Makine - Makine Nedir - Makine Hakkında Makine Nedir - Makine Hakkında .Org makine isim, teknik (maki'ne) İtalyanca macchina ...
Makine - Makine Nedir - Makine Hakkında
Makine Nedir - Makine Hakkında
makine
isim, teknik (maki'ne) İtalyanca macchina
1 . Herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek, belli bir güçten yararlanarak bir işi yapmak ya da tesir oluşturmak için çarklar, dişliler ve çeşitli parçalardan oluşan düzenekler bütünü:
"Tıraş makineleri ile usturalar çekmecelerde dururdu."- N. Cumalı.
2 . Bir alet ya da taşıtın hareket etmesini elde eden mekanizması:
"Saatin makinesi. Gramofonun makinesi."- .
3 . halk ağzında Otomobil, otomobil
Kolay makine nedir?
Bileşik makine nedir?
Makine Dolabı Nedir?
Makine Nedir?
Kelime anlamı olarak:
1. Herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek ya da belli bir tesir oluşturmak için birleştirilmiş düzenekler bütünü; otomobil, otomobil.
2. Makineyle meydana gelen kimi ürünler ya da işlemler için kullanılır; duygu, çoşku ve insana özgü niteliklerden yoksun ya da tekdüze, gereğinden çok çalışan.
3. Bir aygıt ya da taşıtın devinimini elde eden düzenek; tabanca.
Teknolojide kullanılan anlamıyla;
Makine, herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek, belli bir güçten yararlanarak bir işi yapmak ya da tesir oluşturmak için dişliler, yataklar ve miller şeklinde çeşitli makine elemanlarından oluşan düzenekler bütününe denir. Herhangi bir mekanik parçası olmayan elektronik ya da organik aygıtlara da makine denir.
Makineler belirli bir işin gerçekleştirilmesinde ya da fizyolojik bir işlevin yerine getirilmesinde, insan ya da hayvan gücüne destek olmak ya da tümüyle onların yerini almak için geliştirilmişlerdir. Kaldıraç, eğik düzlem, çıkrık şeklinde rahat makinelerden, çağdaş bir otomobil şeklinde çok karmaşık sistemlere kadar geniş bir yelpaze içindeki aygıtları kapsarlar.
Makineler ısıl, kimyasal, nükleer ya da elektriksel enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürerek ya da bunu tam tersi biçiminde çalışabilir ya da yalnızca kuvvetleri ve hareketi aktarma ya da uyarlama işlevi görebilir. Tüm makinelerde birer giriş ve çıkış donanımı ile uyarlama ya da dönüştürme ve aktarma donanımları vardır.
Giriş enerjilerini (girdi), rüzgâr, akarsu, kömür, petrol ya da uranyum şeklinde organik lardan alan ve bu enerjiyi mekanik enerjiye dönüştüren makinelere birincil devindirici (primer motor) denir. Yeldeğirmenleri, su çarkları, türbinler, buğu makineleri ve içten yanmalı motorlar birincil devindiricilerdir.
Bu makinelerden elde edilmiş çıkış enerjisi (çıktı), çoğunlukla döner millerin vesilesiyle elektrik üreteci, hidrolik pompa ya da kompresör şeklinde başka makinelere girdi olarak beslenebilir. Bu son üç aygıt ise üreteçler (üreteç) sınıfına girer; bu aygıtların çıktısı olan elektriksel, hidrolik ve pnömatik enerjiler, elektrik, hidrolik ya da hava motorlarında girdi olarak kullanılabilir. Bu motorlardan, ekip tezgahları şeklinde araç-gereç işleme makineleri, paketleme ve taşıma makineleri ya da dikiş makinesi ve çamaşır makinesi şeklinde çeşitli türlerde çıktılar üreten makinelerin çalıştırılmasında yararlanılır.
Birincil devindirici, üreteç ya da motor sınıfına girmeyen makineler ise işlemci (operatör makine) denir; işlemciler kategorisi, hesap makinesi ve yazı makinesi şeklinde elle çalıştırılan tüm aletleri kapsar.
Bazı durumlarda tüm kategorilerdeki makineler tek bir birim içinde toplanır. Mesela, bir dizel-elektrikli lokomotifte, birincil devindirici dizel motorudur; bu motor elektrik üretecine güç sağlar, üreteç de tekerlekleri çeviren motorları çalıştırır.
Örnekler:
Rüzgar türbinleri, kaldıraç, çıkrık, evlerde kullanılan beyaz eşyalar, pompalar, otomobil.
Derlemedir.
Kelime anlamı olarak:
2. Makineyle meydana gelen kimi ürünler ya da işlemler için kullanılır; duygu, çoşku ve insana özgü niteliklerden yoksun ya da tekdüze, gereğinden çok çalışan.
3. Bir aygıt ya da taşıtın devinimini elde eden düzenek; tabanca.
Teknolojide kullanılan anlamıyla;
Makine, herhangi bir enerji türünü başka bir enerjiye dönüştürmek, belli bir güçten yararlanarak bir işi yapmak ya da tesir oluşturmak için dişliler, yataklar ve miller şeklinde çeşitli makine elemanlarından oluşan düzenekler bütününe denir. Herhangi bir mekanik parçası olmayan elektronik ya da organik aygıtlara da makine denir.
