Mevlevilik ne anlama gelir ne anlama gelmektedir. Mevlevilik tarikatı ve mevlevi ibadeti ile ilgili genel ve temel bilgilerin yer almış oldu...
Mevlevilik ne anlama gelir ne anlama gelmektedir. Mevlevilik tarikatı ve mevlevi ibadeti ile ilgili genel ve temel bilgilerin yer almış olduğu yazımız.
Mevlana Celâlettin Rûmî tarafınca kurulan, oğlu Sultan Velet tarafınca düzenlenen bir tarikattır. Tarikatin başına «çelebi» denirdi. Çelebi, Mevlânâ’nın torunları arasından seçilir. Konya’da Mevlânâ’nın türbesi olan dergâhta otururdu. Çelebi’nın hususi bir mevkii, büyük nüfuzu vardı.
Osmanlı İmparatorluğunun belli başlı şehirlerinde birer mevlevihane bulunmuş olduğu benzer biçimde, İstanbul’da büyük teşkilâtlı Mevlevî dergâhları vardı. Mevlevihanenin başına diğeri tarikatlarda olduğu benzer biçimde «şeyh» denirdi Şeyh, «dede» ler arasından seçilirdi; yalnız, şeyhliği Çelebi’nin onaylama etmesi şarttı. «Dede» 1.001 günlük çileyi tamamlayan dervişe verilen addı.
Mevleviliğin en ilgi çekici tarafı ayinleriydi. Bu ayinler halka açıktı. İstanbul mevlevihanelerindeki ayinlere Padişahlar da izleyici olarak katılırlardı. Ayinde, «mutrıp» denilen saz heyetiyle «âyinhân» denilen okuyucular bir «âyîn-i şerif » çalıp okurlar. Dervişler de bu nağmeye uyarak, «semâ» raksı yaparlar, kendilerinden geçercesine dönerlerdi.
Mevlevi müziği, dini Türk müziğinin iki kolundan kabul edilen «tasavvuf müziği»nin en mühim bölümüdür. Mevlevihaneler, yüzyıllarca konservatuvar yerini tutmuş, birçok kıymetli bestekarlar buradan yetişmiştir.
Bir ayin bir saatten fazla sürerdi. Güfte, kesinlikle Mevlana’nın şiirlerinden seçilirse de Sultan Velet’in, başka Mevlevi şairlerinin şiirleri de bestelenmiştir.
YORUMLAR