Geştalt teorisi, bir eşya ya da olayın anlamlandırılmasında, uyaran ya da biçimlerin bütünsel algısını vurgulayan görüş olarak tanım...
Geştalt teorisi, bir eşya ya da olayın anlamlandırılmasında, uyaran ya da biçimlerin bütünsel algısını vurgulayan görüş olarak tanımlanabilir. Yüzyılın başlarında Almanya'da Wertheimer, Koffka ve Köhler tarafınca geliştirilen bu kuram, yüzyılın başlangıcında psikolojiye hakim olan 'psikofizik'e (idrak, hafıza ve benzeri psişik edimleri refleks, duyum ve görüntü terimleriyle, doğrusu kolay biyolojik olgularla açıklayan yaklaşım) bir tepki olarak doğmuştur.
Psikoloji tarihinde Mühim bir yeri olan geştalt teorisine bakılırsa, tüm zihinsel edimlerde mana, durumun bütününün algısından çıkar, eğer parçalara tasnif ederek, öğelere bölüp sonrasında biriktirerek yaklaşılırsa, mana gözden kaçar. Tüm parçalarının toplamından fazladır.
Bunun ilk örneklerinden birisi XIX. yüzyıl sonunda Ehrenfels tarafınca verilmiştir. Eğer bir melodiyi algılıyorsak ve tanıyorsak, bu, onu oluşturan notalardan her birisini öğrenip bellekte tuttuğumuzdan değildir, notalar arası harmoniyi, melodiyi veren yapıyı bellekte tuttuğumuzdandır.
Partisyonu bir başka tonaliteye naklederek notaları değiştirebiliriz, ama melodi aynı kalır. Melodinin algısı, notalarının ardışık algısı değildir, notaların oluşturduğu orijinal bütünün algısıdır. Algılamak, bir biçimin, bir geştaltın tanınmasıdır.
Bu yaklaşım, idrak sorunlarının, mesela illüzyonların açıklanmasında ('doğru şekil' ihtiyacı, bir takım şekillere üçüncü boyut eklenmesine yol açmaktadır, vb.), tabii bir bütünlüğün söz mevzusu olduğu ve her bir fonksiyonun bitişik fonksiyonlarla beraber ele alınması gereğinin duyulduğu alanlarda (nöroloji, hafıza, zeka, vb.) mühim bir uygulama alanı bulmuştur.
Geştalt kuram, toplumsal psikoloji kendi alanında Kurt Lewin'in etkisiyle ve Asch, Şerif, vb. öncü toplumsal psikologların çalışmalarıyla mühim bir yer kazanmıştır. Halen 'global idrak - analitik idrak' tartışmalarında güncelliğini korumaktadır.
Psikoloji tarihinde Mühim bir yeri olan geştalt teorisine bakılırsa, tüm zihinsel edimlerde mana, durumun bütününün algısından çıkar, eğer parçalara tasnif ederek, öğelere bölüp sonrasında biriktirerek yaklaşılırsa, mana gözden kaçar. Tüm parçalarının toplamından fazladır.
Bunun ilk örneklerinden birisi XIX. yüzyıl sonunda Ehrenfels tarafınca verilmiştir. Eğer bir melodiyi algılıyorsak ve tanıyorsak, bu, onu oluşturan notalardan her birisini öğrenip bellekte tuttuğumuzdan değildir, notalar arası harmoniyi, melodiyi veren yapıyı bellekte tuttuğumuzdandır.
Partisyonu bir başka tonaliteye naklederek notaları değiştirebiliriz, ama melodi aynı kalır. Melodinin algısı, notalarının ardışık algısı değildir, notaların oluşturduğu orijinal bütünün algısıdır. Algılamak, bir biçimin, bir geştaltın tanınmasıdır.
Bu yaklaşım, idrak sorunlarının, mesela illüzyonların açıklanmasında ('doğru şekil' ihtiyacı, bir takım şekillere üçüncü boyut eklenmesine yol açmaktadır, vb.), tabii bir bütünlüğün söz mevzusu olduğu ve her bir fonksiyonun bitişik fonksiyonlarla beraber ele alınması gereğinin duyulduğu alanlarda (nöroloji, hafıza, zeka, vb.) mühim bir uygulama alanı bulmuştur.
Geştalt kuram, toplumsal psikoloji kendi alanında Kurt Lewin'in etkisiyle ve Asch, Şerif, vb. öncü toplumsal psikologların çalışmalarıyla mühim bir yer kazanmıştır. Halen 'global idrak - analitik idrak' tartışmalarında güncelliğini korumaktadır.
Evrim Teorisi Nedir? Evrim Teorisi Hakkında Genel Bilgiler
İzafiyet Teorisi (E=mc²)
Maslow Teorisi (İhtiyaçlar Hiyerarşisi Teorisi)
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR