Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası 1863'te tarımsal faaliyeti ve bu alandaki girişimleri desteklemek amacıyla Mithat Paşa tarafı...
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası
1863'te tarımsal faaliyeti ve bu alandaki girişimleri desteklemek amacıyla Mithat Paşa tarafınca kurulan banka. İlk olarak Niş ilinin Pirot nahiyesinde (Yugoslavya) "Memleket Sandıkları" ismi altında emek vermeye başladı. 1888'de ismi Ziraat Bankası olarak değiştirildi. 1937 senesinde çıkarılan Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası Kanunu ile özerk bir iktisadî devlet kuruluşu oldu. Başlıca görevi, Türk tarımının işleyişinin ve çiftçinin çalışmasının, millî iktisat ilkelerine bakılırsa düzenlenmesi ve ilerleyip güçlenmesi için ihtiyaç duyulan kısa, orta ve uzun vadeli kredilerin sağlanmasıdır. Ziraat kredi ve satış kooperatifleri oluşturmak ve onları desteklemek de faaliyetleri içinde mühim bir yer meblağ.
Tarihçesi
19. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı İmparatorluğu'nda, tecim ve finansmanda batılı modellerin benimsenmesiyle beraber, yabancı bankalar ülke toprakları içinde etkenlik göstermeye başlamıştı. O dönemlerde ülkede hemen hemen, ulusal niteliğe haiz bir bankacılık sisteminin kurulması için kafi ana para birikimi oluşmamıştı ve bir yaratma aracı olarak ulusal bankaların varlığından söz edilemiyordu.
Bundan en fazlaca ziyan olan kesim ise çalışan nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturan çiftçilerdi. Çünkü tamamen kendi kaderine terkedilmiş ziraat kesiminde, geçim sıkıntısı içinde bulunan büyük bir ziraatçi topluluğu başvurabilecekleri kurumsal bir finansal yapı olmadığı için, devamlı olarak hususi kişi kredilerine muhtaç durumdaydı.
​Sözü edilen kredileri verenler, bu işi meslek edinmiş faizci kimselerin yanı sıra, ziraat gereçlerini satan tüccar, toptancı, ihracatçı, komisyoncu, kabzımal ve köy bakkalı şeklinde türlü tecim erbabı ve esnaflardı. Söz konusu yüksek faizli hususi kişi kredilerine Tefeci ya da Murabaha Kredileri denilmekteydi.
O sıralarda günde 1 para hesabıyla senelik %900'lere varan bir faiz söz mevzusuydu. Bundan ötürü borçlarını ödemekte son aşama zorluk çeken çiftçiler, ürünlerini daha hasattan ilkin bu kişilere satmak zorunda kalmaktaydı.(Selem Usulü)
Ezilen çiftçilerin dertlerine çare bulunabilmesi için devletin zirai kredi işine el atması düşüncesi, devrin gazetelerinde ve resmi ağızlarda yer bulmaya başlamıştı.
O dönemde Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Yugoslavya'nın Niş kenti valisi olan Mithat Paşa, türlü alanlarda başarı göstermiş çalışmalarda bulunmasının yanı sıra; çiftçilerin içinde bulundukları zor koşullara da yakından şahit olmuştur. Yapmış olduğu araştırmalarla, bu alanda teşkilatlanmanın mecburi olduğu ve çiftçilerin, tefecilerin elinden kurtarılması için devlet yardımının gerektiği ama bu yardımın halk hareketiyle desteklenmesinin ehemmiyet taşımış olduğu sonucuna varmıştır. Bu şekilde 1863 senesinde çiftçilerin oluşturduğu la, Mithat Paşa öncülüğünde devlet eliyle ve devlet himayesinde kurulan ve adına "Memleket Sandıkları" denilen organizasyon; ulusal bankacılığın ilk örneği olarak tarihe geçmiştir.
Mithat Paşa, 1863 senesinde Pirot Kasabası'nda kurduğu ilk Memleket Sandığı'nı oluştururken Türk gelenekleri içinde esasen mevcud ve karşılıklı yardımlaşma esasına dayanan imece geleneğinden esinlenmiştir.
