Çocukta Saldırgan Davranışların Önlenmesi Çocuklarda sık görülen davranış bozukluklarından birisi de saldırganlıktır. Bazı çocuklar davranış...
Çocukta Saldırgan Davranışların Önlenmesi
Çocuklarda sık görülen davranış bozukluklarından birisi de saldırganlıktır. Bazı çocuklar davranışlarıyla saldırganlıklarını açıkça sergiler. Çocuk akranlarına ya da çevresindeki öteki insanlara vurur, tekme atar, bir şeyler fırlatır. Etrafındaki insanlara fizyolojik zarar verir. Bazı saldırgan çocuklar ise etrafındaki insanlara fizyolojik zarar vermez; sadece düşmanca oyunlar oynayarak, oyuncakları kırarak saldırganlığını ortaya çıkarır. Çocuğun sergilediği bu davranışları ne çoğunlukla yapmış olduğu ve ne düzeyde olduğu çok önemlidir. Ufak evlatların büyük bir kısmında bu biçim hareketler gözlenebilir; sadece çocuk bu davranışları devamlı ve yineleyerek sergiliyorsa, bulunmuş olduğu ortamlarda bilhassa arkadaşlarına karşı saldırgan davranıyorsa bu davranışların aile tarafınca dikkate alınması gerekir.
Saldırganlık minik çocuklarda düzgüsel bir tepki biçimidir.Çocuğun güvenlik,mutluluk yada başka bir gereksiniminin biçim değiştirerekbaşka bir şekilde ortaya çıkmasıdır. Saldırganlığı kişisel bir yaralanmanın birbaşka şekilde neticelenmesi olarak tanımlayabiliriz. Bu yaralanma sonucundaçocuğun akranlarına vurması, ısırması, eşyaları fırlatması, tekmelemesi,tükürmesi ve zarar vermeyi amaçlayan tehditler şeklinde sözelsaldırılarda bulunmasıdır.
Devamlı ve aşırı şekilde saldırgan olan çocuk sinirli,anlaşılmaz, eyleme hazır ve aşırı geçimsizdir. İlişkileri gerilmiş vesürtüşmelidir. Derhal parlar ve kavgaya hazırdır. Durmadan kuralları çiğner veceza görür. Bu çocuklar cezadan etkilenmez yada kısa süreli etkilenmişgibi görünürler. Olağan anlaşmazlıkları bile bilek gücüyle çözmeye çalışırlar.Tepkileriölçüsüz ve durumla orantısızdır. Öfkesini yenemez ve hep kendini haklıçıkarmaya çalışır. Bu çocuklar evde okulda devamlı problem yaratırlar veyetişkinlerle devamlı çatışma içindedirler. Çoğu zaman adam çocuklar dahasaldırgandırlar.
SALDIRGANLIÄžIN NEDENLERI
1- Saldırgan davranışların ebeveynlertarafından ödüllendirilmesi. Geleneksel kültürün adam çocuğun saldırganlığınıonaylaması(Ör: parkta iki çocuk birbirini döver. Biri daha çok dayak yerse,annesinin çocuğunun kendisini savunamadığı düşüncesiyle üzülmesi)
2- Çocuğun yetişkinlerden katı ceza,anlayışsızlık ve yetersiz sevgi görmesi
3- Babanın uzun soluklu yokluğunda, anneninsürekli çocuğun çevresinde olmasıyla ortaya çıkan ortam
4- TV. Ve kitle iletişimim araçlarınınolumsuz tesiri(Kurtlar Vadisi örneği ver.)
5- Ana-baba tutumlarının olumsuzluğu,çocukla aralarındaki iletişimin iyi olmaması
6- Çocuğun ana-babasından dayak yemesi
7- Beyin zarı iltihabı, beyin zedelenmesigibi fizyolojik problemler
SALDIRGAN DAVRANIŞžLARI NASIL ÖNLEYEBILIRIZ?
1- Her şeyden ilkin ana-baba çocuğasaldırganlık modeli olmamalıdır. (Evde dayak yiyen bir çocuk var ise kardeşinidövüyor. Kardeşi yoksa okulda en küçük bir sorunda arkadaşına vuruyor. Yadahayvanlara eziyet ediyor.) Zira dayak hepimiz için negatif duygular yaratır.
