Günümüze Kadar Çıkarılan Gazetelerdeki Anlatım Bozuklukları Nelerdir Nedir

“Kabaca, ilköğretim ve ortaöğretimden sonrasında sıkıntılı ÖSS sınavına girilir.”(Köktencilik İKİ, 29 Haziran 2008) İhsan Çetin’in bu cü...

“Kabaca, ilköğretim ve ortaöğretimden sonrasında sıkıntılı ÖSS sınavına girilir.”(Köktencilik İKİ, 29 Haziran 2008) İhsan Çetin’in bu cümlesinde olduğu benzer biçimde sınava giren bir aday da ÖSS kısaltmasından sonrasında “sınav” sözcüğün getirebilir mi acaba?
“ÖSS sınavına gençler averaj yirmi yaş dolayında giriyorlar…”(Yıldız, 14 Haziran 2009) Yapıt Karakaş da ÖSS kısaltmasından sonrasında “sınavına” sözcüğünü yazabiliyor, “gereksiz sözcük” uyarısını dikkate almadan.
“Bu roman için deyim yerindeyse ‘sosyolojik bir inanç’ gerekmiştir diye düşünüyorum.” (Köktencilik Kitap,13 haziran 2008) Gökyüzü Aslan’ın cümlesindeki “deyim” sözcüğünün “deyişâ€ olması icap ettiğini gör(e)meyen aday, yanlış anlamlı sözcük kullanmaktan bir sual kaybederdi.
“Her insanın meşrebine nazaran bir futbol yorumu var.” (Yıldız AÇIK GÖRÜŞž, 6 Temmuz 2008) Salih Kılıç, önemsememiş olabilir; ama “herkesin” sözcüğünden sonrasında “virgül” kullanamamak, cümlenin anlamını nasıl da değiştiriyor.
“Kuvvetli bir müdafa icra eden Av. Labori’yi, 14 Ağustosta bir şahıs tabanca ile yaralar.” (Yıldız, 30 Haziran 2009) Sınava giren herhangi bir aday, Sami Selçuk benzer biçimde davranıp “Ağustosta” sözcüğünü “kesme işareti” kullanmadan yazabilir miydi acaba?
â€œŞžanlıurfa’nın Viranşehir İlçesi’nden Diyarbakır’a gelirken (…)” (Yıldız, 5 Temmuz 2009) Mehmet Altan’ın yazdığı benzer biçimde “İlçesi’nden” sözcüğüne büyük harfle başlayıp sonrasında da ek ayırmak için “kesme işareti” kullanabilir misiniz?
“İki gün ilkin, Murat Bardakçı ve (bir okuyucumun deyimiyle) “tarihin sıkıdüzen odası” ya da (bir başka okuyucumun deyimiyle) “tarihin televolesi” ile uğraşma faslına bir ara verip, dar mealde politikaya dönerek “aslolan şimdi anlamış oldu[ğı]m”ı kâğıda dökmek, karşılamadı günün icaplarını.” (Taraf, 4 Temmuz 2009) Halil Berktay da “deyişâ€ yerine, “deyim” sözcüğünü bir tümcede iki kez kullanabilmektedir.
“Örnek pekçok… ” (Yeni Şžafak, 7 Temmuz 2009) Ali Bayramoğlu, bir “tık”la, birleşik kelimelerin yazım yanlışından kurtulabilirdi.
“Öyleki ki, detay detektörü H. Devrim dahi sizi farketmez.” (Köktencilik,11 Temmuz 2009) Serhan Ada da tıpkı Ali Bayramoğlu benzer biçimde, bir “tık”la “farketmez” yanlış yazımını düzeltebilirdi.
“Diğer dikkatimi çeken Mehmet Altan’ın Yıldız’daki yazısı, daha doğrusu yazısının başlığı idi.” (Milliyet, 9 Temmuz 2009) Doğan Heper, “öbür” sözcüğünü yanlış yerde kullanmakla cümlenin anlamını nasıl da değiştirmiş; dikkat ettiniz mi?
