Tragedya Nedir?

Bir tiyatro türü olan tragedya ya da trajedi ile ilgili kısa ve temel bilgilerin olduğu yazımız. Tragedya nedir? TRAGEDYA , ( Fr. Tragedy: ...

Bir tiyatro türü olan tragedya ya da trajedi ile ilgili kısa ve temel bilgilerin olduğu yazımız. Tragedya nedir?

TRAGEDYA, (Fr. Tragedy: Trajedi), bir tiyatro türü (dilimize önceleri trajedi şeklinde girmiş olan sözcük, Yunanca tragoedia‘dan geldiği için, uzmanlarca kökenine uygun biçime getirildi).

Tüm şiir türlerinin en kuvvetli ve etkilisi kabul edilen tragedya; averaj insandan daha iyi olan karakterleri seçerek, asil ve seçkin-üstün kişileri fiil içinde göstererek, eski dithyrambos korosuna iki, üç oyuncunun eklenmesiyle diyaloğu ön plana çıkarak, sahne dekorundan ve maskelerden yararlanarak sözün tesirini katharisis: fena tutkuların arıtılması için kullanarak gelişti ve kuralları Aristoteles‘in (İ.Ö 5. yüzyıl) Poetika eserinde saptandı. Sonrasında duraklayarak eserleri bizlere kalan üç büyük tragedya şairinden (Aiskhylos, Sophokles, Euripides) sonrasında onların tesirini silen kuvvetli sanatçılar yetişmedi.

Latin Edebiyatı’nda Emnius (İÖ 240-170) ve Senaca’nın (İÖ 4.-? İS. 65 ?) eserleri de aynı ayarda sayılmaz.

Yalnızca 17. yüzyıl Fransız klasikleri Senaca’nın tesirinde kalmıştır (Corneille, Racine). Roma döneminde zayıf örnekleri bulunan, ortaçağda tümden bırakılan 17. yüzyıl klasikçilik akımıyla tekrardan kıymet kazanan tragedyanın özellikleri şöyleki özetlenebilir:

Gayesi, belirgin bir duyarlık ve gerginlik yaratarak ahlaka uygun bir etkiye ulaşmaktadır. Mevzular tarih ve mitoslardan alınırken, tragedya kişisi çözümsüz bir mesele karşısında umarsız ve desteksiz bırakılır.

Çoğu zaman üç birlik ilkesi uygulanır (24 saatlik vakayla mevzunun son olarak kısmının işlenişi, aynı yerde (dekor), tragedya kahramanının yaşamış olduğu duruma bağlanan yoğunlukta geçişi: Vakit mekân, mevzu birliği). İzleyenler de ters bir izlenim yaratacak bir takım vakalar (dövüş, yaralama, öldürme, düello, ölüm, intihar) sahne haricinde geçmiş şeklinde gösterilerek, aynı yüksek ve ince üslupla konuşan haberciler tarafınca sahneye iletilerek, 17. yüzyıl ürünlerinde kalkacak olan koro (kamuoyu) yardımıyla kesintisiz temsil edilen; sonraki ürünleri çoğu zaman beş perde şeklinde bölümlenen bir sahne eseridir.