LOKMAN HEKİM bitkilerin dilinden anladığına, her türlü hastalığı iyileştirdiğine inanılan ve İslamlıktan ilkin yaşamış olduğu kabul...
LOKMAN HEKİM bitkilerin dilinden anladığına, her türlü hastalığı iyileştirdiğine inanılan ve İslamlıktan ilkin yaşamış olduğu kabul edilen efsaneleşmiş kahramanı doktor.
Anadolu'nun çeşitli yörelerinde Lokman Doktor'e ilişkin birçok efsaneleşmiş vardır. Yörelere bakılırsa ayrıntılarda kimi farklılıklar görülürse de, efsanenin ana motifi değişmez: Lokman her türlü hastalığı iyi edebilen bir hekimdir ve bitkilerin dilinden anlamış olur. Değişik bitkiler bulabilmek ve ölüme deva aramak suretiyle dünyanın dört bir yanını dolaşır. Sonunda ölümsüzlük otunu bulur; ilacın formülünü öğrenir ve o güne değin yapmış olduğu ilaçları not etmiş olduğu deftere ilacı yazmaya adım atar. Tanım tamamlanacakken defter savrulup dağılır ve yaprakları bir akarsuya düşer. Böylece ölümsüzlüğün sırrı da sonsuza değin saklı kalır. Defterin kıyıya ulaşabilen yapraklarından “Hikmet ül-Lokman†kitabı ortaya çıkar. İslam lı efsanelerde defteri Cebrail'in suya attığı anlatılır. Anadolu'da Ceyhan nehri, Asi ırmağı vb. birçok akarsu Lokman Doktor'in kâğıtlarının içine savrulduğu akarsular olarak efsanelere geçmiştir. Bu yüzden Ceyhan ve Asi ırmağının suladığı yerlerin verimli; burada yetişen ürünlerin ve otların şifalı olduğu inanışı vardır. Amasya yöresinde de defterin Kunç köprüsü üstünden sulara gömüldüğüne ilişkin bir efsaneleşmiş anlatılır.
Bir inanışa bakılırsa de, Lokman Doktor'in elindeki defter kendi notları değil, Davut peygamberin hastaları iyileştirmede kullandığı kitaptır. Bu kitap Danyal peygamber eliyle Babil'e geçmiş, Aristoteles bunu yunancaya çevirmiş, Harurıurreşit döneminde arapça çevirisi yapılmış ve halk hekimlerinin elinde bir müracaat membaı olmuştur. Yalnız "Hikmet ül-Lokman" adında olan bu kitap, aslolan kitabın tamamı değildir. Bir kısmı sularda yitmiştir.
Lokman Doktor mevzusunda çok değişik görüşler vardır. Bazı lar, onun İlkçağda yaşamış olan yunanlı doktor Galenos bulunduğunu öne sürerler. Aisopos, Bi- le'am, Ahikar efsaneleriyle yakın benzerlik göstermesi sebebiyle Lokman Doktor efsanesinin İlkçağ lı bulunduğunu ve çeşitli milletlerin inanış ve efsaneleriyle birleşerek değişik nitelikler kazandığını öne sürenler de vardır Nitekim Lokman Doktor efsanesinde, değişik inanışların etkisiyle üç ayrı motif oluşmuştur. Bazı arap ları Lokman Doktor'i uzun ömrün, bazıları hekimliğin, bazıları da yiğitliğin atası sayarlar. Ömrünün yedi kartal ömrüyle sınırı olan olduğu, beslediği yedi kartaldan sonuncusu öldüğünde kendisinin de öldüğü inanışı vardır.
Lokman'ın insanlara hekimliği öğreten bir peygamber; insan soyuna bilgeliği öğreten bir önder; hikmetli sözler söyleyen bir ozan olduğu da yaygın inanışlar arasındadır Bazı halk hikâyelerinde ise Lokman Doktor, bir büyük devlet adamı ya da vezir.
Lokman Doktor daha çok hikmetli şiirler söyleyen bir ozan olarak benimsenmiştir. Daha sonraki çağlarda İran ve türk edebiyatına giren çeşitli hikâyelerde Lokman, hekimliğin atası olarak anlatılmış, Anadolu efsanelerine de bu niteliğiyle girmiştir İran, arap ve türk folklorunda, bugün de hakkında çeşitli öyküler anlatılan ve yüce sayılan bir efeane kişisidir.
