Ruh sağlığı ile ilgili olarak temel bilgilerin yer almış olduğu normallik – anormallik terimlerinin de açıklanmış olduğu yazımız. Ruh sağlı...
Ruh sağlığı ile ilgili olarak temel bilgilerin yer almış olduğu normallik – anormallik terimlerinin de açıklanmış olduğu yazımız.
Ruh sağlığı, insanoğlunun gerilimden bunalımdan, kaygıdan ve tüm ruhsal sıkıntılarından uzak, kendisiyle ve çevresindeki insanlarla uyum içinde olması şartları olarak tanımlanabilir. Ruh Sağlığı Bilgisi ise; insanlarda kişiliğin sağlam ve uyumlu bir tüm olarak gelişmesini sağlamak isteyen ve ruhsal bozuklukları, uyumsuzlukları önlemeyi kendine gaye edinen bir bilgi koludur.
NORMALLİK – ANORMALLİK
Normallik ve anormallik, göreli kavramlardır. Çoğu zaman benimsenen görüş şudur: Davranışlarının büyük bölümü topluma uymayan insan anormaldir. Fakat anormal ile patolojik deyimlerini karıştırmamak gerekir. Patolojik, hastalıklı anlamına gelir. Bir takım anormaller ruh has-tasıdırlar, ama her anormalin hasta bulunduğunu sanmamak gerekir, ideal ölçüler söz mevzusu olduğunda toplumda tümüyle dengeli (düzgüsel) insan sağlamak çok zor olsa gerek diyebiliriz.
Ruh sağlığı bakımından ferdin davranışlarının düzgüsel olup olmaması ferdin çocukluk yaşantısı, ekonomik şartları, inançları, kültürel düzeyi, beslenme ve hormonal dengesiyle… çok yakından ilgilidir.
ENGELLENME, ÇATIŞMA HAYAL KIRIKLIĞI (Bozulma)
insanoğlu, kimi durumlarda beliren gereksinmelerini karşılamak, doyurmak istediklerinde bir engelle karşılaşırlar. Mesela, TV’de garip bir film izlerken elektriklerin kesilmesi, pikniğe çıkılacakken yağmurun yağmaya başlaması şeklinde. Bu vaziyet, insanda gerilim yaratır. Gereksinmenin giderilme isteği ile onun doyurulmasını engellemiş olan şey arasındaki ruhsal vaziyet (çatışma) insanoğlunun o engeli aşması şeklinde gelişebilir ki, bu durumda insan vakadan ruhsal olarak negatif yönde etkilenmez, insanoğlunun, çatışmadan yenik çıkması, hayal kırıklığına uğramasına niçin olur. Bu vaziyet insanda türlü ruhsal sıkıntılara niçin olur. Bununla birlikte, herhangi bir bozulma insanı çok kuvvetli bir şekilde duygulandırdığında bir karmaşık doğabilir.
Çatışma, ferdin değişik talep, his, fikir ve olasılıklar karşısında kaldığında bunlardan biride birisini seçememesi şeklinde “de görülür. Bu anlamdaki çatışmalar şunlardır:
1. Pozitif yönde İki Motivin Çatışması
Söz konusu çatışmada organizma, arzuladığı iki ya da daha çok şeyden birisini seçme durumunda kalır. Mesela hem dışarda dostlarıyla oyun oynamak isteyen hem de TV’de verilen güzel bir filmi seyretmek isteyen bir çocuğun şartları.
“Aç eşek örneği” bu çatışmanın abartılı bir anlatımıdır: “Aç bir eşeğin önüne aynı uzaklıkta ve aynı tazelikte iki tutam yonca konulmuş. Eşek hangisinden yemeye başlayacağına karar veremediğinden açlıktan ölmüş.”
Söz konusu çatışmalarda fert, iki çekici durumdan birisini seçmedikçe gerilimden kurtulamaz.
2. Pozitif yönde ve Negatif Motivlerin Çatışması
Burada birisi istenen, öbürü istenmeyen iki durumun çatışması söz mevzusudur. Bu durumda fert uzaklaşmakla ulaşmak durumları içinde bocalar. Hem şişmanlamaktan korkan, hem de pastayı çok seven birinin şartları. Ya da hem ülkesini korumak için çaba sarfetmek durumunda kalan öte taraftan adam öldürmekten hoşlanmayan birinin şartları söz konusu çatışmaya örnektir.
3. Negatif İki Motivin Çatışması
Burada, istenmeyen iki durumdan birisini seçmek zorunda kalan bir ferdin şartları söz mevzusudur. “Ölümlerden ölüm beğenmek.” deyimi bu çatışmanın abartılı bir anlatımıdır. Dişçiden korkan birinin, dişinin ağrıması sonucu, dişçiye gitmek ile diş ağrısı-sancısı çekmek içinde bir seçim yapması bu duruma örnektir.
Böylesi durumlarda çatışmalar, şahıs seçeneklerden birisini tercih edene kadar sürer. Seçim yapılamaması gerilim ve bozulmalara niçin olur.
Gerilim ve hayal kırıklığına düşen organizma çoğu zaman şu tür davranışlar geliştirir:
a. Engeli ya da çatışmayı ortadan kaldırmaya çalışır.
b. Davranışlarında donma ya da eylemsizlik olabilir.
c. Saldırma ve düşmanlık şeklinde bir davranış geliştirebilir.
d. Korku ve kaygıya düşebilir ki, insanoğlunun hayalkırıklıgma karşı yapmış olduğu en tehlikeli davranıştır; akıl sağlığını bozabilir.
YORUMLAR