LEHİMLEMEK g. f. Lehimle tutturmak. —Teknol. Lehimli birleştirme yapmak. —El sant. Bakır kap yapımında parçaları lehimle birle...
LEHİMLEMEK g. f. Lehimle tutturmak.
—Teknol. Lehimli birleştirme yapmak.
—El sant. Bakır kap yapımında parçaları lehimle birleştirme
♦ lehimletmek ettirg. f. Lehimlemek eylemini yaptırmak.
Kaynak: Büyük Larousse
Metallerde ergime olmadan, erime sıcaklığının altında başka bir metalle, ısı yardımıyla birleştirme işlemine lehimleme denir. Lehimleme işlemi, iki parçayı birleştirmek, sızdırmazlık sağlamak ve elektrik iletimi amacıyla yapılabilir. Bu işlem bir nevi yapıştırma işlemidir. Sadece ana metalde yüzeysel bir miktar ergime gerçekleşir. Bu iş için kullanılan birleştirme malzemesine lehim teli denmektedir. Lehim işlemi sert lehim ve yumuşak lehim olmak suretiyle ikiye ayrılır.
Yumuşak Lehimleme
Yumuşak lehim çoğu zaman ısıya karsı kırılgan ve ergime derecesi düşük olan malzemelerde birleştirme amaçlı kullanılır. Uygulaması kolay ve ucuzdur. Bu işlem 183°C'den 312°C'ye kadar sıcaklıklarda gerçekleşir. Yumuşak lehim yüke maruz kalınacak ortamlarda dayanmayacağı ve kırılacağı için tercih edilmez. Bu işlemde lehim teli olarak çoğu zaman kalay-kurşun alaşımları kullanılır. Bakır, pirinç, nikel, kızıl, demir ve öteki kaplanmış metallerin birleştirilmesinde tercih edilir.% 60 kalay, % 40 kurşun ve % 50 kalay, %50 kurşun alaşımları elektrik-elektronik ve öteki genel kullanım alanlarında yaygın olarak kullanılır. Kullanılacak lehimde ergime işlemi bakır havya ya da elektrikli havya ile sağlanır. Havyalar kafi ısıyı sağlayarak lehim telini ergitme ve muntazam şekilde birleştirme amaçlı kullanılır.
Yumuşak lehimleme iyi mi yapılır?
Birleştirme işlemine geçmeden ilkin yüzey yağ, kir ve benzeri maddelerden arındırılmalıdır. Kafi ve istenilen bir birleşme sağlanmıyorsa uygun bir asitle temizlenmelidir.
Havyanın ergitme ve birleştirme sağlayacak ucu yeterince temizlenir.
Eğer birleştirilecek parçalar acele oksitlenmeye maruz kalıyorsa lehim pastası(oksitlenmeyi önleyen yüzeyi sıvayan karışım) ile lehimlenecek yüzey kaplanır. Lehim teli de bu karışıma daldırılabilir.
Tel birleştirme işlemi yapılacak bölgeye değdirilir. Isıtılan havya lehim teline değirilerek istenilen oranda lehim teli birleştirme bölgesine eritilir. Havya ile lüzumlu düzeltme işlemi yapılır.
Eğer muntazam bir birleşme sağlanmıyorsa ve birleştirilecek parçalar soğuksa havya öncesinden değirilerek parçalar ısıtılabilir. Daha iyi birleşme sağlanır.
Sert Lehimleme
Sert lehim işlemi, 595°C'- 1175°C ısı aralığında uygulanır ve kullanılan lehim tellerinin ergime sıcaklığı bu aralıktadır. Yumuşak lehime bakılırsa daha iyi ve sağlam bir birleşme sağlamış olduğu için yüke maruz kalabilecek alanlarda da kullanılabilir. Başka bir yöntemle birleştirilemeyecek değişik parçaların birleştirilmesinde uygulanabilir. Sızdırmazlık gerektiren alanlara başarıyla uygulanır. Lehim teli olarak alüminyum, bakır, gümüş, çinko, nikel, mağnezyum, altın benzer biçimde metallerin alaşımları kullanılır. Alev ve yüksek ısı gerektirir. Bundan dolayı oksi-asetilen benzer biçimde ısı verici sistemlerle kolaylıkla uygulama edilebilir.
Sert lehimleme iyi mi yapılır?
Birleştirilecek yüzeyler, mekanik ve kimyasallarla kir pas yağ kalmayacak şekilde temizlenir.
Lehim pastası (boraks benzer biçimde) temizlenen yüzeye uygulanarak oksitlenmenin önüne geçilir.
Birleştirilecek parçalar uygun bir aralık duracak şekilde yerleştirilir.
İyi bir birleşme için parçalara ön ısıtma yapılır.
Lehim telini pastaya daldırmak lehim için yarar sağlar.
Lehim telinin metal yüzeylerle teması sağlanır.
Parçaların oynamaması için birkaç noktadan lehim teliyle birleştirme yapılabilir.
Lehim teli birleştirme alanına değdirilerek alev ya da havya ile tel ergitilir. Yüzeyde uygun bir dağılma sağlanır.
Parçalar oynamadan soğutulur.
YORUMLAR