Makineler belirli bir işin gerçekleştirilmesinde ya da fizyolojik bir işlevin yerine getirilmesinde, insan ya da hayvan gücüne destek olmak ya da tümüyle onların yerini almak için geliştirilmişlerdir. Kaldıraç, eğik düzlem, çıkrık şeklinde rahat makinelerden, çağdaş bir otomobil şeklinde çok karmaşık sistemlere kadar geniş bir yelpaze içindeki aygıtları kapsarlar.
Makineler ısıl, kimyasal, nükleer ya da elektriksel enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürerek ya da bunu tam tersi biçiminde çalışabilir ya da yalnızca kuvvetleri ve hareketi aktarma ya da uyarlama işlevi görebilir. Tüm makinelerde birer giriş ve çıkış donanımı ile uyarlama ya da dönüştürme ve aktarma donanımları vardır.
Giriş enerjilerini (girdi), rüzgâr, akarsu, kömür, petrol ya da uranyum şeklinde organik lardan alan ve bu enerjiyi mekanik enerjiye dönüştüren makinelere birincil devindirici (primer motor) denir. Yeldeğirmenleri, su çarkları, türbinler, buğu makineleri ve içten yanmalı motorlar birincil devindiricilerdir.
Bu makinelerden elde edilmiş çıkış enerjisi (çıktı), çoğunlukla döner millerin vesilesiyle elektrik üreteci, hidrolik pompa ya da kompresör şeklinde başka makinelere girdi olarak beslenebilir. Bu son üç aygıt ise üreteçler (üreteç) sınıfına girer; bu aygıtların çıktısı olan elektriksel, hidrolik ve pnömatik enerjiler, elektrik, hidrolik ya da hava motorlarında girdi olarak kullanılabilir. Bu motorlardan, ekip tezgahları şeklinde araç-gereç işleme makineleri, paketleme ve taşıma makineleri ya da dikiş makinesi ve çamaşır makinesi şeklinde çeşitli türlerde çıktılar üreten makinelerin çalıştırılmasında yararlanılır.
Birincil devindirici, üreteç ya da motor sınıfına girmeyen makineler ise işlemci (operatör makine) denir; işlemciler kategorisi, hesap makinesi ve yazı makinesi şeklinde elle çalıştırılan tüm aletleri kapsar.
Bazı durumlarda tüm kategorilerdeki makineler tek bir birim içinde toplanır. Mesela, bir dizel-elektrikli lokomotifte, birincil devindirici dizel motorudur; bu motor elektrik üretecine güç sağlar, üreteç de tekerlekleri çeviren motorları çalıştırır.
Örnekler:
Rüzgar türbinleri, kaldıraç, çıkrık, evlerde kullanılan beyaz eşyalar, pompalar, otomobil.
Derlemedir.
MAKİNE a. (lat. machina; yun. mekha- ne, seviye, alet'ten).
1. Gerek bir insan yönetiminde, gerekse bağımsız olarak, belli bir işi gerçekleştirebilen ya da belli bir işlevi yerine getirebilen aygıt ya da aygıtlar bütünü. (Bk. ansikl. böl. Siber ve Mak. san.)
2. (Tamlayan olarak) makineyle meydana gelen kimi teknik işlemler ve bu yöntemle üretilen kimi ürünler için kullanılır: Makine halısı. Makine dokuması.
3. Günlük yaşamın gerektirdiği işlerin kendi kendine, otomatik ya da basitleştirilmiş şekilde yapılmasına olanak veren ev, yazıhane vb. araçları (çoğu zaman işlevini belirten bir tamlayanla kullanılır): Çamaşır makinesi. Dikiş makinesi. Yazı makinesi. Tıraş makinesi. Çamaşırı makinede yıkamak. Makinede dikiş dikmek.
4. Tkz. İnsan vücudu: Makine yıpranmışsa hekim ne yapsın.
5. Halk içinde “otomobil†anlamında kullanılır.
6. Çok süratli, tekdüze ya da gerektiğinden fazla çalışan, duygu ve insana özgü niteliklerden yoksun şeklinde görünen kimse: Ben makine değilim.
7. Arg. Tabanca.
8. Makine çekmek, bir şeyi dikiş makinesinde dikmek. || Makine şeklinde, aşırı seviyede acele, art arda meydana getirilen ya da olan şey için kullanılır. || Makine şeklinde adam, muntazam bir şekilde ve hızla iş üreten kimse. || Makine işi, elde yapılmış olana karşıt olarak, makineyle yapılmış olan şey. || Makine yağı, orta sıcaklıkta ve hafifçe yük altında çalışan makinelerin devingen parçalarını yağlamada kullanılan yağlama yağı. (YAĞ.) || Makineyi bozmak, bağırsakların bozulduğunu anlatmak için latife yollu söylenir.
*-*Esk. Makine fenni, fenn-i mihaniki, makinelere ilişkin her türlü bilgi.
