beyni insanınkinden sonra en girintili çıkıntılı olanıdır. Atın duyu organları içinde en gelişmişi gözleridir. Uç gözkapağı vardır. Gözü oynatan kaslardan başka bir de gözü geri çekmeye yarayan bir kas vardır. Atın işitme organı da iyi gelişmiştir. Dış kulak bir külah şeklindedir, kuvvetli kasların yardımıyla, sesin geldiği yöne dönebilir. Dokunma duyusunun organı olan deri, muhtelif at cinslerine ve vücudun yerine göre, değişik kalınlıktadır. Üzerinde koruyucu tüyler vardır. Atın rengini veren bu tüylerin hepsine birden «atın donu» denir. At, üzerine konan sinekleri kovmak için derisini kıpırdatır. Alnına dökülen saçlarına perçem, ensesindekilere yele denir.
YORUMLAR