Sezeryan Nedir ? Sezaryanla doğum bebegin anne karnından uterus açilarak çıkartılmasıdır. Annenin ve bebegin sağlığını tehdit eden her durum...
Sezeryan Nedir ?
Sezaryanla doğum bebegin anne karnından uterus açilarak çıkartılmasıdır. Annenin ve bebegin sağlığını tehdit eden her durumda ya da vajinal yolla doğumun olanaksız olduğu durumlarda sezaryan ile doğum yapılır.
Sezaryan doğum ameliyatı dünyanın malum en eski ameliyatlardandır. Tıbbın ve hızla gelişen teknolojinin de ilerlemesi ile sezaryan ameliyat teknikleride daha çok gelişmiştir. Ameliyatların mikropsuz koşullarda yapılması, kan verilebilmesi, güçlü mikrop kırıcı ilaçlar, çağdaş cerrahi araç-gereç ve genel anestezi vermeden belden meydana getirilen uyuşturma yardımıyla ameliyatın tehlikesi daha aza indirilmis, nerdeyse düzgüsel doğum kadar tehlikesiz olmuştur.
Düzgüsel koşullarda sezaryan doğum ameliyati 45 dakika kadar sürer. Bebek ameliyat başladıktan 10 dakika sonrasında çıkarılır sonrasında kesilen katlar dikilir. Bebege ulaşmak için ciltten başlayarak 8 kat katman kesilmekte ve sonrasında yine dikilmektedir.
Bu tabakalari siraliyacak olursak:
Cilt,
Cilt altı yağ dokusu,
Kasların koruyucu kılıfı,
Kas tabakası,
Karın iç zarı,
Uterus zarı,
Uterus kası,
Amnion zarıdır.
Sezeryan Gerektiren Durumlar:
Sezaryan ile doğum sonucu gebelik muayeneleri esnasında verilebileceği benzer biçimde, doğumu indüksiyon (yapay sancı) ile başlatma girişimi başarısız olduğunda, ya da doğum başladıktan sonrasında da verilebilir. Bebeğin vücudu çıkana kadar herhangi bir dönemde düzgüsel doğumdan vazgeçilerek bebeğin sezaryan ile doğması sonucu verilebilir!
1- Fetal Distres: Sezaryan sonucu en sık doğum başladıktan sonrasında doğumun ilerlememesi ve fetal distres geliştiği durumlarda verilmektedir.
2-Placenta Previa: Plasentanın serviksi tümüyle ya da kısmen kapatmasıdır. Kısmi kapatma durumlarında doğum esnasında serviks açılırken çok kanama olabileceğinden, tümüyle kapatma durumunda ise bebek hiçbir şekilde kanala giremeyeceğinden doğum kesinlikle sezaryanla gerçekleştirilir.
Tanı 36. gebelik haftasından sonrasında meydana getirilen ultrason incelemesiyle konur. Bazı gebelerde gebeliğin erken dönemlerinde meydana getirilen ultrasonlarda plasentanın servikse yakın yerleştiği, kimi zaman de serviksi tümüyle kapattığı gözlenebilir. Bu dönemlerde sezaryan kararının derhal verilmesi doğru değildir, zira gebeliğin sonlarına doğru (36. gebelik haftasına kadar) plasenta uterusun büyümesiyle yukarı çıkarak düzgüsel yerleşimine ulaşabilir.
3-Bebeğin "Ters" ya da "Yan" Durması
Fetuslar gebeliğin erken dönemlerinde çoğunlukla yan ya da makat pozisyonunda (baş yukarıda) dururlar ve pozisyonlarını sık sık değiştirirler. Belli bir gebelik haftasından sonrasında, bilhassa de 36. gebelik haftasından sonrasında bebek yeri daraldığından pozisyonunu değiştirmesi zorlaşır. 36. gebelik haftasından sonrasında bebeğin uterus içinde enlemesine durması sezaryan için mutlak bir niçin teşkil eder. Makat (baş yukarı) ile gelen fetusların dikkatli bir araştırma sonrasında vajinal doğumuna izin verilebilir. Fakat önde gelen kısım (kısaca doğum kanalına ilk giren kısım) ayak ise doğum kesinlikle sezaryan ile gerçekleştirilir. İlk doğumunu meydana getirecek anne adaylarında makat (baş yukarı) gelişi ile doğum mümkün olmakla birlikte bebeğin doğumu esnasında oluşabilecek olası riskler yüzünden sezaryan ile doğum çoğunlukla uygulanmaktadır.