*-*Aktar. Kaldırma, aktarma makinesi, bir yükü kaldırırken ya da aktarırken operatörün işini büyük seviyede hafifleten ya da ortadan kaldıran ve elle, mekanik, yarı-otomatik ya da otomatikman çalışan makine.
*-*Ask. denize. Makine nöbetçileri, bir harp gemisinin makine dairesinde, ana ve destek makinelerin çalıştırılmasıyla görevli vardiya mürettebatı.
*-*Ask. tar Cenk makinesi, Antikçağ'dave Ortaçağda, kuşatma savaşlarında kullanılan her türlü harp malzemesi. (Bk. ansikl. böl.)
*-*Bilş. En basitinden en karmaşığına, her tür bilgiişlem düzeneğine verilen ad. || Makine dili *-* DİL.
*-*Denize. Makine dairesi -DAİRE. || Makine döşeği, ana ve destek makineleri vapur teknesine bağlamak için postalar ve kemerler arasına takviyeli olarak yerleştirilen yatak. || Makine kaportası, makine dairelerine giriş ve çıkışı elde eden çoğu zaman sızdırmaz teporta. || Makine lostromosu, makine dairesindeki tayfanın yönetimiyle görevli gemici. || Ana makine, bir geminin denizde hareketini elde eden aygıtların (motorlar, türbinler vb.) tümü. || Destek makineler, bir gemide itici makinelerin emek vermesi, güvenlik ve yaşam için lüzumlu aygıtlar: pompalar, dinamolar, elektrojeneratör grupları, ısıtma vantilatörleri, servomotor, bocurgat, yükleme vinçleri vb.
*-*Elektrotekn. Elektrik makinesi, elektrik enerjisini mekanik enerjiye ya da mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren, elektrik enerjisi çeviricisi.
*-*Fizs. mekan. Kolay makine, kuvvetin direkt iletildiği mekanik düzeneklere (kaldıraç, makara, vinç, eğik düzlem, kama ve vida) verilen genel ad.
*-*Isıbil. Destek makine, bir ana makinede ya da buğu üretecinde destek aygıt görevi gören, düşük kuvvetli makine. (Terim bilhassa, bir kazanı suyla beslemeye ya da buharlı bir lokomotifte havayı sıkıştırmaya yarayan ufak pompalar için kullanılır.)
*-*Kâğ. san. Makine kalenderi, parlak metal merdanelerden oluşan bir ürüne pürüzsüzlükle ölçülen belli bir yüzey homojenliği kazandırmak için kullanılan kalender. (Makine kalenderi çoğu zaman kâğıt ya da karton makinesinin sonunda, devamlı yaprağın sarılmış olduğu yerin derhal önünde bulunur.)
*-*Mak. san. Makine teknisyeni, mekanik sistemlerin montajını, tamirini ve bakımını meydana getiren uygulaman.
*-*Psikan. talep makinesi, G. Deleuze ve E. Guattari'nin talep mekanizmasının işleyişini - oidipus yapısına karşıt bir biçimde- göstermek için kullandıkları terim, (talep makinesi, belirsiz devreler izleyen bağımsız ve devamlı bir işleyiştir; maddesel akımları durduran ve dolaşıma sokan bir kesintiler sistemidir.)
*-*Saatç. Bir süre ölçme aygıtının çalışmasını sağlamak için bir araya getirilmiş parçaların tümü. (Bir saat çerçevesi makine ve kasadan oluşur. Mekanik bir saat makinesinin içinde mesela, motor aktarıcı çark ekibi, eşapman, denge vb. bulunur.) [Bk. ansikl. böl.]
*-*Sig. Makine kırılması sigortası, çeşitli makine, vasıta ve gerecin kırılma rizikosuna karşı meydana getirilen sigorta.
*-*Fiyat. Dekorların kurulmasında ve hareket ettirilmesinde kullanılan aygıt (denge ağırlığı, vinç, otomobil vb.). [Bk. ansikl. böl.]
*-*ANSİKL. Ask. tar. Cenk makinesi. Cenk makineleri, ya kale duvarlarını göçertme- ye ya da mermi atmaya yarayan ve Asur- lular tarafınca buluş edilmiş olduğu sanılan ağır ve karmaşık silahlardı. Tiglatpileser lll'e ilişkin bir alçakkabartmada bir koçbaşı figürüne rastlanır: üstü madeni levhalarla kaplı dört tekerlekli bir harp otomobilinden uzanan ve bir kent kapısını zorlayıp göçertmfiye özgü şeklinde görünen iki kalınca ve ağır mızrak. Romalılar, harp makinelerini daha mükemmelleştirdiler Bunlar kuşatmacılar tarafınca, kuşatma yerinde, koşullara uygun olarak inşa edilen araçlardı. Ortaçağ'da, ağır harp makinelerinin taşınması, orduların yürüyüşünü büyük seviyede yavaşlatıyordu. Top, ilkin XIV. yy.'da sur duvarlarına taştan gülleler fırlatmak amacıyla tasarlandı. Rönesans ordularında, harp makineleri inşa etmekle görevli mühendisler bulunuyordu. Leonardo da Vinci, kullanılmasında yarar görmüş olduğu birçok harp makinesi krokisi bırakmıştır. Durağan(durgun) ya da devingen, atıl ya da mekanik özellikte olan harp makineleri, bükmeli (ağır mancınıklar), yaylı (hafifçe mancınıklar) ya da karşı ağırlıklıydı (koçbaşı).