1867 senesinde "Memleket Sandıkları Nizamnamesi"nin yürürlüğe girmesiyle Osmanlı Devleti'nin her yanında sandıklar faaliyete başlamış ve uzun seneler başarıyla hizmet vermiştir.
Ama izleyen yıllarda sandıkların işleyişinde gözlenen bozulmalar, Memleket Sandıkları'nın etkinliklerini azaltmıştır. Sandıkları merkezi yönetime bağlayarak olumsuzlukları giderebileceğini düşünen hükümet, 1883'te aynı maksatlar çerçevesinde "Menafi Sandıkları"nı kurmuştur. Menafi Sandıkları'na geçilmesiyle yönetim tekrardan düzenlenmiş, kayıt ve muhasebe işleri modern ve bilimsel esaslara uygun olarak yürütülmeye başlanmış ve merkezi hükümetin direkt denetimine doğal olarak tutulmuştur.
Bu yeni yapılanma; sandıkların idaresine nispeten disiplinli, bilimsel denetime açık bir işleyiş kazandırsa da tamamen yeni, modern bir örgütlenmeye duyulan gereksinimin önünü alamamıştır.
Böylelikle; 15 Ağustos 1888'de Menafi Sandıkları'nın yerine işlevlerini üstlenecek çağıl finans kuruluşu olarak Ziraat Bankası resmen kurulmuş, o tarihte faaliyette bulunan Menafi Sandıkları da banka şubelerine dönüştürülerek faaliyete adım atmıştır. O güne kadar Menafi Sandıkları'nın mali kaynağını oluşturan menafi hisseleri bankaya devredilmiş ve bundan sonraki hisseler de bankanın sermayesine tahsis edilmiştir. Bu aşamayla beraber, teşkilatlı tarımsal kredi tarihimizde yeni bir dönem adım atmıştır.
Ziraat Bankası'nın ilk kuruluşundaki görevleri ise;
- Satılması mümkün olan gayrimenkul rehini ve güçlü kefalet karşılığında çiftçiye kredi kullandırmak,
- Faiz karşılığında tevdiat kabul etmek,
- Ziraat'e ilişkin sarraflık ve aracılık işleri yapmak,
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
BAKINIZ
Resmi sitesi
Ziraat Bankası'ndaki hesap durumumu iyi mi öğrenebilirim?
Ziraat Bankası hakkında bilgi verir misiniz?
Türkiye İş Bankası
Bankamızın Kuruluşu
19. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı İmparatorluğu'nda, tecim ve finansmanda batılı modellerin benimsenmesiyle beraber, yabancı bankalar ülke toprakları içinde etkenlik göstermeye başlamıştı. O dönemlerde ülkede hemen hemen, ulusal niteliğe haiz bir bankacılık sisteminin kurulması için kafi ana para birikimi oluşmamıştı ve bir yaratma aracı olarak ulusal bankaların varlığından söz edilemiyordu. Bundan en fazlaca ziyan olan kesim ise çalışan nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturan çiftçilerdi. Çünkü tamamen kendi kaderine terkedilmiş ziraat kesiminde, geçim sıkıntısı içinde bulunan büyük bir ziraatçi topluluğu başvurabilecekleri kurumsal bir finansal yapı olmadığı için, devamlı olarak hususi kişi kredilerine muhtaç durumdaydı.
Sözü edilen kredileri verenler, bu işi meslek edinmiş faizci kimselerin yanı sıra, ziraat gereçlerini satan tüccar, toptancı, ihracatçı, komisyoncu, kabzımal ve köy bakkalı şeklinde türlü tecim erbabı ve esnaflardı. Söz konusu yüksek faizli hususi kişi kredilerine Tefeci ya da Murabaha Kredileri denilmekteydi.
O sıralarda günde 1 para hesabıyla senelik %900'lere varan bir faiz söz mevzusuydu. Bundan ötürü borçlarını ödemekte son aşama zorluk çeken çiftçiler, ürünlerini daha hasattan ilkin bu kişilere satmak zorunda kalmaktaydı.(Selem Usulü)
Ezilen çiftçilerin dertlerine çare bulunabilmesi için devletin zirai kredi işine el atması düşüncesi devrin gazetelerinde ve resmi ağızlarda yer bulmaya başlamıştı.