4-İri Bebek
Doğumu yakın olan bir bebeğin ultrason ve klinik incelemelerle 4500 gr'dan daha ağır bulunduğunun saptanması durumunda sezaryan ile doğum tercih edilir. Ortalama bir boyda ve kiloda olan bir anne adayında iri bebekte doğum birinci ya da ikinci evresinde anne talibi ya da bebekte istenmeyen bazı durumlar oluşabilir. Bunlar içinde en sık görülenler doğumun ilerlememesi ve ikinci evrenin sonunda omuz takılmasıdır. Bu risklerin gerçekleşmesini önlemek için sezaryanla doğum tercih edilebilir.
5-Pelvis Darlığı (Çatı Darlığı)
Bu duruma çoğu zaman anne adayının çocukluk çağlarında geçirdiği ve kemik pelvis yapısını bozan hastalıklarda rastlanır. Tereddütlü durumlarda antenatal dönemde meydana getirilen dikkatli bir pelvik muayene ile tanı koyulur. Pelvis yapısı uterus (rahim) içindeki bebeği doğurmaya uygun değilse sezaryan ile doğum sonucu verilir.
6-Herpes Simpleks Enfeksiyonu
Herpes simpleks virüsü (HSV) enfeksiyonunun bulaştırıcılığının devam etmiş olduğu dönemde anneden bebeğe doğum esnasında virüs bulaşma riski vardır. HSV bebekte ciddi santral sinir sistemi enfeksiyonuna sebep olabileceğinden doğum sezaryan ile gerçekleştirilir. Fakat kimi zaman sezaryan bile bulaşmayı engelleyemeyebilir.
7-Daha Ilkin Sezaryanla Doğum Yapmış Olanlar
8-Doğum Kanalını Tıkayan Myomlar ya da Kanalda Yer Alan Aiğer Kitleler
Doğum kanalına yerleşmiş büyük miyomlar ya da öteki kitleler, nadiren de perinede yer edinen HPV enfeksiyonuna bağlı büyük kondilom lezyonları bebeğin kanaldan geçmesine ve doğumuna engel teşkil edebilir.
9-Anne Adayının Doğumun İkinci Evresinde Ikınmasının Sakıncalı Olduğu Durumlar
Bazı kalp ve beyin hastalıkları olan anne adaylarında kafa ve karın içi basıncını artıran ıkınmalar sakınca teşkil eder. Bu durumda anne talibi hastalığın uzmanı ile konsulte edildikten sonrasında doğum sezaryan ile gerçekleştirilir.
10-Bebekteki Bazı Anomaliler
Bebekte yaşamla bağdaşan fakat doğum kanalından geçişi engelleyecek omfalosel, hidrosefali benzer biçimde fizyolojik kusurlarda sezaryan tercih edilir. Doğan bebeğe ilgili uzman hekim tarafınca kısa zamanda müdahale yapılır.
11-Öteki Durumlar
Yukarıda sayılanlar daha doğum başlamadan ilkin sezaryan sonucu verilen durumların tümüne yakınını kapsar. Bunun haricinde bebekle ya da anne adayıyla ilgili gebeliğin seyrininde sezaryan sonucu verilen ender durumlar da mevcuttur.
Vajinismus (vajina girişinin kasılarak penisin girişine izin vermemesi - Bu durum vajinal muayene ile doğumun takip edeni olanaksız kılacağından sezaryan için bir sebep teşkil eder) bunlardan biridir. Tedaviye dirençli vajinismus olgularında son umar olarak sezaryana başvurulur. Vajinismus haricinde anne adayında düzgüsel doğumu engelleyecek psikiyatrik bozukluklar, anne adayının düzgüsel doğumdan çok korkması ve ikna edilememesi sezaryan ile doğum sonucu verilmesinde etkili olur.