*-*Mak. san. Her makine enerji dönüştürücüdür. Makine, enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürüyorsa bir devindirici makine doğrusu bir motor sözkonusudur. Enerjiyi başka bir makineden alan ve belirli bir işi gerçekleştirmek için kullanan makineye ise alıcı makine denir.
Kimi makineler, enerji'nin, belli bir yer ve süre içinde bulunmuş olduğu biçimi daha kolay kullanılabilir ya da taşınabilir bir biçime dönüştürür. Bu yola bir su düşüşünün kinetik enerjisi bir hidrolik makine'ye doğrusu bir çark ya da bir türbinle dönme hareketine dönüştürülür, arkasından da bu mekanik enerji bir elektrik makinesi'yie (dinamo, alternatör), elektrik enerjisine dönüştürülerek iletkenlerle, enerjiyi kullanacak elektrik motoru'na iletilir. Kömürün kimyasal enerjisini ısıl enerji'ye çeviren bir kazan ve bu ısıl enerjiyi mekanik enerjiye çeviren bir buğu makinesi ya da türbini de aynı ilkeye gore çalışır; aynı şekilde bir ısıl motor, benzinin ya da mazotun kimyasal enerjisini mekanik enerjiye, bir transformatör ya da bir doğrultucu düzenek de almaşık bir akımı, değişik özelliklerdeki öteki bir almaşık akıma ya da bir doğru akıma dönüştürür.
Alıcı makine'ler kendilerine verilen enerjiyi kullanarak, kuvveti ve doğrultusu belirli bir iş biçiminde bir direkt netice sağlarlar. Bu makineler şunlardır:
*-* ekip tezgâhlan, sanayisel ürünlerin üretiminde kullanılan tüm makineleri kapsar;
*-* ziraat makineleri;
*-* kaldırma, aktarma ve nakliye aygıtları, enerjiyi yükün yerini değiştirebilmek için kullanan bilhassa özdevingen taşıtlardır (otomobiller, uçaklar, gemiler);
*-* herhangi bir işi daha süratli ve daha azca yorulmayla gerçekleştirmek için meydana getirilen tüm makineler: yazı makinesi, hesap makinesi, elektrikli ev eşyaları vb.
Bir makinede üç temel unsur ayırt edilir:
1 .Alıcı; bu öğenin üstüne enerjinin emaresi olan tahrik kuvvetleri tesir eder: motor pistonu, ekip tezgâhının kasnağı ya da dişlisi, elektrik motorunun rotoru;
2. Ekip ya da işleyen; bu unsur kendisine verilen işi yararlı bir işe dönüştürür: bir yükün yerini değişiklik yapma bir metali kesme, bir akışkanı emme, bir aracı çekme vb.;
3. Hareket aktarma mekanizması; bu unsur, motoru işleyene bağlar ve birinden diğerine ya bükülmez organlarla (piston kolları, dişli takımları, vidalar ve somunlar) ya eğilebilir organlarla (kayışlar, zincirler, yaylar) ya da akışkanlarla (su, yağ, basınçlı hava) devindirici kuvvet aktarır.
Bu aktarma organik olarak, yararlandığı değişik organlara tesir eden edilgin dirençlerim etkisindedir. Miller yatakları, sıvılar boruları, vidalar ise somunları içinde sürtünür. Kayışlar ve zincirler uzar ve kayar; dişli takımlarının dişleri birbirine çarpar, gövdeler titrer. Hareketten lanan tüm bu vakalar enerjiyi soğurarak devindirici işi zayıflatır ve ısıya dönüşen bu enerji kaybolur.
Elde edilmiş enerjinin sadece bir kısmı hakikaten kullanılır; kullanılan enerjinin elde edilmiş enerjiye oranına makinenin ve- rim'i denir. Bu verim devamlı birden küçüktür. Aşağıda, örnek olarak bazı ortalama verim değerleri verilmiştir:
*-* buğu makinesi: 0,10 ile 0,15;
*-* ısıl motor: 0,20 ile 0,40;
*-* elektrik motoru ya da üreteci: 0,80 ile 0. 95
*-*Saatç. Nerede ise asla durmayan bir makine, saatçilerin kati bir çözüme ulaşamayan en mühim problemi olarak kaldı. Bu şekilde bir makinenin en iyi malum örneği Atmos sarkacıdır; bu sarkaç başka hiçbir işlem gerektirmeden yalnızca metal bir kutunun dibinde şekil değişikliğine neden olan metil klorür gazının genleşmesini elde eden ısı değişiklikleriyle çalışır. Bu şekil değişiklik yapma, bir burulma sarkacını çalıştıran zembereğin kurulmasını sağlar. 1 °C'lık bir ısı değişikliği makinenin 48 saat süresince çalışmasına olanak verir.
