Harita yaşamın her faaliyetinde destek araçlar olarak kullanılır. Bir kentin bayındır planının çıkarılması, karayolu, demiryolu ya da köprü ...
Harita yaşamın her faaliyetinde destek araçlar olarak kullanılır.
Bir kentin bayındır planının çıkarılması, karayolu, demiryolu ya da köprü yapımı için en uygun yerin belirlenmesi, arkeoloji, coğrafya şeklinde pek çok alanda araştırma yapılması esnasında haritalardan yararlanılır. Haritalar mevzularına ve ölçeklerine bakılırsa ikiye ayrılır.
Mevzularına Nazaran Haritalar
Mevzularına bakılırsa haritalar, kullanım amaçlarına bakılırsa genel haritalar ve hususi haritalar olarak ikiye ayrılır. 1 - Genel Haritalar
Toplumun geniş kesimi tarafınca kullanılabilen haritalardır.
- Topoğrafya Haritaları
İzohips (eş yükselti) eğrisi yöntemi ile yapılır. Araziyi ölçekleri oranında detayları ile gösterirler. Ölçekleri 1 / 20.000 ile 1 / 500.000 içinde değişiyor. 1 / 20.000'den büyük ölçekli olanlar kadastro işlerinde ve askeri amaçlarla kullanılır. Bu haritalardan ölçek, uzunluk alan ve eğim hesaplamada yararlanılır.
- Fiziki Haritalar
Fiziki haritalar, yeryüzünün kabartı ve çukurluklarını gösteren orta ya da büyük ölçekli haritalardır.
Fiziki haritalar hazırlanırken eş yükselti ve eş derinlik eğrileri geniş aralıklarla geçirilir. Bu aralıklar türlü renklerle boyanır. Yükseltiler çoğu zaman yeşil, sarı ve kahverenginin türlü tonları ile, derinlikler ise açıktan koyuya mavi rengin tonları ile gösterilir.
- Siyasal ve İdari Haritalar
Yeryüzünde ya da bir kıtada bulunan ülkeleri, bir ülkenin yönetimsel bölünüşünü, yerleşim merkezlerini gösteren haritalardır. Bu haritalardan uzunluk ve alan bulmada yararlanılır. Fakat yer şekilleri hakkında bilgi edinilemez.
- Duvar ve Atlas Haritaları
Eğitim ve öğretim amacına yönelik haritalardır. Ölçekleri 1 / 1.100.000'dan daha küçüktür. Dünya'nın tümünü, kıtaları ya da ülkeleri gösterirler. 2 - Hususi Haritalar
Belli başlı bir mevzu için hazırlanmış haritalardır. Bu haritalardan bazıları şunlardır:
- Araziden Yararlanma Haritaları
Bir bölümde arazinin nasıl kullanıldığını gösteren haritalardır. Bu haritalar yardımıyla ekili-dikili alanların, çayır ve mera alanlarının, orman alanlarının, bölünüşü ile kayalık, bataklık şeklinde kullanılmayan alanlar hakkında bilgi edinilir. Tarımın türü ve ziraat ürünleri de bu haritalarda gösterilir.
- Iktisat Haritaları
Dünya'nın bütününün ya da bir kısmının ekonomik özelliklerini gösteren haritalardır. Bu haritalar yardımıyla sanayi müesseselerinin türü, sayısı, dağılışı, çalışanların sayısı hakkında bilgi edinilir.
- Hidrografya Haritaları
Bir bölgenin su potansiyeli (akarsular, göller, yeraltı suları, kaynaklar) hakkında bilgilendiren haritalardır. Bu haritalar yardımıyla akarsuların drenaj tipi, akım miktarı, kanallar, göl sularının özellikleri, yeraltı sularının türü, kaynakların türü sayısı ve verimlilik derecesi hakkında bilgi edinilir.
- İzoterm Haritaları
Bir bölümde, eş sıcaklıktaki noktaları birleştiren eğriye izoterm denir.
İzotermler yardımıyla çizilen izoterm haritalarından, bir bölgedeki ısı dağılışı hakkında bilgi edinilir.
Isı dağılışını daha iyi gösterebilmek için, bu haritalar ısı basamaklarına uygun olarak renklendirilir. Sıcak bölgeler için kırmızının tonları soğuk bölgeler için mavinin tonları kullanılır.
- Jeomorfoloji Haritaları
Bir bölgedeki şekillenme süreci kısaca iç ve dış güçlerin etkisiyle oluşan yer şekilleri hakkında bilgilendiren haritalardır.
Bu haritalarda faylar, yamaçlar, vadi türleri, birikinti konileri, sekiler, ovalar ve daha pek çok yer şekli taranarak gösterilir. Yer şekillerinin kolay ayırt edilmesi amacıyla bu haritalar renklendirilir.
- Nüfus Haritaları
Dünya'nın bütününde ya da bir bölümündeki nüfusun dağılışı ve özellikleri hakkında bilgilendiren haritalardır. Bu haritalarda nüfus dağılışı noktalama ile gösterilir. Nüfus yoğunluğu haritaları ise renklendirilir.
- Toprak Haritaları
Bir bölgenin toprak özellikleri ve dağılışları hakkında bilgilendiren haritalardır. Bu haritalardan, yetiştirilecek ürünlerin belirlenmesi, buna bağlı olarak topraklardan daha iyi verim alınabilmesi şeklinde pek çok mevzuda yararlanılır.
YORUMLAR