Cemal Nadir Güler ve Çalışmaları

Ülkemizin yetiştirdiği meşhur karikatüristlerden biri olan Cemal Ender Güler yaşamı ve emekleri hakkında kısa bilgilerin yer almış olduğu ya...

Ülkemizin yetiştirdiği meşhur karikatüristlerden biri olan Cemal Ender Güler yaşamı ve emekleri hakkında kısa bilgilerin yer almış olduğu yazımız.

Cemal Ender Güler ( 1902-1947), büyük bir Türk karikatüristidir. Bursa’da dünyaya geldi. Babası Bulgaristan göçmenlerinden anası Bursa’nın yerlilerindendi. İki aile de ticaretle uğraşırdı. Öğrenimini Bilecik İdadisi ile Bursa sultanisinde yapmış oldu. Ufak yaşta, kasnakçı ve makinist çıraklığı ile hayata atıldı. Bir süre Bursa’da tabelâcılıkla uğraştı, sonrasında fotoğraf öğretmenliğine başladı. İlk eseri, Sedat Simâvi’nin çıkardığı «Diken» adlı gülmece dergisinde gösterildi.

Cemal Ender Güler, bir ara İstanbul’a geldiyse de tutunamadı, tekrardan Bursa’ya döndü. Bir taraftan da haftalık gülmece gazetesi «Akbaba» ya karikatürlerini yolluyordu. «Akşam» gazetesi onu İstanbul’a çağırdı, geçimini sağlamış oldu. Ondan sonrasında Güler’in «Akşam», «Cumhuriyet» gazetelerinde, «Akbaba», «Karikatür», «Yücel» dergilerinde eserleri gösterildi. Bursa’da, karikatür sergileri açtı. Pek çok karikatüristin yetişmesinde tesiri oldu.

Cemal Ender Güler’in, Nasrettin Hoca şeklinde tip haline getirmiş olduğu Amca Bey aynı adla bir dergi yayınlamasına yol açmıştır. 1924’te, «Resimli Dünya» dergisinde çizdiği Efruz Bey’den itibaren Amca Bey, Akla Kara, Dalkavuk şeklinde karikatür tipleri vardır.

Güler, karikatürlerinde yuvarlak çizgilere fazla yer verir, tamamiyle yerli tipleri canlandırırdı. Dünyaya şöhret salmış ikinci karikatüristimiz odur (ilki Cem’dir). Bir takım eserleri kitap ve albüm halinde toplanmıştır: Akla Kara, Dalkavuk şeklinde. «Akşam» gazetesinin bulunmuş olduğu sokağa onun ismi verilmiştir.

Cemal Ender Güler ve Çalışmalarından Örnekler

• GÜLER

Cemal Ender’i kederli gören bir dostu: «Hayrola, yahu?» diye sordu. «Ne bu çehre? Sen Güler değildir misin?»

Cemal Ender: «Evet ama,» diye yanıt verdi, «Ender Güler’im!»

• CANLI RESİMLER

Pek çok karikatüristler, Cemal Nadirin tesirinde kalır, hattâ bazan, onu harfi harfine öykünmek ederlerdi. Bigün, bir dostu Cemal Ender’e sordu:

— «Yahu, ne diye sanki Micky filimleri şeklinde diri, hareketli resimler yapmıyorsun?»

Cemal Ender ıstırap ıstırap güldü:

— «Sen de asla etrafa bakmıyorsun, biraderi Bizim resimler aslına bakarsan hareket halinde… Önüne gelen yürütüyor!»