Öteki bir grup elektif sezaryan ise, kati ve bilimsel bir gerekçe olmamasına rağmen doktorların bebek sağlığı için daha uygun olacağı hissini taşımalarıyla uygulanan sezaryanlardır. Uzun devam eden bir "kısırlık" döneminden sonrasında IVF (tüp bebek) ya da öteki yöntemlerle hamile kalan, daha öncesinden çok sayıda düşük ya da erken doğum kayıpları sebebiyle çocuk sahibi olamayan, daha ilkin gebelik ya da doğum esnasında bir ya da daha çok sayıda bebeğini kaybeden anne adaylarına çoğunlukla sezaryan ile doğum önerilmekte ve bu tavsiye anne talibi tarafınca da genel anlamda pozitif karşılanmaktadır. Burada temel fikir anestezi ve sezaryanın anne adayına getirmiş olduğu riskin düzgüsel doğumdan çok daha çok bulunduğunun bilinmesi, fakat zorluklar sonunda elde edilmiş bebeğin canlı doğmasının güvence altına alınması için bu risklerin kabullenmesidir. Riskli olmayan bir gebelikte büyük oranda vajinal yoldan doğum anne ve bebek için en uygun olanıdır.
Sezaryan ile doğumun elbetteki çok mühim avantajları vardır: Plasenta previa olgularında vajinal yoldan doğum girişimini anne ve bebek için ölümle neticelenmesi mutlaktır ve bu durumda uygulanan sezaryan yaşam kurtarıcıdır. Bu mevzuda kimsenin bir yorum yapması söz mevzusu değildir. Üstünde durulması ihtiyaç duyulan mevzu vajinal yoldan doğması mümkün olan bebeğin sezaryan ile doğurtulmasında bebek sağlığını korumada pozitif tesiri olup olmadığının tam bilinmemesidir.
Bu şekilde durumlarda da sezaryan mühim avantajlar sağlayabilir: bebek her türlü yoğun bakım şartları hazırlandıktan ve lüzumlu koşullar yerine getirildikten sonrasında sezaryan ile planlı bir halde doğurtulur. Vajinal doğumda ise doğum şartların tam uygun olmadığı beklenmedik bir zamanda olabilir. Sezaryanda bebek olgun olduktan derhal sonrasında (39. haftada) doğurtulur. Doğum başlaması beklendiğinde ise gebelik süresi 42. haftaya kadar uzayabilir. Bu ek 3 hafta içinde bebek beklenmedik bir halde ölebilir. Bu sayılan durumlar çok ender rastlanan durumlardır. O yüzden sezaryan yalnızca kesinlikle lüzumlu olan durumlarda (previa benzer biçimde) uygulanmalıdır. Kati lüzumlu olmayan durumlarda ise anne adayları ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Hanım Hastalıkları ve Doğum Uzmanının doğum şekli mevzusundaki hissi ve tecrübeleri doğum şekline karar verilmesi mevzusunda ön plana alınmalıdır.
Sezaryan aşırı ve gereksiz yere yapıldığında düzgüsel sürecin tersine gidildiğinden kitlesel düzeyde bakıldığında anne ve bebek hayatına negatif etkide bulunması kaçınılmazdır.
12-Elektif Sezaryan Uygulanması
Doğumu sezaryanla gerçekleştirme sonucu daha doğum başlamadan ilkin, antenatal araştırmaların herhangi birinde verilebilir. Elektif (acil olmayan) sezaryan adını alan ve buluşma verilerek meydana gelen bu uygulama aşağıdaki durumlarda tercih edilir.
Sezaryan ile doğumu elektif olarak gerçekleştirmek için anne adayının gebelik haftası kati olarak belirlenmiş olmalıdır. Diabet benzer biçimde bebeğin akciğerlerinin geç olgunlaştığı durumlar hariç, 39. gebelik haftasından sonrasında bebek olgunlaşmış kabul edilir. Bu sebeple elektif sezaryan çoğunlukla 39. gebelik haftası içinde uygulanır. Gebelik haftasının kati olarak belli olmadığı durumlarda ender de olsa akciğerleri olgunlaşmamış prematüre bir bebek doğurtulma riski vardır.
13- Gebeliğin seyrinde kimi zaman doğumun başlamamasına karşın acil sezaryan sonucu verilen durumlar da vardır.
