İnsanlar geliştikçe kullandıkları aletlerde gelişmeye başladı. Çevreyi ve dünyayı daha iyi tanımaya başlamış olan insan bu bilgilerle tarımı...
İnsanlar geliştikçe kullandıkları aletlerde gelişmeye başladı. Çevreyi ve dünyayı daha iyi tanımaya başlamış olan insan bu bilgilerle tarımı keşfetti ve yerleşik hata bu şekilde başladı. Yerleşik hayata geçişte etkili faktörler
1. bilginin artması
2. tohumun bulunmasıyla yiyecek ihtiyacının karşılama
3. insan ilişkilerinin (diyalaoglarının) gelişmesi
4. iklimsel etmenlerle insanların su olan bölgelere yönelmesi ve dar alanda yalın temas ve yiyecek ihtiyacını karşılamak için daha dar alanlar kalması
5. güvenli bölge yaratıp güvende olma isteği.
diye sıralayabiliriz.Yerleşme yerinin seçilmesinde etkili olan faktörler
Yerleşme yerinin seçilmesinde ve yerleşim biriminin gelişiminde, tabii ve beşeri faktörler beraber rol oynar. Ama şartlara nazaran bunlardan biride biri diğerlerine oranla küçük çapta daha çok etkili olabilmektedir. Fiziki faktörler çoğu zaman yerleşme ünitelerinin yer seçiminde ve devamlılığında en mühim etkiyi yapar. Beşeri faktörler ise yerleşim biriminin özellikleri ve gelişimi üstünde etkili olurlar.
Yerleşim yerlerinin kurulmasında etkili olan tabii faktörlerin başlangıcında insan yaşamı için lüzumlu olan su gelmektedir. Araştırma sahasında ilk kurulan ve günümüzde de hala varlığını sürdüren yerleşmelerin büyük bir çoğunluğu su kaynaklarının olduğu yerde ya da yakınında mevcuttur.
Yerleşme üstünde etkili olan bir başka tabii unsur de iklimdir. Karasal iklimin etkili olduğu bölgelerde yerleşim yerlerindeki yoğunluğun azalmasında etkilidir. Dağlık ve arızalı alanlar ile ovalık alanlar içinde yerleşme ve yerleşmenin yapısı bakımından farklar vardır. Buna nazaran dağlık alanlarda yerleşmeler az, ovalık ve düz alanlarda ise yerleşmelerin sayısı fazladır. Bu nedenle yerleşmeler toplu yerleşme özelliğindedir.
Yerleşmeleri toprak özellikleri de etkilemektedir. Çünkü toprağın verimli ya da verimsiz olması yerleşmelerin gelişmesinin elde eden ya da engellemiş olan mühim bir etkendir. Araştırma sahasında alüvyal topraklar, kireçsiz kahverengi topraklar ve kahverengi orman topraklarının bulunması tarımsal faaliyetleri pozitif yönde yönde etkilemiştir.
Yerleşmeler üstünde ormanların tesiri mevcuttur. Ormanlar ziraat arazilerini daralttıkları için buralarda yerleşme sayısı az ve nüfusları düşüktür. Orman alanları bununla birlikte engebeli alanlar oldukları için de yerleşmeyi sınırlandırmaktadır. Burada yaşayan insanoğlu ormanların tahrip edilmesiyle elde edilmiş ziraat arazilerinden ve ormanlardan yararlanarak geçinirler. Maden yatakları da yerleşmeler üstünde etkili olmaktadır.Beşeri Faktörler (Etkenler)
Yerleşme yerinin seçilmesinde tabii faktörlerin tesiri çok fazladır. Fakat bu seçilen yerlerin gerek gelişmesi gerekse büyümesinde ve şekillenerek kendine özgü özellikler kazanmasında beşeri faktörler ön plana çıkmaktadır. Beşeri faktörler ile tabii faktörler karşılıklı ilişki içerisindedirler.
Bulunmuş olduğu yerin konumu sebebiyle sahanın uygarlıklar içinde sık sık el değiştirmesi yerleşme sistemi üstünde etkili olmuştur. Geçen bu süre içinde sahada bir sürü yerleşme kurulmuştur.
Her dönemde yerleşmelerin sahada yoğun olmasında tarımsal özelliklerin de tesiri büyüktür. Araştırma sahasında ziraat ürünlerinin yetiştirilmesi ve bu ürünlerin verimlerinin yüksek olması bu etkiyi oluşturmuştur. Kırsal kesimde yaşayan insanların büyük bir kısımı günümüzde dahi gereksinimlerini karşılamak için, ziraat arazilerinin bulunmuş olduğu ovalık alanlar ve bunların çevrelerini tercih etmişlerdir.
Tarihin her döneminde sahanın yerleşme yeri seçilmesinde savunmaya elverişli konumu da mühim bir rol oynamıştır. Gerek tecim yolları ve gerekse stratejik açıdan mühim olan noktalar üstüne bir sürü kanlı savaşım şu demek oluyor ki cenk meydana gelmiştir.Yerleşik Yaşam Sorusu
Yerleşik hayata geçen ilk insanların bu alanları belirlemede ilk olarak aşağıdakilerden hangisini dikkate almışlardır?
A) Ulaşım yolları
B) Ziraat olanakları
C) Hammadde kaynakları
D) Araç ve gereçler geliştirmeleri
YORUMLAR