Dünyanın en kalabalık ülkesi olan Çinlilerin konuşmuş olduğu Çince ile ilgili olarak genel bilgilerin yer almış olduğu Çin dili hakkında bil...
Dünyanın en kalabalık ülkesi olan Çinlilerin konuşmuş olduğu Çince ile ilgili olarak genel bilgilerin yer almış olduğu Çin dili hakkında bilgilendiren yazımız.
Çin konuşma dili aslen zannedildiği kadar güç değildir. Fakat, konuşma dilinin de Çince’de ikinci derecede bir yeri vardır. Çin kültüründe birinci yeri daima yazı dili almıştır. Uzak Şark’da gelişen çok büyük Çin medeniyetinin büyüyüp yaşamasını elde eden da yazı dilidir. Konuşma dilinde görülen güçlüklerin sebebi memlekette çok türlü diyeleklerin bulunuşudur.
Çince tek heceli bir dildir. Her hece bir kelimeyi ifade eder. Tüm dilde 800 kadar esas hece vardır. Ekranda görülen pencereden üretilerek bileşik kelimeler ortaya çıkmıştır. Çince’nin bir başka özelliği de kelimelerin değişmez olmasıdır. Şu demek oluyor ki her kelime hiçbir değişikliğe uğramadan hem isim, hem ödat, hem de eylem olarak kullanılabilir.
Çince’nin üçüncü bir özelliği de dilin fonetik bakımdan yoksul olmasıdır. Her kelimenin kendine özgü bir tonu vardır. Şu demek oluyor ki her hece çeşitli şekillerde söyleniş edilebilir; bu da o denli tür kelimenin doğmasına neden olur. Heceye verilen tonların sayısı ise diyeleklere bakılırsa değişiyor. Ton değişikliklerine, bileşik kelimelere karşın konuşma dili yazı dilinin yanında çok yoksul kalır. Üstelik, türlü diyelekler dili büsbütün anlaşılmaz bir hale getirmektedir. Bu bakımdan, bir Çinli düzgüsel olarak kendi konuşmuş olduğu diyelekten başkasını anlamaz. Kanton’lu bir Çinli ile bir Pekin’li konuşarak birbiriyle bir ihtimal anlaşamazlar ama, mektup yazarak anlaşabilirler, çünkü Çin’ in yazı dili her yerde aynıdır. «Mandarin» diyeleği memleketin resmi dilidir.
Çince harflerle değildir, şekillerle yazılır. Her biçim bir harfi değildir, bir kelimeyi ifade eder. Milattan 2.000 yıl öncesine ait yazı örneklerinde görüldüğü benzer biçimde Çin yazısının eski şekilleri de bu günkülerle aynı esasa dayanıyordu. Çin yazısını teşkil eden şekiller, sadeleştirilmiş, şekil verilmiş resimlerdir. Mesela iki bacak insan, ufak kare ağız anlamına gelir.
Çince’nin yazmasını öğrenmek konuşmasını öğrenmekten daha zor olsa gerek. Günlük gazeteleri anlayabilmek için asla eğer olmazsa 2.500 şekli ezbere bilmek gerekir. Ilim adamlarının bilmesi ihtiyaç duyulan biçim sayısı ise 40.000’e kadar yükselir. Uygulama edilen halk eğitim usulünde daha kolay bir yazma şekli kabul edilmiştir.
YORUMLAR