Mithat Paşa 1863 senesinde Pirot Kasabası'nda kurduğu ilk Memleket Sandığını oluştururken Türk gelenekleri içinde esasen varolan ve karşılıklı yardımlaşma esasına dayanan imece geleneğinden esinlenmiştir.
1867 senesinde "Memleket Sandıkları Nizamnamesi" nin yürürlüğe girmesiyle Osmanlı Devleti'nin her yanında Sandıklar faaliyete başlamış ve uzun seneler başarıyla hizmet vermiştir.
Ama izleyen yıllarda sandıkların işleyişinde gözlenen bozulmalar Memleket Sandıkları'nın etkinliklerini azaltmıştır. Sandıkları merkezi yönetime bağlayarak olumsuzlukları giderebileceğini düşünen hükümet, 1883'te aynı maksatlar çerçevesinde "Menafi Sandıkları"nı kurmuştur. Menafi Sandıklarına geçilmesiyle, yönetim tekrardan düzenlenmiş, kayıt ve muhasebe işleri modern ve bilimsel esaslara uygun olarak yürütülmeye başlanmış ve merkezi hükümetin direkt denetimine doğal olarak tutulmuştur.
Bu yeni yapılanma, Sandıkların idaresine nispeten disiplinli, bilimsel denetime açık bir işleyiş kazandırsa da tamamen yeni, modern bir örgütlenmeye duyulan gereksinimin önünü alamamıştır.
Böylelikle, 15 Ağustos 1888'de Menafi Sandıkları'nın yerine işlevlerini üstlenecek çağıl finans kuruluşu olarak Ziraat Bankası resmen kurulmuş, o tarihte faaliyette bulunan Menafi Sandıkları da Banka şubelerine dönüştürülerek faaliyete adım atmıştır. O güne kadar Menafi Sandıklarının mali kaynağını oluşturan menafi hisseleri Bankaya devredilmiş ve bundan sonraki hisseler de Bankanın sermayesine tahsis edilmiştir. Bu aşamayla beraber, teşkilatlı tarımsal kredi tarihimizde yeni bir dönem adım atmıştır.
Ziraat Bankası'nın ilk kuruluşundaki görevleri ise;
- Satılması mümkün olan gayrimenkul rehini ve güçlü kefalet karşılığında çiftçiye kredi kullandırmak,
- Faiz karşılığında tevdiat kabul etmek,
- Ziraat'e ilişkin sarraflık ve aracılık işleri yapmak
Bankamız Tarihinin Kilometre Taşları
1863
- Mithat Paşa tarafınca Pirot nahiyesinde şimdiki Ziraat Bankası'nın temelini oluşturan Memleket Sandıkları kuruldu (20 Kasım).
- 3-12 Ay vadeli ve şahıs başına azami 20 liralık ilk tarımsal kredi uygulaması başladı.
1867
- Memleket Sandıkları Nizamnamesi yürürlüğe girdi.
- devletimizde ilk kez teşkilatlı kredi sistemi mevzuatı oluştu.
1881
- Edirne vilayetinde bir Ziraat Bankası kurulması için iki yabancıya hükümetçe izin verildi ama netice başarısız oldu.
- Banka yabancı ortak mevzusunda ilk girişimde bulundu.
1883
- Menafi Sandıkları Memleket Sandıklarının yerini aldı.
- Aşar Vergisine Menafi Hissesi Zammı yapılarak Sandıklara sürekli ve istikrarlı bir mali yaratıldı.
- Sandıklar kuvvetli ve devamlı bir yapıya kavuşturuldu.
1888
- Ziraat Bankası Nizamnamesi yürürlüğe girdi (28 Ağustos).
- Ziraat Bankası Umum Müdürlüğü faaliyete geçti (17 Eylül).
- Mikail PORTAKALYAN Banka Umum Müdürlüğü görevine getirildi.
- İlk kez faiz karşılığı mevduat kabul edildi.