*-*Siber. Sibernetik makine. Bu şekilde bir makinede, belli aniden kumanda organlarına verilen komutlar, makinenin programını tanımlayan kumanda bilgisi ile kumanda organlarının ve kumanda edilen sistemin durumunu gösteren durum bilgisinin karşılaştırılmasına bağlıdır. Bu çok genel tarif, üç temel kategoride gruplanmış bir çok kez çok sayıda makine türüne uyar.
1. Otomatik denetimli mekanizmalar ya da servomekanizmalar, çıkış büyüklüğü mekanik cinsten mesela bir konum ya da bir doğrusal ya da açısal hız olan otomatik denetim sistemleridir Giriş büyüklüğü herhangi bir fizyolojik büyüklük olabilir; mesela kopya tezgâhları sözkonusu olduğunda, bir gabari ya da bir modelle tanımlanabilir. Çıkış büyüklüğünün değişimleri, bu büyüklüğün eldeki kıymeti ile giriş büyüklüğüyle belirtilen istenen kıymeti arasındaki sapmayla yönetilir. Sapma, çıkış ebatlarına etkimek suretiyle kullanılmadan ilkin, bir dış enerji kaynağıyla yükseltilmelidir. Uzaktan kumandalar, torna ve freze kopya düzenleri, açısal hız ayarlayı- cıları ve hadde merdanelerinin hızını ve konumunu otomatikman denetleyen sistemler servomekanizmalara örnek gösterilebilir.
2. Bellekli makineler, çıkış büyüklükleri çoğu zaman doğrusal ya da açısal yer değiştirmeler olan ve bellekleri bulunan otomatik denetim düzenleridir, işlem evrelerinin zincirlenmesi manyetik şerit şeklinde bir ortam üstüne ya da bir belleğe kaydedilebilen bir program oluşturan bir mantık koşulları kümesiyle yönetilir. En tanınmış bellekli makine örnekleri, geniş anlamda ekip tezgâhları, her tür ev aletleri ve asansörlerdir. Sayısal kumandalı makineler ve robotlar, bellekli makinelerin en gelişmiş türleridir. Bellekli makinelerde bir çok kez servomekanizmalar bulunur.
3. Bilişim makineleri, temel görevi bilgiiş- lemek olan bellekli makinelerdir; bunlarda mekanik komut işlevleri, şerit ve disk okuyucular, yazıcılar vb şeklinde çevre birimlerinin yönetilmesinden oluşur. Hesap makineleri ve bilgisayarlar bu makinelerin en tanınmış biçimleridir, fakat bunların yanı sıra metin işleme makineleri, tercüme makineleri, basılı metinleri otomatikman okuma makineleri, görüntü işleme ve şekil idrak etme makineleri, söz işleme ve bireştirme makineleri, otomatik telefon vb. de sayılabilir.
*-*fiyat. Tiyatroda makine kullanımı, antik döneme kadar uzanır. O dönemde sahnenin gerisine, iki yanına, yukarısına ve aşağısına makineler konurdu. Ortaçağ' da ve Rönesans'ta da makine kullanımına devam edildi (bilhassa bir ray üstünde hareket eden otomobiller). Fakat bu mevzuda aslolan gelişme, XVII. yy.'ın ikinci yarısında Fransa'da görüldü. Louis XIV döneminde Paris'e çağrılan İtalyan G. Törelli, bu tür makinelerin ustasıydı; otomobiller, yer kapakları, görüntüler ve daha başka “uçar öğeler†kullanımıyla “makineli oyunlarâ€ın, heybetli büyük operaların başarıyla sahnelenmesine katkıda bulunmuş oldu. Uzun süre, kapalı ve bağımsız bir sahne dünyasında, tiyatro yanılsamaları yaratmak amacıyla kullanılan uygar makineler, devamlı seyirciden saklı tutulmaz; hatta günümüzde kimi zaman gösterinin bir parçasını oluşturur. Böylece, inip çıkan görüntüler, döner sahanlıklar ve elektrik donanımlarından lanan başka olanaklar bugün artık "büyüleyici†etkisinde bırakır yaratmak amacıyla eskisi kadar çok kullanılmamaktadır.
1. Gerek bir insan yönetiminde, gerekse bağımsız olarak, belli bir işi gerçekleştirebilen ya da belli bir işlevi yerine getirebilen aygıt ya da aygıtlar bütünü. (Bk. ansikl. böl. Siber ve Mak. san.)
2. (Tamlayan olarak) makineyle meydana gelen kimi teknik işlemler ve bu yöntemle üretilen kimi ürünler için kullanılır: Makine halısı. Makine dokuması.
3. Günlük yaşamın gerektirdiği işlerin kendi kendine, otomatik ya da basitleştirilmiş şekilde yapılmasına olanak veren ev, yazıhane vb. araçları (çoğu zaman işlevini belirten bir tamlayanla kullanılır): Çamaşır makinesi. Dikiş makinesi. Yazı makinesi. Tıraş makinesi. Çamaşırı makinede yıkamak. Makinede dikiş dikmek.
4. Tkz. İnsan vücudu: Makine yıpranmışsa hekim ne yapsın.
5. Halk içinde “otomobil†anlamında kullanılır.
6. Çok süratli, tekdüze ya da gerektiğinden fazla çalışan, duygu ve insana özgü niteliklerden yoksun şeklinde görünen kimse: Ben makine değilim.