—Ed. Divan edebiyatında hikmetli sözler söylemesi, hastaları iyileştirmesi, ölüleri canlandırması şeklinde özellikleri dolayısıyla mevzu edilir. Sevgilinin övgüsünü yapmış olduğu, sevgiliyi özetleyen sözleri ise hikmet sayıldığı için âşık, kendisini Lokman'a benzetir. Sevgilinin dudağı âşığa can vereceğinden Lokman diye anılır: "Mürdeye canlar verir btmara esenlik leblerin/Hikmet-i Lokman ü icazı Mesiha bundadır" (Dudaklann ölüye can, hastaya sıhhat kazandırır Lokman'ın hikmeti ve Isa'nın mucizesi bu dudaklardadır) [Baki],
Anadolu'nun çeşitli yörelerinde Lokman Doktor'e ilişkin birçok efsaneleşmiş vardır. Yörelere bakılırsa ayrıntılarda kimi farklılıklar görülürse de, efsanenin ana motifi değişmez: Lokman her türlü hastalığı iyi edebilen bir hekimdir ve bitkilerin dilinden anlamış olur. Değişik bitkiler bulabilmek ve ölüme deva aramak suretiyle dünyanın dört bir yanını dolaşır. Sonunda ölümsüzlük otunu bulur; ilacın formülünü öğrenir ve o güne değin yapmış olduğu ilaçları not etmiş olduğu deftere ilacı yazmaya adım atar. Tanım tamamlanacakken defter savrulup dağılır ve yaprakları bir akarsuya düşer. Böylece ölümsüzlüğün sırrı da sonsuza değin saklı kalır. Defterin kıyıya ulaşabilen yapraklarından “Hikmet ül-Lokman†kitabı ortaya çıkar. İslam lı efsanelerde defteri Cebrail'in suya attığı anlatılır. Anadolu'da Ceyhan nehri, Asi ırmağı vb. birçok akarsu Lokman Doktor'in kâğıtlarının içine savrulduğu akarsular olarak efsanelere geçmiştir. Bu yüzden Ceyhan ve Asi ırmağının suladığı yerlerin verimli; burada yetişen ürünlerin ve otların şifalı olduğu inanışı vardır. Amasya yöresinde de defterin Kunç köprüsü üstünden sulara gömüldüğüne ilişkin bir efsaneleşmiş anlatılır.
Bir inanışa bakılırsa de, Lokman Doktor'in elindeki defter kendi notları değil, Davut peygamberin hastaları iyileştirmede kullandığı kitaptır. Bu kitap Danyal peygamber eliyle Babil'e geçmiş, Aristoteles bunu yunancaya çevirmiş, Harurıurreşit döneminde arapça çevirisi yapılmış ve halk hekimlerinin elinde bir müracaat membaı olmuştur. Yalnız "Hikmet ül-Lokman" adında olan bu kitap, aslolan kitabın tamamı değildir. Bir kısmı sularda yitmiştir.
Lokman Doktor mevzusunda çok değişik görüşler vardır. Bazı lar, onun İlkçağda yaşamış olan yunanlı doktor Galenos bulunduğunu öne sürerler. Aisopos, Bi- le'am, Ahikar efsaneleriyle yakın benzerlik göstermesi sebebiyle Lokman Doktor efsanesinin İlkçağ lı bulunduğunu ve çeşitli milletlerin inanış ve efsaneleriyle birleşerek değişik nitelikler kazandığını öne sürenler de vardır Nitekim Lokman Doktor efsanesinde, değişik inanışların etkisiyle üç ayrı motif oluşmuştur. Bazı arap ları Lokman Doktor'i uzun ömrün, bazıları hekimliğin, bazıları da yiğitliğin atası sayarlar. Ömrünün yedi kartal ömrüyle sınırı olan olduğu, beslediği yedi kartaldan sonuncusu öldüğünde kendisinin de öldüğü inanışı vardır.
Lokman'ın insanlara hekimliği öğreten bir peygamber; insan soyuna bilgeliği öğreten bir önder; hikmetli sözler söyleyen bir ozan olduğu da yaygın inanışlar arasındadır Bazı halk hikâyelerinde ise Lokman Doktor, bir büyük devlet adamı ya da vezir.
Lokman Doktor daha çok hikmetli şiirler söyleyen bir ozan olarak benimsenmiştir. Daha sonraki çağlarda İran ve türk edebiyatına giren çeşitli hikâyelerde Lokman, hekimliğin atası olarak anlatılmış, Anadolu efsanelerine de bu niteliğiyle girmiştir İran, arap ve türk folklorunda, bugün de hakkında çeşitli öyküler anlatılan ve yüce sayılan bir efeane kişisidir.
—Ed. Divan edebiyatında hikmetli sözler söylemesi, hastaları iyileştirmesi, ölüleri canlandırması şeklinde özellikleri dolayısıyla mevzu edilir. Sevgilinin övgüsünü yapmış olduğu, sevgiliyi özetleyen sözleri ise hikmet sayıldığı için âşık, kendisini Lokman'a benzetir. Sevgilinin dudağı âşığa can vereceğinden Lokman diye anılır: "Mürdeye canlar verir btmara esenlik leblerin/Hikmet-i Lokman ü icazı Mesiha bundadır" (Dudaklann ölüye can, hastaya sıhhat kazandırır Lokman'ın hikmeti ve Isa'nın mucizesi bu dudaklardadır) [Baki],
Kaynak: Büyük Larousse
Lokman Doktor
Hususi Lokman Doktor Hastaneleri - Ankara
Doktor Nedir?
YORUMLAR