Yeni Platonculuk adıylada anılan Neoplatonizm, Antikçağ sonlarında dinle felsefenin birleşmesi ile oluşan yalnız filozofik değildir daha ziy...
Yeni Platonculuk adıylada anılan Neoplatonizm, Antikçağ sonlarında dinle felsefenin birleşmesi ile oluşan yalnız filozofik değildir daha ziyadesi ile teozofik, Hermetik hatta mistik bir akımdır.
Yeni Platonculuk ya da Neoplatonizm, Plotinus'un çalışmalarıyla süregelen ve İmparator Justinyan'nın Platon'un akademisini M.S 529'da kapatmasıyla biten Platonik felsefe sürecini tanımlamak için kullanılan çağdaş terim. [1] Platon ve Aristoteles öğretilerini uzlaştırarak oluşturulmuş felsefi akım. Platonizm'in bu türü doğasında mistik ya da dini unsurlarla tanımlanmaktadır. [1]
Yeni Platonculuk, her şeyden ilkin, mistik bir karakter taşıyan Platon felsefesini temel alır. Aristo ve Stoa’dan almış olduğu tesirleri bu temeller üstüne oturur. Bu teozofik akım Şark öğretilerinin tesirinde kalmış olarak Aristo, Platon ve Stoa öğretilerinin sentezi ile ortaya çıkan tamamen gizemci ve Hermetik bir akımdır.
Yeni Platonculuk İskenderiye’de Plotinos’tan ziyade onun hocası Ammonius Sakkas tarafınca ortaya atıldığından bu öğretiye ‘İskenderiye Okulu’ismi verilir.Neoplatonizm Öğretileri
Yeni Platonculuk antikçağın sonuna doğru egemen olmaya adım atmıştır [2] ve Antikçağ Yunan felsefesinin sonu olarak nitelenir. [3]
Evrensel oluşmayı tinsel ilkeyle açıklamasından dolayı da gerici bir kalite taşımış olduğu belirtilmektedir. [4] Plotinos ve Proklos Yeni Platonculuğun mühim düşünürlerindendir. [5] Bununla birlikte Plotinos’un talebesi Porphyrios, Bergama Yeni-Platoncu okulunun kurucusu Kapadokyalı Aedesius, Atinalı Plutarkhos ve İskenderiyeli Hypatia Yeni Platonculuğun örnek verilebilecek önde gelen isimleridir.[4] Yeni Platonculuğun felsefi sistemi başta Plotinus ve başka bu adlar tarafınca geliştirilmiştir.[6] Felsefenin dinselleştirildiği bir dönemdir. Tanrı terimi bu zamanda ön plana çıkmıştır. [5] Hegel, felsefe zamanı derslerinde Yeni-Platoncuları “tanrı üstüne oldukça ince kıyılmış palavra†ileri sürmekle suçlamıştır. [4]
Yeni Platonculuğun tesiri oldukça büyük olmuştur. Hıristiyan felsefesini, geç antikçağın, tüm tanrıbilimini etkilemiştir. [5] Ortaçağ'ın nerede ise tamamında bu fikir sistemi Platon'un fikir sisteminin en etkili versiyonlarından biri olmuştur.[6] İslam ve Yahudi düşüncesi üstünde de etkili olmuştur. [5] Antikçağda ehemmiyet verilen yaşam pratiklerinin karşısına felsefede kuram anlayışı çıkmıştır.[5]
Bilhassa İtalyan rönesansı döneminde Giovanni Pico della Mirandola, Marsilio Ficino, Medici, Michelangelo ve Sandro Botticelli şeklinde adlar yeniplatonculuğa katkıda bulunmuşlardır. Bizans'tan İtalya'ya getirilen Platon'un el yazmalarının Floransa Akademisi'nde bu adlar tarafınca çevirileri yapılır. Bununla birlikte bu zamanda, Platon'dan yola çıkan aynı adlar, platonik sevgi terimini ortaya çıkartmışlardır.
Kaynakça
HANÇERLİOÄžLU, Orhan (2010) Felsefe Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul. ISBN 978-975-14-0089-5
HÖFFE, Otfried (2008) Felsefenin Kısa Zamanı, İnkılap Kitapevi, İstanbul. ISBN 978-975-10-2771-9
Notlar
1.^ a b Web Encyclopedia of Philosophy Sitesi Neoplatonism Sayfası Erişim zamanı: 07. 07.2011
2.^ Höffe,2008.s.77.
3.^ Hançerlioğlu,2010.s.464.
4.^ a b c Hançerlioğlu,2010.s.463.
5.^ a b c d e Höffe,2008.s.78.
6.^ a b Philosophypages.com. Sitesi Neoplatonism Sayfası Erişim zamanı: 07. 07.2011
YORUMLAR