- Nominal sermayesi 10 milyon TL olan Ziraat Bankası hükümetin himayesinde ve Tecim ve Nafia Nezareti'nin kontrolü altında bir Devlet Müessesesi oldu.
1892
- Bankanın teftiş hizmetlerini kendi müfettişleri görmeye başladı.
- Hazineye ilk kredi verildi.
- Banka faaliyetleri daha etkin bir biçimde denetlenmeye başlandı.
1916
- Ziraat Bankası Kanunu çıkarıldı (23 Mart).
- Emil Kautz Genel Müdürlük görevine getirildi.
- Tarımsal işletmelere kredi, tahvil ve kefalet karşılığı ön ödeme kullandırılmaya başlandı.
- İlk devlet tahvili satışı yapılmış oldu.
- Şimdiki Mevduat Sertifikası benzeri "Tevdiatı Nakdiye Senetleri" çıkarıldı.
- Zirai alacaklarda ilk toplu erteleme yapılmış oldu.
- İlk tohumluk kredisi verildi.
1919
- İzmir'i işgal eden Yunanlılar burada ayrı bir Ziraat Bankası İdare Merkezi oluşturarak, işgalleri altına giren şube ve sandıkları bu merkeze bağladılar.
- Kurtuluş Savaşı esnasında oluşturulan Kuvayı Milliye müfrezelerinin giderlerinin karşılanabilmesi için Ziraat Bankası sandıklarından para alınarak askerlere teçhizat sağlandı.
- İşgal, Banka bünyesini negatif şekilde etkiledi.
1920
- Ankara'da TBMM'nin açılmasıyla beraber, TBMM'nin nüfuzu alt kısmındaki topraklarda bulunan şube ve sandıkların idaresi görevi Ziraat Bankası Ankara Şubesi'ne verildi (23 Nisan).
- Bu şekilde Ziraat Bankası Ulusal Savaşım'de yerini aldı.
- 23.06.1920'de Ahmet Kemal ILGAZ, Genel Müdürlük görevine getirildi.
- 06.12.1920'de Hüseyin Avni ŞUŞUD, Genel Müdürlük görevine getirildi.
1922
- İzmir teşkilatı Ankara'ya doğal olarak oldu (9 Eylül). İstanbul teşkilatı Ankara'ya doğal olarak oldu.
- Ulusal Savaşım'nin kazanılması ile Banka yine bütünlüğüne kavuştu (23 Ekim).
1923
- Abdülkadir Parlak zeka GüÇLü, Genel Müdürlük görevine getirildi.
- 13.10.1923'te Emil KAUTZ, Genel Müdürlük görevine getirildi.
- İlk öğrenim senedi çıkarıldı.
1924
- Ziraat Bankası'nı, larını günlük ihtiyaçlara harcayan hükümetlerin siyasal etkisinden kurtarmak, gerçek sahipleri olan çiftçilerin eline ve yönetimine teslim etmek ve tarımsal kredilerle sınırlanmış olan faaliyetlerini genişletmek amacıyla, TBMM'de 444 sayılı Bütçe Kanunu kabul edildi (19 Mart).
- Banka organları Umumi Kurul, Umumi Kurul Müfettişleri, İdare Meclisi ve Umum Müdürlük şeklinde oluşturuldu.
- Prof. Leon MORF, Genel Müdürlük görevine getirildi.
- Bütçe Kanunu ile Ziraat Bankası bir devlet müessesesi olmaktan çıkarıldı ve Anonim Şirket haline geldi.
1938
- Umumi Kurul'in yetkilerini genişletmek suretiyle "Sermayesinin Tamamı Devlet Tarafınca Verilmek Suretiyle Kurulan İktisadi Teşekküllerin Teşkilatıyla İdare ve Murakebeleri Hakkında Kanun" kabul edildi.
- 3202 sayılı Kanun'da yer edinen Murakıplar Heyeti 3460 sayılı Kanun'la kaldırılarak, bu vazife Başbakanlığa bağlı olarak kurulan Umumi Murakebe Heyeti'ne verildi.
- Nusret M. MERAY, Genel Müdürlük görevine getirildi.
- Banka, şimdiki adıyla Yüksek Denetleme Kurulu tarafınca denetlenmeye başlandı.
