Ziraatçiyi Topraklandırma Kanunu'nun Amacı: Türkiye'de köy ekonomisini canlandırmaktı. Bununla beraber kanunun amacı, toprakla bera...
Ziraatçiyi Topraklandırma Kanunu'nun Amacı: Türkiye'de köy ekonomisini canlandırmaktı. Bununla beraber kanunun amacı, toprakla beraber şekillenen toplumsal yapıyı, cumhuriyetin istediği insan tipini yetiştirmeye uygun hale getirmekti. Ek olarak "yoksul kavmi giydirmek, aç kavmi doyurmak", işi olmayanlara iş bulmak, yokluktan varlık çıkarmak şeklinde bir amacı daha vardı.
Ziraatçiyi Topraklandırma Kanunu Uygulama Süreci:Kanun'un uygulanması esnasında epeyce bir toprak dağıtımı yapılmıştır. Bu dağıtım, Türkiye'deki toplumsal ve ekonomik yapıyı dönüştürecek boyuta ulaşmamıştır.
Ziraatçiyi Topraklandırma Kanunu'nun Neticeleri: Yukarda bahsettiğimiz nedenle iyi niyetli bir girişim olarak kalmıştır. Ziraatçiyi Topraklandırma Kanunu'ndan beklenilen netice elde edilememiştir. Türkiye'nin ziraatçıyı topraklandırma macerası, sonraki yıllarda da devam etmişse de, Türkiye'deki toprağa bağlı toplumsal, siyasal ve ekonomik düzenin değişimi gerçekleştirilememiştir. Bu değişiklik ve dönüşümün gerçekleştirilememesi, bugünlere kadar bazı sorunların ertelenmesine ve vakit içinde sorunların büyümesine niçin olmuştur. Şžeyhlik ve ağalığa dayalı yapının dönüştürülememesi, cumhuriyet ve demokrasinin gerektirdiği, kendi ayakları üstünde durmayı başarabilen, kendi kararını kendi verebilen, araştıran, sorgulayan, eğitimli, sual soran ve çözüm veren ferdin yetişmesini engellemiştir.
Ziraatçiyi Topraklandırma Kanunu Detay:1.müzakereleri 14 mayıs 1945 ile 11 haziran 1945 içinde sürmüş olan ulusal şef periyodu ekonomi politikalarından biridir bu kanun.
bir ülkenin toprak iyelik sisteminin, ülkenin toplumsal ve siyasal yaşamı üstünde olmasıyla birlikte ekonomik ve teknik ziraî gelişimi üstünde çok büyük tesiri bulunduğunu düşünürsek, iyelik yapısının sağlam bir temele oturtulmamasının ülke çapında çeşitli siyasal ve ekonomik krizlere yol açacağını söylemek yanlış olmaz. bu aşamada toprağın kendi sahipleri tarafınca işletildiği bir sistemden maksimum yarar elde edilebileceğini söyleyebiliriz.
11 haziran 1945 tarihinde kabul edilen ziraatçıyı topraklandırma kanunu’nun ana hedefi toprak dağılımında görülen adaletsizlikleri alınacak tedbirlerle önlemek, arazisi olmayan ya da yetmeyen çiftçilere yeter derecede toprak sağlamak olarak belirtilmiştir. 4738 sayılı kanun 8 bölümde toplanmış olan 66 maddeden oluşmaktadır. buna bakılırsa toprak sahiplerinin arazilerinin beş bin dönümden fazla olan kısmı kamulaştırılacaktı. hedef yalnızca bu değildi. hükümetin tasarısına baktığımızda daha detaylı projeler görmekteyiz : ziraatçi bilgisini arttırmak, emek verme vasıtalarını çoğaltmak, ucuz ve kolay kredi vermek, köylerde daha sıhhi konutlar yapmak şeklinde hedeflerle kanun, daha geniş kapsamlı bir temele oturtulmuştur. şu demek oluyor ki kanunun amacı bir tek büyük toprak mülkleri parçalamak suretiyle ülkenin toprak mülkiyeti yapısındaki düzensizlikleri ortadan kaldırmak değil, bunun yanı sıra ziraî kalkınmayı sağlayacak lüzumlu yardımları yapmak ve toprakların devamlı bir halde işlenmesini sağlayacak tedbirleri almaktır.
kanunun 7. maddesine bakılırsa, kabul edilebilir bir özrü olmaksızın üst üste üç yıl bölgesel şartlara bakılırsa ekilip biçilmeyen, bakılmayan ve ekonomik bir halde değerlendirilmeyen arazi, ziraat bakanlığı'nın kararıyla işlenmiyor sayılarak, 14. madde hükmüne dayanarak kamulaştırılabilecektir. bu yargı iyelik hakları bakımından sınırlayıcı bir yargı şeklinde görünmekte ise de kanunun amaçlarına tümüyle uygundur.
kanunun 8. madde hükümlerine bakılırsa topraksız köylüye dağıtılacak arazinin nitelikleri şu şekilde belirtilmiştir: devletin yargı ve tasarrufu altında bulunup kamu işlerinde kullanılmayan araziler, köy ve kasabaların ortak malı olan arazilerin ihtiyaçtan fazla olduğu ziraat bakanlığı'nca belirtilen parçaları, sahibi bulunmayan araziler, göllerin kurutulması ve nehirlerin doldurulmasıyla elde edilecek araziler ve son olarak bu kanun hükümlerine bakılırsa hususi mülklerden kamulaştırılacak araziler. burada hususi mülklerin kamulaştırılması politikasının en sonda yer alması dikkat çekmektedir.