Bunlar çoğu zaman beklenmedik durumlardır. Bebeğin kalp seslerinin bozulmuş olması ve fetal distres ortaya çıkması, ablatio gelişmesi (plasentanın erken ayrılması) ya da nadiren suların gelmesi esnasında kordonun sarkması durumunda doğum başlamadan acil sezaryan uygulanır.
14- Doğumun başlatılma girişimlerinin başarısız olması (başarısız indüksiyon girişimi) durumunda sezaryan sonucu verilmesi
Beklenen doğumun başlamadığı durumlarda anne adayına serviksi olgunlaştıran ilaçlar ve yapay sancı verilir. Buna indüksiyon adı verilir. İndüksiyon doğumu başlatmada başarısız olursa sezaryanla doğum gerçekleştirilir. İndüksiyon en sık miad geçmesinde uygulanır. Anne yaşamının ya da bebek yaşamının tehlikede olduğu durumlarda da (ağır preeklampsi ve fetal distres benzer biçimde) fetus miadında olmasa bile indüksiyonla doğum başlatılmaya çalışılır.
Sezeryan Iyi mi Yapılı?
Sezaryen ameliyathanede meydana getirilen cerrahi bir müdahaledir.
Ilkin bebeğin alınacağı bölgenin tüyleri traş edilir.
Lavman yapılır.
Üzerinizdeki herşeyi çıkarıp ameliyat önlüğü giydirilir.
Sedye ile ameliyathaneye alınırsınız.
İçeride müdahalenin yapılacağı yere yatırılırsınız ve birazcık söyleşi edersiniz, bu heyecanı yatıştırmak için meydana getirilen zarif bir davranıştır.
Anestezi yapılır ve siz artık hiçbirşey duymazsınız.
Hekim karın derisini dezenfekte eder ve cerrahi müdahele ile yavrunuz dünyaya gelir.
Toplam süre 45-60 dk sürer.
Sezeryan Niçin Tercih Ediliyor ?
Sezaryen ile doğumun zamanı belirlidir, ne vakit ne yapılacağı bilinir.
Günümüzde artık teknik ve anestezi çok ilerlemiştir ve cerrahi müdaheleden korkulacak bir durum yoktur.
Güzel duyu bir sakınca söz mevzusu değildir şu sebeple kesme işlemi pubis tüylerinin altında , aşağıda ve enlemesine yapılır.
Düzgüsel doğum sancısının anne adaylarını korkutması. Sezaryen ile doğum sancısı çekilmez.
Düzgüsel doğum esnasında apış içinde olabilen yırtılma ya da hekimin lüzumlu görmüş olduğu için yapmış olduğu yarma işlemi sezaryende olmaz.
Sezeryandan Sonrasında
Müdahaleden birkaç saat sonrasında kendinize gelirsiniz ve derhal görmeniz için bebek yanınıza getirilir. Sonrasında dokuz ay süresince öğrenmek istediğimiz küçük bebeğinizi ilk kez emzirirsiniz. Sezeyan emzirmeyi engellemez.
Ağrılarınız var ise PCA aleti ile vücudunuza belli bir dozu aşmayacak şekilde, ağrı duyduğunuz zaman ağrı kesici verebilirsiniz. Bu yöntemle ameliyat sonrası çekilen ağrılar tamamıyla ortadan kaldırılabilir.
İlk gün bir şeyler yiyecek ve içmek yasaktır.
İlk günün akşamında hemşire sizi minik bir yürüyüşe çıkarır. Odanın içinde meydana getirilen bir yürüyüştür bu . Şžunu ihmal etmeyin ki ne kadar çok hareket ederseniz o denli acele iyileşirsiniz. Doğal bu ilk yürüyüş ve sonrakiler acı verecektir fakat bu söylendiği kadar dayanılmaz değildir.
İkinci gün bir tek sıvı yiyecekler alabilirsiniz.
Üçüncü gün istediğiniz her şeyi yiyebilirsiniz ve artık eve dönme zamanı gelmiştir...
Düzgüsel doğuma oranla iyileşme süresi birazcık daha uzundur fakat 3-4 hafta sonrasında tamamen iyileşmiş olacaksınız.
YORUMLAR