2- Oldukça fazla saldırgan davranışlara toleransgösterilmemelidir. Çocuğun istekleri bu tip davranışlar yapınca yerinegetiriliyorsa, çocuk isteklerini yaptırmada vasıta olarak görmeye adım atar. Buyolla istekleri yerine getirilmemelidir. Saldırgan davranışlarödüllendirilmemeli ve onun bu davranışının istenmeyen bir davranış olduğu hemengösterilmelidir.
3- Saldırgan davranışlar kesinlikle dayaklacezalandırılmamalıdır. Ana-babanın ilgisi sevgisi azaldığında ve fizikselcezalar uzun süre devam ettiğinde, çocukta saldırgan, asi, sorumsuz davranışlargelişir. Saldırgan davranışlar ortaya çıktığında, yetişkinler sakin davranmalı,anormal duygusal tepkiler yerine ben dilini kullanmalıdır. (Bu şekilde davrandığıniçin üzüldüm) Dayak saldırgan davranışın derhal bitiminde uygulanmış olduğu vakit,onun derhal kesilmesini sağlayabilir sadece, çocukta düşmanca duygulargeliştirir.
4- Çocuk gerilmiş ve sinirliyken onunlatartışmamalı, sakinleşmesini beklemeli ve hemen sonra davranışı ile ilgilikonuşulmalıdır.
5- Çocuğa toplumsal olgunluğuna uygun çeşitlisorumluluklar verilmeli, başarabileceği kadarıyla bir çok Şžeyleri başlatıp,bitirmesi sağlanmalıdır. Çocuk başarma duygusunu yaşamalıdır.
6- Çocuğa bu davranışın dezavantajlarıgösterilmelidir.Saldırgan davranışları ile isteklerini elde edemeyeceğini,istediği Şžeyleri kaybettiğini görmeli ve yaşamalıdır.
7- Pozitif yönde davranışı pekiştirme: Ana-baba vediğer yetişkinler çocuğun pozitif yönde davranışını görüp, negatif davranışıgörmezlikten gelmelidir. Çocuk bu davranışı yapmadığında sözel olaraködüllendirilmelidir. Örn:10dk. Kavga etmeden ve bağırmadan oynadığında budavranışını sözel olarak ödüllendirme vb.
8- Çocuğun dışarıda oynamasına izin verme,bu çocuğun gerilimini azaltır ve enerjisini boşaltma imkanı sağlar.
9- Saldırgan davranış öteki çocuklarıngüvenliğini ciddi bir Şžekilde tehdit etmedikçe bu davranışın üstünde durmamakgerekir.
10- Kendi kendine konuşma:Çocuk oldukçadürtüsel davranıyorsa ve onun bu yönünü denetim etmede güçlük yaşanıyorsa;çocuğa başkalarına vuracağı vakit, kendi kendini engelleyici cümleler söylemesiöğretilebilir. Örn: 10 a kadar say ve ona vurma şeklinde.
11- Çocuk saldırgan modellerle karşı karşıyagetirilmemelidir.TV deki sertlik içeren programları seyretmesi engellenmelidir.Eğer kesinlikle engel olunamıyorsa, ana-baba çocukla beraber seyrederekşiddetin neticelerini tartışabilirler. Ek olarak bu sertlik filmlerinin gerçekyaşamın modeli değil, tasarı olduğu çocuğa anlatılabilir.
12- Kızgınlıktan kurtulmak için alternatiflerbulunabilir. Yumruklanabilen kil, çakılabilen çiviler, fotoğraf çizme, boyamaçocuğun kızgınlık duygularını denetim altına almayı sağlayabilir. Ayrıcafutbol, basketbol şeklinde sporlar kabul gören çıkış yollarıdır.
13- Her yaş ve dönemdeçocuğun temel gereksinimleri zamanında yerine getirilmelidir.
14- Bu evlatların bilhassa baba ile daha çokbirlikte olması sağlanmalıdır.
15- Anne-babalar bu çocuklarla iletişimkurarken ben dilini kullanmalıdır. Örn: Bu şekilde kavga ettiğin vakit rahatsızoluyorum, üzülüyorum şeklinde. Kişiler duygu, fikir ve gereksinimlerini davranışanında dile getirmelidir
YORUMLAR