“Hükümetlerin kurulma düzenlerinden tutun, dinlerin “işletmelerine,” çocuk olma mevhumundan tutun, hanım haklarına, zamanı yorumlamaktan tutun, kişi/cemiyet ilişkilerine...” “Antik Yunanistan, Sokrat ve öğrencileri Eflatun ve Aristo’nun diyalogları yardımıyla demokrasiyi ortaya çıkarmıştır.” “Rousseau, prangalı halimizi yüzümüze çarparak Fransız devrimininin altyapısını kurmuştur.” â€œŞžunu unutmamak gerekir: felsefe, tarihten, matematikten, teolojiden, edebiyattan, sosyolojiden bağımsız olması imkansız.” “Hume’suz bir Frege düşünülemez çünkü tüm bu şahıslar zamanı ve onun ürünlerini delik deşik ederek “yeniyi” ortaya çıkarmıştır.”(Habertürk, 11 Temmuz 2009) Pelin Batu, ilk tümcede “kavram” anlamındaki “mefhum” ile “mevhum” sözcüğünü karıştırış benzer biçimde. İkinci cümlenin başlangıcındaki “Antik” nitelemesi, “Yunanistan” değildir, “Yunan” sözcüğünün önüne yazılabilir. “Fransız Devrimi” hususi addır; bu bakımdan her iki sözcüğünün de ilk harfi büyük yazılmalıdır. Hususi adlara eklenen çekim ekleri, “kesme işareti” ile ayrılır. Sınava giren bir aday, Pelin Batu’nun dördüncü cümlesindeki benzer biçimde “üst üste iki nokta” işaretinden sonrasında yargı bildiren cümleye minik harfle başlamayı onaylayabilir mi acaba? Son tümce, “noktalı virgül” eksikliği için örnek bir cümledir; çünkü burada iki ayrı yargı belirtildiğinden cümledeki “çünkü” sözcüğünden ilkin “noktalı virgül” kullanılmalıdır.
“En saçması da 1 milyona yakın aday sınava girdi.” (Milliyet,11 Temmuz 2009) Abbas Kuvvetli’nün bu cümlesinde saçmalığın nerede bulunduğunu sorabilirsiniz. Şžaşkınlığınızı giderebilmek için cümlenin devamındaki “978 bini barajı aştı.” cümlesini okumanız gerekiyor. Dikkat ederseniz burada iki ayrı tümce yoktur. Birinci cümlenin yüklemi “girdi” sözcüğünden sonrasında “virgül” konularak devam edilmelidir.
“Ortak çözümler sağlamak ve hayata geçirmek zorundayız.” (Habertürk, 11 Temmuz 2009) Yiğit Bulut’un cümlesi, nesnesi noksan olduğundan ifade bozukluğuna niçin olmuştur: bu bakımdan “ve” bağlacından derhal sonrasında “onları” sözcüğü eklenmelidir.
“…gösterilen yazıların mühim bir kısımı İngilizce ve İbranice dillerine çevrildi.” (Vakit, 13 temmuz 2009) Ali Bulaç, iki ayrı dil ismini; “İngilizce” ve “İbranice” yazdıktan sonrasında “dillerine” sözcüğü yerine “-a/-e” yönelme ekini dil adına ilave ederek kullanmalıydı. Tümce içinde, “dillerine” sözcüğü, “İngiliz” ve İbrani” soy adlarından sonrasında gelebilir.
“Bir tutum alabilmek, tutum sahibi olmak dediğimde bir ülkenin köklü değişiklik noktalarındaki, kavşaklarda, dönemeçlerdeki hal ve tavrımızdan, söz ve eylemlerimizden söz ediyorum.” (Taraf, 13 Temmuz 2009) Nabi Yağcı’nın cümlesinde “noktalarındaki” sözcüğünden sonrasında kullanılan “virgül”, bir tümcede hiç bir zaman “virgül kullanılmayacak yer” için güzel bir örnektir.
“Sanıyorum Latince'deki "revoltum" kökünden gelen ve "revolution" benzeri sözcüklerle anlatılan bu kavram, Türkçemiz'de değişik iki sözcükle ifade edilmektedir.”(Bugün, 14 temmuz 2009) Toktamış Ateş, iki ayrı dil ismini gösteren her iki sözcükte de “kesme işareti”ni gereksiz kullanmış, noktalama yanlışına niçin olmuştur.
“Öğrenciler dün süregelen tercih yapma işlemlerini 17 Temmuz'da sona erecek.” (Sabah, 14 Temmuz 20009) Yaşar Özay, sınavlarda sorulan “aşağıdakilerden hangisinde bir ifade bozukluğu vardır?” sorusuna uygun seçenek olacak bir tümce yazmıştır.
“Gerçektende, öğreneceğiniz her yabancı dil, sizi 2'ye çarpacaktır.” (Posta, 14 Temmuz 2009) M. Ali Brand, gene aceleye getirmiş olacak ki cümlesinin ilk sözcüğündeki “de” bağlacını bir “tık”la ayıramamıştır. Gene hatıra nedenle olmalı ki “2’yle” yazılamamıştır.