7. Arg. Tabanca.
8. Makine çekmek, bir şeyi dikiş makinesinde dikmek. || Makine şeklinde, aşırı seviyede acele, art arda meydana getirilen ya da olan şey için kullanılır. || Makine şeklinde adam, muntazam bir şekilde ve hızla iş üreten kimse. || Makine işi, elde yapılmış olana karşıt olarak, makineyle yapılmış olan şey. || Makine yağı, orta sıcaklıkta ve hafifçe yük altında çalışan makinelerin devingen parçalarını yağlamada kullanılan yağlama yağı. (YAĞ.) || Makineyi bozmak, bağırsakların bozulduğunu anlatmak için latife yollu söylenir.
*-*Esk. Makine fenni, fenn-i mihaniki, makinelere ilişkin her türlü bilgi.
*-*Aktar. Kaldırma, aktarma makinesi, bir yükü kaldırırken ya da aktarırken operatörün işini büyük seviyede hafifleten ya da ortadan kaldıran ve elle, mekanik, yarı-otomatik ya da otomatikman çalışan makine.
*-*Ask. denize. Makine nöbetçileri, bir harp gemisinin makine dairesinde, ana ve destek makinelerin çalıştırılmasıyla görevli vardiya mürettebatı.
*-*Ask. tar Cenk makinesi, Antikçağ'dave Ortaçağda, kuşatma savaşlarında kullanılan her türlü harp malzemesi. (Bk. ansikl. böl.)
*-*Bilş. En basitinden en karmaşığına, her tür bilgiişlem düzeneğine verilen ad. || Makine dili *-* DİL.
*-*Denize. Makine dairesi -DAİRE. || Makine döşeği, ana ve destek makineleri vapur teknesine bağlamak için postalar ve kemerler arasına takviyeli olarak yerleştirilen yatak. || Makine kaportası, makine dairelerine giriş ve çıkışı elde eden çoğu zaman sızdırmaz teporta. || Makine lostromosu, makine dairesindeki tayfanın yönetimiyle görevli gemici. || Ana makine, bir geminin denizde hareketini elde eden aygıtların (motorlar, türbinler vb.) tümü. || Destek makineler, bir gemide itici makinelerin emek vermesi, güvenlik ve yaşam için lüzumlu aygıtlar: pompalar, dinamolar, elektrojeneratör grupları, ısıtma vantilatörleri, servomotor, bocurgat, yükleme vinçleri vb.
*-*Elektrotekn. Elektrik makinesi, elektrik enerjisini mekanik enerjiye ya da mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren, elektrik enerjisi çeviricisi.
*-*Fizs. mekan. Kolay makine, kuvvetin direkt iletildiği mekanik düzeneklere (kaldıraç, makara, vinç, eğik düzlem, kama ve vida) verilen genel ad.
*-*Isıbil. Destek makine, bir ana makinede ya da buğu üretecinde destek aygıt görevi gören, düşük kuvvetli makine. (Terim bilhassa, bir kazanı suyla beslemeye ya da buharlı bir lokomotifte havayı sıkıştırmaya yarayan ufak pompalar için kullanılır.)
*-*Kâğ. san. Makine kalenderi, parlak metal merdanelerden oluşan bir ürüne pürüzsüzlükle ölçülen belli bir yüzey homojenliği kazandırmak için kullanılan kalender. (Makine kalenderi çoğu zaman kâğıt ya da karton makinesinin sonunda, devamlı yaprağın sarılmış olduğu yerin derhal önünde bulunur.)
*-*Mak. san. Makine teknisyeni, mekanik sistemlerin montajını, tamirini ve bakımını meydana getiren uygulaman.
*-*Psikan. talep makinesi, G. Deleuze ve E. Guattari'nin talep mekanizmasının işleyişini - oidipus yapısına karşıt bir biçimde- göstermek için kullandıkları terim, (talep makinesi, belirsiz devreler izleyen bağımsız ve devamlı bir işleyiştir; maddesel akımları durduran ve dolaşıma sokan bir kesintiler sistemidir.)
*-*Saatç. Bir süre ölçme aygıtının çalışmasını sağlamak için bir araya getirilmiş parçaların tümü. (Bir saat çerçevesi makine ve kasadan oluşur. Mekanik bir saat makinesinin içinde mesela, motor aktarıcı çark ekibi, eşapman, denge vb. bulunur.) [Bk. ansikl. böl.]
*-*Sig. Makine kırılması sigortası, çeşitli makine, vasıta ve gerecin kırılma rizikosuna karşı meydana getirilen sigorta.
*-*Fiyat. Dekorların kurulmasında ve hareket ettirilmesinde kullanılan aygıt (denge ağırlığı, vinç, otomobil vb.). [Bk. ansikl. böl.]