1945
- 3202 sayılı Kanun'da hazırlanacağı belirtilen ve 198 maddeden oluşanTürkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası (TCZB) Tüzüğü tamamlanarak yürürlüğe girdi.
- TCZB Tüzüğü, Genel Müdürlük birimlerinde büyük çapta bir tekrardan yapılanmayı gündeme getirdi.
1964
- "Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesinin Düzenlenmesi Ile alakalı Kanun" ile "Umumi Kurul", TBMM Genel Kurulu ve onun adına hareket eden "Kamu İktisadi Teşebbüsleri Karma Komisyonu" oluştu.
- Umumi Murakebe Heyetinin görevini Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu üstlendi.
1975
- Hamburg Temsilciliği açıldı.
- Kıbrıs'ta Lefkoşe, Gazi Magosa ve Güzelyurt Şubeleri açıldı.
1977
- Alınan yeni bir Yönetim Kurulu Kararıyla, "Yurt düzeyinde yaygın Ziraat Bankası teşkilatının verimli ve etkili bir yönetime ulaşması için ihtiyaç duyulan tedbirleri alabilmek, faaliyetlerini yakından seyretmek ve Genel Müdürlük'te oluşan kararların şubelerce tam ve doğru olarak uygulanmasını sağlamak amacıyla" Ege (İzmir), Marmara (İstanbul), İç Anadolu (Ankara), Şark Anadolu (Erzurum), ve Güneydoğu Anadolu (Diyarbakır) Bölge Müdürlükleri kuruldu.
- Artan şube sayısının bir gereği olarak merkezi yönetimden, yerinden yönetime geçilmeye başlandı.
1981
- Rahmi ÖNEN, Genel Müdürlük görevine getirildi.
- Bankamız tarihini sergilemek amacıyla Genel Müdürlük Onur Salonu'nda Ziraat Bankası Müzesi açıldı.
- Bu müze Türkiye'nin ilk banka müzesi olma özelliği taşımaktadır.
1983
- New York temsilciliği şubeye dönüştürüldü.
- Duisburg, Berlin, Münih, Stuttgart ve Rotterdam Temsilcilikleri açıldı.
1986
- Gelişen teknolojiyi bankacılık hizmetlerine uyarlamak ve daha süratli, kaliteli ve verimli hizmetler sunabilmek amacıyla Ankara ve İstanbul'da 7 şubede "Bank 86" ismi altında geliştirilen proje kapsamında otomasyon ortamına geçildi.
- Antalya ve Mersin Özgür Bölge Şubeleri kuruldu.
1988
- Güneydoğu Anadolu Projesi Kredileri (GAP) Müdürlüğü kuruldu.
- Ş.Coşkun ULUSOY, Genel Müdürlük görevine getirildi.
- GAP bölgesi üreticilerine, bölgenin özelliklerine uygun kredi desteği verilmeye başlandı.
- Euromoney Dergisinin, " Öz Ebatlarına Nazaran İlk 500 Banka" sıralamasında Ziraat Bankası 452. oldu.
- Tarımı desteklemede ilk kez bir bölge tek başına ele alınarak yeni bir anlayışın temelleri atıldı.
1989
- Bankanın gereksinim duyduğu nitelikli personelin yetiştirilmesi amacıyla Bankacılık Okulu öğretime açıldı.
- Bankers Trust International Ltd. liderliğindeki başka katılımcı bankalar vesilesiyle Gömü garantisi olmaksızın 140 milyon $'lık Temmuz 2001 vadeli, değişken faizli tahvil ihracı gerçekleştirildi.
- Bankamızda ilk Yatırım Fonu (Fon I) kuruldu.
- Ziraat Altın ismi altında altın satışına başlandı.
- İlk tüketici kredisi verildi.
- İlk kredi kartı verildi.
- Bingöl-Muş Kırsal Kalkınma Projesi başlatıldı.
1990
- Ankara, İstanbul ve İzmir Bölgesi Dış Muameleler Şubelerimizin Genel Müdürlüğümüz üstünden "Remote Work Station" olarak SWIFT -1 Sistemine bağlanması sağlandı.
