Ten nedir? Derinin yapısı nasıldır ve derinin görevleri nedir mevzuları hakkında ki yazımız. DERİ, insan ve hayvan vücudunu kaplayan koruy...
Ten nedir? Derinin yapısı nasıldır ve derinin görevleri nedir mevzuları hakkında ki yazımız.
İnsanda ten, ana rahmindeki fetusta, 4. aydan başlayarak gelişkinlerde ki duruma benzer bir şekil alır. İnsan teni alt ten (dermis) ve üst ten (epidermis) olmak suretiyle iki tabakadır. Epidermis birden fazla kat hücre tabakasından oluşur; alt tabakalardaki hücreler üste doğru olgunlaşarak, devamlı dökülen bir katman biçimini alırlar. Dermiş daha kalınca ve daha karmaşık bir yapılanma gösterir. Epidermise yakın olan bölümlerinde kılcal damar ağı ve kollagenlifler ihtiva eder. Daha alt bölgelerdeyse türlü bağ dokusu hücreleri, akyuvarlar, kollagen lifler, deriye esnekliğini veren elastik lifler, ter ve yağ bezleri, kıl kökleri vardır. Bununla birlikte sıcak, soğuk, üzüntü, tazyik benzer biçimde türlü ikazları algılamamızı elde eden özgür sinir uçları ve gene sinir liflerinin hususi bir şekilde yapılanmasıyla oluşan Meissner cisimcikleri, Krause topuzları, Ruffini püskülleri, Vater-Paccini ve Golgi cisimcikleri de alt deride bulunurlar. Ten rengini esas olarak, kılcal damarlar ve melanosit ismi verilen hücrelerden alır. Kılcaldamarların sayısı, az ya da çok kan içermelerine nazaran deride kırmızı, pembe vb renklenmeler oluşur. Melanositlermelanin denen boya maddesini üreten hücrelerdir; her iki ten katmda da bulunurlar. Melanin siyaha çalan koyu kahverengi bir boyadır; değişik ırklarda derinin esmerliğini saptayan melonositlerin sayısı değildir. Çünkü bu miktar tüm ırklarda aynıdır; esmerlik, üretilen boyanın miktarıyla doğru orantılıdır. Altderide bulunan damarlar, vücudumuzun gereksinmesine nazaran, içerilerinden geçen kan akımını ayarlayarak, termoregülasyon denilen vücut ısısını durağan tutma işine katkıda bulunurlar. Termoregülasyon, bununla birlikte altderide bulunan ter bezlerinin çalışmalarıyla da düzenlenir; mesela sıcak havada terleme artışıyla vücudumuzun ısısının çok fazla derecede yükselmesi önlenmiş olur. Ter bezleri vücudumuzun her yerinde aynı oranda değildir: Avuç içlerinde cm2′ de 400’ü aşan sayıdayken, bu sayı kalça kemiğinden mısra kadar olan bölümde 80’e düşer. Yağbezleri, vücudun kıllı bölgelerinde, alt derinin yüzeysel bölümlerinde; alt derinin yüzeysel bölümlerinde; göğsün üst bölümleriyle
burun çevresinde bulunurlar. Eliçi ve ayak tabanında bulunmazlar. Yağ bezi kanalının ağzı kıl yuvasının 1/3 üst kısmına açılır. Kökleri altderinin derin tabakalarında yerleşmiş olan kıllar, eliçi ve ayak tabanı haricinde derinin her yerinde vardır. Kıllar deriden dik değildir hafifçe eğimli olarak çıkarlar ve eğimli yanda kılı dikleştirmeye yarayan ufak bir kas mevcuttur. Kıl, derinin mekanik etkilere karşı korunmasını sağlamış olduğu benzer biçimde, ısı korumasında da etkin bir rol oynar.
Ten organizma için olmazsa olmaz bir organdır. Her şeyden ilkin vücudu dış etkilere karşı sakınan bir örtüdür; üst derinin “stratum korneum” ismi verilen tabakası, altderideki elastik ve kollagen lifler, derindeki organ ve türlü doku yapılarının, dış ortamın yıpratıcı etkilerinden korunmasını sağlarlar. Ter salgısı buharlaştığında, ten üstünde asitli bir örtü oluşmasına niçin olur; bu da ten üstündeki bakteri ve mantarların ölümüne neden olur. Ten bununla birlikte bir depo organıdır. Su ve suda eriyen maddelerle yağ ve karbonhidratlar altderide depolanırlar. Ter kanalıyla atılan bir takım zararı dokunan maddelerle, ten böbreklere destek bir organ rolündedir. Öte taraftan D 2 vitamini deride yapılır.
YORUMLAR