kanunun üçüncü bölümünde kamulaştırılacak arazinin tespitinin yapılmasına dair hükümler bulumaktadır. bu bölümün 14.maddesine bakılırsa, arazisi olmayan ya da yetmeyen çiftçilere dağıtılmak suretiyle belirtilen niteliklere haiz araziler, üstündeki tesisleriyle beraber ziraat bakanlığı'nca kamulaşırılabilmektedir . söz mevzusu nitelikler ise şunlardır: vakıflar genel müdürlüğü ya da mütevelliler tarafınca kullanılmakta olan arazilerin tamamı, hususi yönetim ve belediye'lere ilişkin olup da kamu hizmetlerinde kullanılmayan araziler, gerçek kişilerle hususi hukuk tüzel kişilerine ilişkin arazinin beş bin dönümü geçen parçaları, bu kanun yürürlüğe girdikten sonrasında işletilmeyen araziler.
kanunun 34. maddesi ise kamulaştırılan arazinin ilk olarak kimlere verileceğini anlatmaktadır. buna bakılırsa; asla arazisi olmayıp başkalarının arazisinde ortakçılık ya da kiracılık yapanlar, arazisi yetmeyen çiftçiler, asla arazisi olmayıp, yerleşmiş bulundukları yerde uzun süreden beri ziraat işçiliği ile geçinenler, göçebeler, göçmenler ve göçürülenlerden ziraatçi olanlar, miras ortaklığından ayrılanlar, ziraat, baytar okullarını ve ziraat bakanlığı'nca tanınmış ziraat kurslarını bitirenlerden arazisi olmayanlar, önceleri ziraatçi olmayıp da, arazi almış olduğu takdirde çiftçilik yapacaklarına ziraat bakanlığı'nca kanaat getirilenler dağıtılan araziden ilk olarak hisse alacak olanlardır.
ziraatçıyı topraklandırma kanunu tek parti sürecinin en fazlaca münakaşaya yol açmış mevzularından bir tanesidir. üstelik cumhuriyet tarihinde siyasal neticeleri itibarıyla mühim gelişmelere sebep olmuş, cumhuriyet halk partisi içinde ve haricinde derin çatlaklar yaratmış ve nihayet bu çatlaklar sebebiyle çok partili hayata dönüşte mühim bir itki elde etmiştir. (bkz: yahya tezel) (bkz: cumhuriyet sürecinin tutumsal zamanı)
tek parti rejiminin niçin bir toprak reformunu gündeme getirdiğine ilişkin en yaygın ve popüler izah etme sol-kemalistlerinkidir. bilhassa doğan avcıoğlu'nun ortaya koyduğu suretiyle, toprak reformu chp içindeki sol ve köktencilik kanadın büyük toprak ağalarına karşı minik ve yoksul köylülüğün tutumsal durumunu düzeltme, bu yolla onları yanına alma girişimidir.
sadece bu girişimin başarısızlığı, bu sol ve köktencilik tabir edilen kanadın, parti içindeki ve dışındaki kuvvetli ağa, tüccar ve esnafın karşısında kuvvetsiz kalmasıyla açıklanır. bir başka izah etme devrin siyasetçilerinden adnan menderes, iktisatçılarından ömer celâl sarç, ve son yazdıklarıyla niyazi berkes'e aittir. onlara bakılırsa ziraatçıyı topraklandırma kanunu nazi almanya'sındaki kırsal mobilitenin önünü tıkayan erbhof yasasının kopya edilmesinden ibaretti. bu niteliğiyle de düzeltim aslında "gerici" bir atılım olarak görüldü. ekonomi tarihçilerinden şevket pamuk ve çağlar keyder'e bakılırsa ise kanun, tutumsal olmaktan çok siyasal kaygılarla hazırlanmış bir kanundu. amacı yeni ortaya çıkan ve içinde çok sayıda büyük toprak sahibinin yer almış olduğu muhalefeti köşeye sıkıştırmaktı.
netice olarak ziraatçıyı topraklandırma kanunu’nun yukarıda saydığımız görünen hedeflerinin haricinde perde arkasında gizlenen amaçlara da hizmet etmeyi hedeflemişti. ikinci dünya harbinde orta ve yoksul köylünün tutumsal durumu uygulanan devlet politikalarından dolayı feci şekilde bozulmuştu ; dolayısıyla yoksul köylüye bir toprak dağıtımıyla küskün olan bu kesim yeniden chp’ye yönelebilirdi. varlıklı toprak ağalarından alıp yoksul köylüye vermek isteyen tek parti yönetimi beklenilenden çok daha sert bir muhalefetle karşılaştı ve sonunda kanun toprak ağalarının karşı çıkmayacağı bir hale getirildi.
Ziraatçiyi Topraklandırma Kanunu'nun Tartışmaları:
http://www.belgeler.com/blg/1695/1945-kyly-topraklandirma-kanunu-ve-trk-siyasal-yaamina-etkisi-the-law-of-making-villagers-have-lands-in-1945-and-its-effect-too-turkish-political-life
http://www.eksisozluk.com/show.asp?t=%C3%A7ift%C3%A7iyi+toprakland%C4%B1rma+kanunu
http://books.google.com.tr/books/about/%C3%87ift%C3%A7iye_toprakland%C4%B1rma_kanunu_ve_uyg.html?id=w90sAAAAMAAJ&redir_esc=y
YORUMLAR