- Hususi Tarımsal Krediler, Bireysel Bankacılık ve Bankacılık Kartları Müdürlükleri kuruldu.
- "Self Servis Bankacılık" uygulaması başlatıldı.
- ATM'lerin yanında, Türkiye'de ilk kez hizmete sunulan Yabancı Para Bozma Makinaları, Self Servis Danışma Terminalleri ve Sesli Bildiri Sistemleri ile bu proje, ülkenin ilk "İnsansız Elektronik Şube" mantığında çalışan ve 24 saat hizmet verme amacına yönelik bir atılım oldu.
- Tahvil-Bono alım satımına başlandı.
- Hisse Senedi alım satım işlemlerine başlandı.
- Zirai kredi müşterileri ortaklaşa borçlu ve kefillerin mağduriyetinin önlenmesi amacıyla Başak Sigorta ile imzalanan protokol etrafında sigortalanmaya başlandı.
- Fon II, III ve IV kuruldu.
- İthal Süt Hayvancılığı Projesi başlatıldı.
- Banka SWIFT'e geçerek dış işlemlerde de etkin olma isteğini ortaya koydu, bununla birlikte yeni ürünlerle her kesime hitap etmeyi amaçladı.
1993
- İstanbul Şube'sine bağlı olarak İstanbul Takas İşlemleri Merkezi faaliyete geçti.
- Ziraat sektöründeki işletme kredilerine on iki aylık vade periyodu tanındı.
- Ziraat Bank Moscow, Kazkommerts Ziraat International Bank (KZI Bank), Turkmen Turkish Commercial Bank (TTC Bank) ve Uzbekistan Turkish Bank (UT Bank) kuruldu ve faaliyete geçti.
- Ziraat Bankası Euromoney Dergisinin "İlk 500 Banka" sıralamasında 202., net kâra bakılırsa 41., öz kârlılığına bakılırsa dünya 1.si, ve Dünyanın En Süratli Gelişen İlk 50 Bankası sıralamasında da 12. oldu.
1998
- Günün gelişen teknolojileri kullanılarak açık sistem mimarisi üstüne "Ziraat 2001" projesi taşındı. Bu proje Ankara'da 86 şubede, Microsoft Windows NT ve SQL veri tabanı üstünden kullanılmaya başladı.
- Sofya Şubesi açıldı.
- Stuttgart, Hannover, Frankfurt ve Duisburg Temsilcilikleri, şube olarak faaliyete geçti. Bankanın yazılım hücumu, yeni ürün ve hizmetlerin sunumunu kolaylaştırdı.
1999
- 1999 yıl sonu itibariyle iştirak sayısı 21'e ulaştı.
- Osman TUNABOYLU, Genel Müdürlük görevine getirildi.
- Dövize endeksli, spot ve gün içi kredi uygulamaları başlatıldı.
- üsküp Şubesi faaliyete geçti.
- Turkish-Ziraat Bank Bosnia D.D., VISA ve EUROPAY lisansı ile birlikte Ziraat Kart A.Ş. koordinatörlüğünde Bosna-Hersek'te ilk kez "VISA acquiring" ve "issuing" işlemlerine başladı.
- Berlin ve Münih Temsilcilikleri şube olarak faaliyete geçti.
- Ziraat Bankası'nın teşkilat ağı daha da genişledi.
2000
- 25 Kasım 2000 tarihinde kabul edilen 4603 sayılı kanunla T.C. Ziraat Bankası, Anonim Şirket haline getirildi.
2001
- Kamu Bankalarının tekrardan yapılandırılmaları kapsamında, Ziraat Bankası 2001 yılından başlayarak büyük bir değişiklik içine girdi.
- Şubat 2001 Krizinin peşinden Kamu Bankaları, Vural Akışık başkanlığında ortak bir yönetim kurulu tarafınca yönetilmeye başlandı.
- Ziraat Bankası Genel Müdürlüğüne Dr. Niyazi Erdoğan atandı.
- Bankanın organizasyon yapısı, modern bankacılığın ve internasyonal rekabetin gereklerine bakılırsa tamamen değiştirildi.
