Kayser Nedir?

Türk Dil Kurumu kayser Ar. ®ay¹ar 1. tar. Roma ve Bizans imparatorlarına verilen san. 2. Mukaddes Roma-Germen devleti, Avusturya-Ma...

Türk Dil Kurumu

kayser Ar. ®ay¹ar

1. tar. Roma ve Bizans imparatorlarına verilen san.

2. Mukaddes Roma-Germen devleti, Avusturya-Macaristan ve Alman imparatorlarının sanı.

3. Eski Roma ve Bizans İmparatorlarının sanı.

Kayser ya da kaysar (Arapça ve Osmanlıca: قيصر), Roma ve Doğu Roma (Bizans) imparatorlarına verilen Caesar (Yunanca: καισαÏ, kaisar) unvanının İslam vatanlarında kullanılan biçimidir. Osmanlı sultanları II. Mehmet'ten başlayarak resmi sıfatları içinde Kayser-i Rum unvanını da kullanmışlardır.


Caesar aslolan olarak Romalı devlet adamı Gaius Julius Caesar'ın (MÖ 100-44) lakabıdır (cognomen). Caesar'ın manevi oğlu olan ilk Roma İmparatoru Octavianus Augustus, onursal bir unvan olarak Caesar lakabını benimsemiştir. Daha sonraki Roma imparatorları da Caesar ve Augustus unvanlarını bir arada kullanmışlardır.


Rus hükümdarları, Caesaradının Rusça biçimi olan tsar (Rusça: öàğ, çar) unvanını 1453'te İstanbul'un Türkler tarafınca fethinden kısa bir süre sonrasında benimsemişlerdir. Adlandırmanın amacı, Osmanlı sultanlarının Rum kayserliğine varis olma iddiasına karşı koymak ve Bizans tahtının mirasında hak iddia etmektir.


Mukaddes Roma Germen İmparatorluğu (961-1804), Avusturya İmparatorluğu (1806-1918) ve Alman İmparatorluğu (1871-1918) da Latince Caesar ve Almanca Kaiser unvanlarını kullanmıştır. Bilhassa son Alman imparatoru II. Wilhelm (1888-1918), Kaiser unvanını ön plana çıkarmıştır. Türkçe kullanımda Alman imparatorunun lakabı bir çok süre kayzer, eski Rum ve Osmanlı hükümdarlarının lakabı ise kayser imlasıyla yazılır.


Kayseri kentinin adı Latince Caesarea, Yunanca καισαÏία (kaysaria) adının Arapça biçiminden (kayseriyye) Türkçeleştirilmiştir