Gelgit vakası nedir? Gelgit vakasının iyi mi oluştuğu büyük ve minik gelgitler ile ilgili olarak genel bilgilerin özetlemek gerekirse paylaş...
Gelgit vakası nedir? Gelgit vakasının iyi mi oluştuğu büyük ve minik gelgitler ile ilgili olarak genel bilgilerin özetlemek gerekirse paylaşılmış olduğu yazımız.
GELGİT OLAYI
Bilhassa okyanus kıyılarındaki sıg koy ve boğazlarda görülen, kabarma esnasında denizden karaya, çekilme esnasında da ters yönde oluşan akıntıya gelgit denir.
Gelgit vakasına Ay ve Güneş’in çekim güçleri niçin olur. Bilinmiş olduğu benzer biçimde cisimler, birbirlerini belirgin bir güçle çekerler, işte, Ay ve Güneş’in çekim güçleri Dünya’mn su tabakasını daha çok etkisinde bırakır ve buna bagiı olarak yeryüzündeki sular periyodik olarak kabarır ve çekilirler. Ay’ın, dünya üstündeki çekim gücü Güneş’inkinden fazladır. Çünkü Ay, Dünya’ya daha yakındır.
Dünya üstünde bir günde iki kez kabarma iki kez çekilme olur. Gelgit vakası devamlı aynı düzeyde olmaz. Ayda iki kez büyük ve minik gelgit vakaları meydana gelir. Yıl içinde ise en büyük gelgit vakası 2-3 ocak tarihinde olur. Çünkü bu tarihte Dünya, Güneş’e her zamankinden daha yakın olduğundan Güneş’in çekim gücü her zamankinden daha fazladır. Dünya’mn, Güneş’e nisbeten daha uzak olduğu başka tarihlerde gelgit daha azdır.
Ay ve Güneş aynı boylamın karşına geldiklerinde kabarma ve çekilme daha büyük olur ve büyük gelgit oluşur. Çünkü bu durumda her ikisinin Dünya’ya tesir eden çekim güçleri birbirine eklenmiş olur. Ay ve Güneş’in çekim doğrultuları birbirine dik ulaşınca birbirlerinin etkilerini azalttıklarından kabarma ve çekilme her zamankinden daha az olur, bu durumda da minik gelgit oluşur.
Gelgit vakası Dünya’mn her yerinde de aynı oranda olmaz. Kabarmanın yüksekliği, okyanus ortalarında 60-80 santimetre kadardır. Oysa kıyılarda bu miktar 8-10 m’yi bulur. Sığ koylar, körfez ve haliçlerde gelgitin tesiri daha çoktur. Garp Avrupa kıyılarında 5-6 metre içinde farklılık gösteren gelgit genliği, yurdumuzu çeviren denizlerde oldukça önemsiz miktardadır.
YORUMLAR