- Operasyon ağırlıklı bankacılık anlayışına, pazarlama nosyonu eklendi.
- Emlak Bankası, Ziraat Bankası ile birleştirilerek kapatıldı.
- 37 sayı merkez şube seçilerek, merkezi yönetimin bir takım yetkileri bu şubelere devredildi.
- Banka çalışanları Hususi Hukuk Hükümlerine bakılırsa çalıştırılmaya başlandı.
2002
- Kamu Bankaları Ortak Yönetim Kurulu başkanlığına Safa Ocak atandı.
- Krizden sonrasında ilk krediler verilmeye başlandı.
2003
- Kamu Bankaları Ortak Yönetim Kurulu başkanlığına M. Parlak zeka Sayın atandı.
- Ziraat Bankası Genel Müdürlüğüne Can Akın Çağlar atandı.
2005
- Misyonunu başarı ile tamamlamasının peşinden, Kamu Bankaları Ortak Yönetimi uygulaması bitmiş oldu.
- Ziraat Bankası Yönetim Kurulu Başkanlığı'na Prof. Dr. İlhan Uludağ atandı.
(TCZB), tanma finansman desteği sağlamanın yanı sıra her türlü bankacılık ve borsa işlemlerini yürütmekle göreve getirilmiş, tüzel kişiliği olan, özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırı olan tutumsal devlet teşekkülü.
TCZB'nin temelini 20 kasım1863'te tarımsal kredileri tanzim etme girişimlerine başlamış olan Niş valisi Midhat Paşa attı. Midhat Paşa'nın Rusçuk nahiyesinin Pirot köyünde kurduğu bir tür ziraat kredi kooperatifi olan Memleket Sandığı uygulaması 1867'den sonrasında resmi kalite kazanmıştır ve yaygınlaştı. 1883'ten sonrasında aşar vergisine meydana getirilen yüzde 10 oranındaki “Menafi Hissesi†zammı sandıklara gelir olarak bağlandı. Bu şekilde Menafi Sandıklan ismini alan kurum 1888'de merkezi İstanbul'da bulunan, 10 milyon Osmanlı Lirası sermayeli Ziraat Bankası'na dönüştürüldü.
Kurum nizamnamesinde bankanın görevleri, taşınmaz mal rehini karşılığında ya da şahsi kefaletle çiftçilere borç para vermek, faiz karşılığında mevduat kabul etmek, tanma ilişkin sarraflık işleri görmek ve aracılık yapmak şeklinde belirtiliyor, banka kredi faaliyetleri yalnızca tarımla sınırlanıyordu. 1914'te bankanın yapısında ve çabalama ilkelerinde meydana getirilen yeni düzenlemeler 1916'da yasalaştı. Sermayesi 15 milyona yükseltilen ve yasayla kurulmuş bir devlet bankası niteliğini kazanan bankanın işlemlerine fotoğraf ve harç bağışıklığı tanındı, alacaklarının süratli tahsilini sağlayacak önlemler getirildi. Şube sayısı 1923'te hızla artarak 316'yı bulan banka, Cumhuriyet dönemine aktarılan en köklü ve yaygın mali müessese oldu.
Cumhuriyet yönetimi 1924'te bir yasayla bankayı bir devlet kurumu olmaktan çıkarıp 30 milyon lira sermayeli bir anonim şirkete dönüştürdü; etkinliklerini ziraat dışına da taşırarak her türlü bankacılık işleminde bulunma yetkisi tanıdı. 1926'da bankanın adına Türkiye sözcüğünü ekleyen nizamname anonim firmanın hukuki yapısını düzenliyor ve bankanın genel kuruluna arazi vergisi 100 lirayı bulan çiftçilerin de katılabilmesine olanak sağlıyordu. Ama mahalli eşrafın TCZB kredilerinin dağıtımı üstünde tesiri daima mühim oldu ve devletin banka üstündeki denetimi asla azalmadı. 1930'da sermayesi 100 milyona yükseltilen banka Haziran 1937'de çıkarılan TC Ziraat Bankası Kanunu'yla kendi yasası haricinde hususi hukuk hükümlerine bağlı, tüzel kişiliği olan bir devlet kuruluşuna dönüştü, 1938'de çıkarılan bir yasayla da tutumsal devlet teşekkülü oldu. TCZB'nin 1923'te 8 milyon olan tarımsal kredileri, 1924'te 17 milyona, 1930'da 35,7 milyon liraya ulaştı. Bu meblağ, 1930 bütçesinin yedide birisi kadardı; aynı yıl tarımdan elde edilmiş dolaysız vergilerin toplamından da fazlaydı.
