Dinamit nedir? Dinamitin tarihçesi, bulunması, özellikleri, yapısı, türleri hakkında bilgi. DİNAMİT Pek çok türleri olan patlayıcı bir mad...
Dinamit nedir? Dinamitin tarihçesi, bulunması, özellikleri, yapısı, türleri hakkında bilgi.
DİNAMİT
Pek çok türleri olan patlayıcı bir maddedir. Tüm bu maddelerin hepsi nitrogliserinden elde edilir.
XV. yüzyılın başlarına doğru dinamit özelliği gösteren sıvı bir patlayıcı biliniyorduysa da, kullanılmamıştı. 1799’da İsveçli kimyacı Scheele (1742 – 1786) gliserini, 1847′ de de Piemonte’li İtalyan kimyacısı Sobrero (1812 – 1888) nitrogliserini elde etti. Nitrogliserinin patlayıcı özelliği biliniyordu. İlk kez olarak bundan dinamiti 1866’da İsveçli kimyacı Alfred Nobel (1833 – 1896) elde etti.
Nitrogliserin çok kolay patlıyordu. Ona karşı korunmak güçtü. Nobel bu konuyu tehlikesizce saklamayı başardı. Almanya’da Hannover civarlarında tabii halde bir çok oranda bulunan, süngere benzer bir madde vardı. Silisyum dioksitten meydana gelen bu maddeye emdirilince nitrogliserin tehlikesiz duruma giriyordu. «Kizelgur» denilen bu madde aslına bakarsak fakat mikroskopla görülebilecek küçüklükte” deniz hayvanlarının silisli kabuklarından meydana gelen bir kitleydi. Bu şekilde, nitrogliserin yeni bir biçim almış, dinamit elde edilmiş oldu. Bugün, nitrogliserini saklanması tehlikesiz hale getirmek için, kizelgur yerine daha başka maddelerden de faydalanılıyor.
Nobel dinamiti % 75 nitrogliserinle % 25 «kizelgur» u karışmasını sağlayarak elde etmişti. Sonradan daha başka patlayıcı maddelere de dinamit denilmeye başlandı. Nobel’in bulmuş olduğu dinamit çeşidi 1910 yılından sonrasında pek kullanılmaz oldu.
Bugün türlü dinamit vardır. Bunlarda nitrogliserin oranı % 12 – % 93 içinde değişiyor. Bununla birlikte, potasyum, sodyum, amonyum şeklinde maddelerin nitratlarıyla da karıştırılmıştır, içinde alüminyum tozu, dinitro tolüen şeklinde yanıcı maddeler de vardır.
Dinamit Türleri
Dinamitler fizyolojik bileşiklerine gore çeşitlere ayrılır. Bazıları kauçuk ya da jelatin bileşimini çağrıştıran yapıdadır. Bu tür dinamitleri ilk kez 1875’te Nobel yapmıştır. % 92 – 93 oranında nitrogliserin, % 7-8 nitro selülozdan meydana gelmiştir.
Başka bir dinamit çeşidi de «plâstik dinamit» tir. Bu tip dinamitlerde dinitro tolüen vardır.
Grizu gazı bulunan maden ocaklarında kullanılmak suretiyle hususi tip dinamitler yapılır. Bunlarda amonyum nitratı vardır.
YORUMLAR