DÜNYA'NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİ; (Günlük, Eksen hareketi) Dünya'mız kendi ekseni etrafındaki dönüşünü 24 saatte tamamlar...
DÜNYA'NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ HAREKETİ;
(Günlük, Eksen hareketi)
Dünya'mız kendi ekseni etrafındaki dönüşünü 24 saatte tamamlar, bu vakit dilimine bigün denir.
Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki hareketi garptan doğuya doğrudur. Bu dönüş yönüne bağlı olarak;
- Aynı anda daha doğuda bulunan yerlerde Güneş erken doğar, mahalli saat ileri olur.
- Şark ve garp yönleri belirlenir.
- Şimal Yarımküre'de rüzgarlar ve akıntılar sağa, Cenup Yarımküre'de ise sola doğru sapma gösterir.
DÜNYA'NIN KENDİ EKSENİ ETRAFINDAKİ DÖNÜŞžÜNÜN SONUÇLARI:
- Dünya'nın Güneş'e dönük olan yarısı aydınlık, başka yarısı ise karanlıktır. Dünya kendi ekseni çevresinde dönerken karanlık ve aydınlık bölgeler yer değiştirerek gece ile gündüz ardarda oluşur.
- Gündüz meydana gelen ısınma ile gece meydana gelen soğuma gece ile gündüz içinde ısı farklarının oluşmasına niçin olur.
Bu ısı farkları ise;
Bilhassa nemin az olduğu çöllerle, dağlann yüksek kesimlerinde kayaların mekanik (fizyolojik) yolla ufalanmasına niçin olur. Bununla birlikte kara ve denizlerin ısınma farklılığı ile rutubet miktarının değişik olmasına bağlı olarak kara ile deniz, dağla, vadiler içinde kısa sürelerle esen gece ile gündüze bakılırsa yön değiştiren meltem rüzgardan oluşur.
- Numaraları değişik olan meridyenler içinde mahalli saat farklarının oluşması. Mesela 45° Şark Meridyeni üstündeki Iğdır'da, Güneş 30° Şark meridyeni üstündeki ızmit'ten 1 saat daha erken doğar.
- Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşüne bağlı olarak hız terimi oluşur. (Çizgisel hız - Açısal hız)
Çizgisel hız Dünya'nın şeklinden dolayı Ekvator'dan kutuplara doğru azalır. Açısal hız Dünya'nın her yerinde aynıdır.
- Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşüne bağlı olarak rüzgarlar ve okyanus akıntılarında sapmalar gerçekleşir. Bu sapmaların yönü Dünya'nın dönüş yönüne bağlı olarak Şimal Yarımküre'de sağa, Cenup Yarımküre'de ise sola doğrudur. Okyanus akıntılarında halkalanmalar oluşur.
- Dünya'nın şekline bağlı olarak Ekvator çevresinde ısınmadan, kutuplar çevresinde ise soğumadan dolayı oluşan devamlı Termik Tazyik Alanları içinde Dünya'nın eksen hareketine bağlı olarak 30° ve 60° Şimal ve Güneyenlemlerinde devamlı Dinamik Tazyik Alanları oluşmuştur. Dünya kendi ekseni etrafmda dönmeseydi dinamik tazyik merkezleri oluşmazdı.
- Bigün içinde Güneş'in gökyüzündeki görüünün devamlı değişmesi.
YORUMLAR