Ulusal Savaşım devam ederken Sovyetler Birliği ile imzalanmış olan 1921 Moskova Antlaşmasının koşulları ve önemi ile ilgili maddeler halinde...
Ulusal Savaşım devam ederken Sovyetler Birliği ile imzalanmış olan 1921 Moskova Antlaşmasının koşulları ve önemi ile ilgili maddeler halinde bilgiler.
MOSKOVA ANTLAŞMASI (16 Mart 1921)
1917’de Çarlık rejiminin yıkılması ile Bolşevikler iktidarı ele geçirmişler ve Sovyet Toplumcu Cumhuriyetler Birliği’ni kurmuşlardı.
Bunun üstüne, Rusların eski müttefikleri, yeni rejimi yıkmak için Rusya’ya karşı işgalci bir politika uygulamaya karar verdiler. Sovyetler, Ankara’ya bir büyükelçi gönderdi. Karşılık olarak da Moskova’ya General Ali Fuat (Cebesoy) gönderildi.
Doğuda Ermenilere, avrupada Yunanlılara karşı kazanılan I. İnönü zaferi ve Anlaşma Devletleri’nin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni Londra Konferansı’na çağırmaları üstüne SSCB yöneticileri yeni hükümetin gücüne itimat duydular ve Ankara Hükümeti ile Moskova Antlaşması’nı imzaladılar.
Antlaşma’nın Koşulları
1. İki taraftan birinin tanımadığı devletler arası bir belgeyi öbürü de tanımayacaktır.
2. Sovyetler, Misak-ı Ulusal’yi tanıyorlardı.
3. Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası içinde imzalanmış olan anlaşmalar geçersizdir.
4. Sovyetler, kapitülasyonların kaldırılmasını kabul ediyordu.
5. İki devlet arasındaki ilişkileri sıklaştıracak ekonomik, mali vb. anlaşmalar yapmayı kabul ediyorlardı. /
6. Sovyetler, TBMM ile Ermenistan ve Gürcistan içinde imzalanmış antlaşmalara nazaran saptanmış olan sınırı, Batum Gürcistan’a iade edilmek koşuluyla tanıyordu.
Antlaşmanın Önemi
Bu anlaşma TBMM için mühim bir siyasal başarıdır.
1. Şark sınırı çizilmiştir.
2. Ruslar’a Misak-ı Ulusal kabul ettirilmiştir.
3. TBMM ve onun kurduğu seviye, ilk kez büyük bir devletçe kabul edilmiştir.
4. Ulusal savaşım için lüzumlu askeri araç-gereç ve mali yardım sağlanmıştır.
5. Anlaşmanın 1. maddesi TBMM Hükümeti’yle Sovyetler Birliği’nin siyasal alanda beraber hareket edecekleri anlamını taşıyordu.
6. Bu antlaşmaya nazaran Çarlık Rusyası’nın yanı sıra Osmanlı Devleti de hukuken sonlanmış oluyordu.
Türk-Afgan Dostluk Antlaşması
Türk delegeleri Moskova’dayken Türk-Afgan dostluk antlaşması imzalandı (1 Mart 1921).
Afganistan, Ankara hükümetini tanıdı. Karşılıklı dostluk ve ortaklık’ni içeren bu antlaşmadan sonrasında Afganistan; Ankara’ya elçi göndererek Kurtuluş Savaşı’m desteklediğini göstermiştir.
Hindistan’daki Müslümanlar da aralarında topladıkları paraları göndererek Ulusal Savaşım’ye yardım vermişlerdir.
YORUMLAR