*-*ANSİKL. Ask. tar. Cenk makinesi. Cenk makineleri, ya kale duvarlarını göçertme- ye ya da mermi atmaya yarayan ve Asur- lular tarafınca buluş edilmiş olduğu sanılan ağır ve karmaşık silahlardı. Tiglatpileser lll'e ilişkin bir alçakkabartmada bir koçbaşı figürüne rastlanır: üstü madeni levhalarla kaplı dört tekerlekli bir harp otomobilinden uzanan ve bir kent kapısını zorlayıp göçertmfiye özgü şeklinde görünen iki kalınca ve ağır mızrak. Romalılar, harp makinelerini daha mükemmelleştirdiler Bunlar kuşatmacılar tarafınca, kuşatma yerinde, koşullara uygun olarak inşa edilen araçlardı. Ortaçağ'da, ağır harp makinelerinin taşınması, orduların yürüyüşünü büyük seviyede yavaşlatıyordu. Top, ilkin XIV. yy.'da sur duvarlarına taştan gülleler fırlatmak amacıyla tasarlandı. Rönesans ordularında, harp makineleri inşa etmekle görevli mühendisler bulunuyordu. Leonardo da Vinci, kullanılmasında yarar görmüş olduğu birçok harp makinesi krokisi bırakmıştır. Durağan(durgun) ya da devingen, atıl ya da mekanik özellikte olan harp makineleri, bükmeli (ağır mancınıklar), yaylı (hafifçe mancınıklar) ya da karşı ağırlıklıydı (koçbaşı).
*-*Mak. san. Her makine enerji dönüştürücüdür. Makine, enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürüyorsa bir devindirici makine doğrusu bir motor sözkonusudur. Enerjiyi başka bir makineden alan ve belirli bir işi gerçekleştirmek için kullanan makineye ise alıcı makine denir.
Kimi makineler, enerji'nin, belli bir yer ve süre içinde bulunmuş olduğu biçimi daha kolay kullanılabilir ya da taşınabilir bir biçime dönüştürür. Bu yola bir su düşüşünün kinetik enerjisi bir hidrolik makine'ye doğrusu bir çark ya da bir türbinle dönme hareketine dönüştürülür, arkasından da bu mekanik enerji bir elektrik makinesi'yie (dinamo, alternatör), elektrik enerjisine dönüştürülerek iletkenlerle, enerjiyi kullanacak elektrik motoru'na iletilir. Kömürün kimyasal enerjisini ısıl enerji'ye çeviren bir kazan ve bu ısıl enerjiyi mekanik enerjiye çeviren bir buğu makinesi ya da türbini de aynı ilkeye gore çalışır; aynı şekilde bir ısıl motor, benzinin ya da mazotun kimyasal enerjisini mekanik enerjiye, bir transformatör ya da bir doğrultucu düzenek de almaşık bir akımı, değişik özelliklerdeki öteki bir almaşık akıma ya da bir doğru akıma dönüştürür.
Alıcı makine'ler kendilerine verilen enerjiyi kullanarak, kuvveti ve doğrultusu belirli bir iş biçiminde bir direkt netice sağlarlar. Bu makineler şunlardır:
*-* ekip tezgâhlan, sanayisel ürünlerin üretiminde kullanılan tüm makineleri kapsar;
*-* ziraat makineleri;
*-* kaldırma, aktarma ve nakliye aygıtları, enerjiyi yükün yerini değiştirebilmek için kullanan bilhassa özdevingen taşıtlardır (otomobiller, uçaklar, gemiler);
*-* herhangi bir işi daha süratli ve daha azca yorulmayla gerçekleştirmek için meydana getirilen tüm makineler: yazı makinesi, hesap makinesi, elektrikli ev eşyaları vb.
Bir makinede üç temel unsur ayırt edilir:
1 .Alıcı; bu öğenin üstüne enerjinin emaresi olan tahrik kuvvetleri tesir eder: motor pistonu, ekip tezgâhının kasnağı ya da dişlisi, elektrik motorunun rotoru;
2. Ekip ya da işleyen; bu unsur kendisine verilen işi yararlı bir işe dönüştürür: bir yükün yerini değişiklik yapma bir metali kesme, bir akışkanı emme, bir aracı çekme vb.;
3. Hareket aktarma mekanizması; bu unsur, motoru işleyene bağlar ve birinden diğerine ya bükülmez organlarla (piston kolları, dişli takımları, vidalar ve somunlar) ya eğilebilir organlarla (kayışlar, zincirler, yaylar) ya da akışkanlarla (su, yağ, basınçlı hava) devindirici kuvvet aktarır.
Bu aktarma organik olarak, yararlandığı değişik organlara tesir eden edilgin dirençlerim etkisindedir. Miller yatakları, sıvılar boruları, vidalar ise somunları içinde sürtünür. Kayışlar ve zincirler uzar ve kayar; dişli takımlarının dişleri birbirine çarpar, gövdeler titrer. Hareketten lanan tüm bu vakalar enerjiyi soğurarak devindirici işi zayıflatır ve ısıya dönüşen bu enerji kaybolur.
Elde edilmiş enerjinin sadece bir kısmı hakikaten kullanılır; kullanılan enerjinin elde edilmiş enerjiye oranına makinenin ve- rim'i denir. Bu verim devamlı birden küçüktür. Aşağıda, örnek olarak bazı ortalama verim değerleri verilmiştir:
*-* buğu makinesi: 0,10 ile 0,15;
*-* ısıl motor: 0,20 ile 0,40;
*-* elektrik motoru ya da üreteci: 0,80 ile 0. 95
*-*Saatç. Nerede ise asla durmayan bir makine, saatçilerin kati bir çözüme ulaşamayan en mühim problemi olarak kaldı. Bu şekilde bir makinenin en iyi malum örneği Atmos sarkacıdır; bu sarkaç başka hiçbir işlem gerektirmeden yalnızca metal bir kutunun dibinde şekil değişikliğine neden olan metil klorür gazının genleşmesini elde eden ısı değişiklikleriyle çalışır. Bu şekil değişiklik yapma, bir burulma sarkacını çalıştıran zembereğin kurulmasını sağlar. 1 °C'lık bir ısı değişikliği makinenin 48 saat süresince çalışmasına olanak verir.
*-*Siber. Sibernetik makine. Bu şekilde bir makinede, belli aniden kumanda organlarına verilen komutlar, makinenin programını tanımlayan kumanda bilgisi ile kumanda organlarının ve kumanda edilen sistemin durumunu gösteren durum bilgisinin karşılaştırılmasına bağlıdır. Bu çok genel tarif, üç temel kategoride gruplanmış bir çok kez çok sayıda makine türüne uyar.
1. Otomatik denetimli mekanizmalar ya da servomekanizmalar, çıkış büyüklüğü mekanik cinsten mesela bir konum ya da bir doğrusal ya da açısal hız olan otomatik denetim sistemleridir Giriş büyüklüğü herhangi bir fizyolojik büyüklük olabilir; mesela kopya tezgâhları sözkonusu olduğunda, bir gabari ya da bir modelle tanımlanabilir. Çıkış büyüklüğünün değişimleri, bu büyüklüğün eldeki kıymeti ile giriş büyüklüğüyle belirtilen istenen kıymeti arasındaki sapmayla yönetilir. Sapma, çıkış ebatlarına etkimek suretiyle kullanılmadan ilkin, bir dış enerji kaynağıyla yükseltilmelidir. Uzaktan kumandalar, torna ve freze kopya düzenleri, açısal hız ayarlayı- cıları ve hadde merdanelerinin hızını ve konumunu otomatikman denetleyen sistemler servomekanizmalara örnek gösterilebilir.
2. Bellekli makineler, çıkış büyüklükleri çoğu zaman doğrusal ya da açısal yer değiştirmeler olan ve bellekleri bulunan otomatik denetim düzenleridir, işlem evrelerinin zincirlenmesi manyetik şerit şeklinde bir ortam üstüne ya da bir belleğe kaydedilebilen bir program oluşturan bir mantık koşulları kümesiyle yönetilir. En tanınmış bellekli makine örnekleri, geniş anlamda ekip tezgâhları, her tür ev aletleri ve asansörlerdir. Sayısal kumandalı makineler ve robotlar, bellekli makinelerin en gelişmiş türleridir. Bellekli makinelerde bir çok kez servomekanizmalar bulunur.
3. Bilişim makineleri, temel görevi bilgiiş- lemek olan bellekli makinelerdir; bunlarda mekanik komut işlevleri, şerit ve disk okuyucular, yazıcılar vb şeklinde çevre birimlerinin yönetilmesinden oluşur. Hesap makineleri ve bilgisayarlar bu makinelerin en tanınmış biçimleridir, fakat bunların yanı sıra metin işleme makineleri, tercüme makineleri, basılı metinleri otomatikman okuma makineleri, görüntü işleme ve şekil idrak etme makineleri, söz işleme ve bireştirme makineleri, otomatik telefon vb. de sayılabilir.
*-*fiyat. Tiyatroda makine kullanımı, antik döneme kadar uzanır. O dönemde sahnenin gerisine, iki yanına, yukarısına ve aşağısına makineler konurdu. Ortaçağ' da ve Rönesans'ta da makine kullanımına devam edildi (bilhassa bir ray üstünde hareket eden otomobiller). Fakat bu mevzuda aslolan gelişme, XVII. yy.'ın ikinci yarısında Fransa'da görüldü. Louis XIV döneminde Paris'e çağrılan İtalyan G. Törelli, bu tür makinelerin ustasıydı; otomobiller, yer kapakları, görüntüler ve daha başka “uçar öğeler†kullanımıyla “makineli oyunlarâ€ın, heybetli büyük operaların başarıyla sahnelenmesine katkıda bulunmuş oldu. Uzun süre, kapalı ve bağımsız bir sahne dünyasında, tiyatro yanılsamaları yaratmak amacıyla kullanılan uygar makineler, devamlı seyirciden saklı tutulmaz; hatta günümüzde kimi zaman gösterinin bir parçasını oluşturur. Böylece, inip çıkan görüntüler, döner sahanlıklar ve elektrik donanımlarından lanan başka olanaklar bugün artık "büyüleyici†etkisinde bırakır yaratmak amacıyla eskisi kadar çok kullanılmamaktadır.
Kaynak: Büyük Larousse
Kolay makine nedir?
Bileşik makine nedir?
Makine Dolabı Nedir?
YORUMLAR