Bankanın müessese yasası 1979'a değin 14 kez değişikliğe uğradı. Haziran 1984'te bu yasanın yerini 233 sayılı kanun hükmünde kararname aldı. Kasım 1984'te ana statüsü çıkarılan TCZB, Başbakanlıkla ilgilendirildi. TCZB tarıma yönelttiği kredileri gitgide daha büyük oranlarda kooperatifler vesilesiyle kullandırdı ve 1938'den başlayarak bundan dolayı kendi ları yanında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası reeskontundan da yararlandı. Ziraat kredi kooperatiflerine 1965'e değin yalnızca “çevirme kredisi†ismi altında plasman ayrılırken, bundan sonrasında krediler çeşitlendirildi. Bankanın kredi hacmi içinde tarımsal kredilerin oranı 1980'lerde gitgide azaldı. Türkiye'de tarımsal kredilerin toplam kredi hacmi içindeki öneminin azalması devamlı bir eğilim durumuna geldi.
TCZB en anlamlı ölçütler bakımından 1980'lerde Türkiye'nin en büyük bankası hususi durumunu taşıyordu. Türkiye'de birinci sırada olduğu şube sayısı 1943'te 267 iken 1971'de 972'ye, 1992'de 1.282'ye ulaşmıştı. Bankanın personel sayısı ise 1943'te 3.108 iken 1971'de 19.025 e, 1992'de 40.367ye çıkmıştı. Bankanın 1989'daki şubeleri içinde Kıbrıs'taki dört, ABD, Almanya ve İngiltere'deki birer şube de yer alıyordu; 11 Garp Avrupa kentinde ve Tokyo'da da temsilcilikleri vardı. TCZB toplam mevduat büyüklüğü bakımından 1992 sonunda 63,8 trilyon lirayla, ikinci sıradaki Türkiye İş Bankası'mn (33,9 trilyon lira) büyük bir farkla önündeydi. Bankanın kredi hacmi de 1992'de 54,7 trilyon liralık büyüklükle kendisini ikinci sırada izleyen Türkiye Emlak Bankası'nın kredi hacminin ortalama 2,5 katıydı. 1992 sonunda özlar ve kâr büyüklüğü açısından ilk sırada yer alıyordu.
Dünyanın önde gelen 500 büyük bankası içinde vergiden önceki kârın aktife oranı bakımından 1981'de sekizinci sırada bulunan TCZB Ekim 1983'te batkı durumundaki üç hususi bankayı (İstanbul Bankası, Hisarbank ve Odibank) tüm etken ve pasifleriyle devralmak zorunda kalınca, sonraki yıllarda erek kârlılık oranı gerek kâr büyüklüğü akımından Türkiye ölçeğinde dahi en alt sıralara düştü. Türkiye Öğretmenler Bankası'nın (TÖBANK) kurtarılması operasyonunda da Türkiye Halk Bankası ve Türkiye Emlak Bankası yanında birinci derecede rol üstüne almak zorunda bırakıldı ve TÖBANK'a ortak edildi. TCZB 1983'te devraldığı bankaların 26 iştirakini de devraldı; bunların bir kısımı bir süre sonra özelleştirme programına katıldı. Bankanın bu tür durumlar haricinde 55 iştiraki ve iki bağlı ortaklığı vardır.
: Ana Britannica
Ziraat bankası (Türkiye Cumhuriyeti)
tarımsal faaliyetleri ve bu alandaki girişimleri desteklemek amacıyla kurulan banka. 1863'te Mithat Paşa tarafınca “Memleket sandıkları" adıyla kuruldu. 1883'te “Menafi sandıkları†ismini aldı. 1888'de, ismi Türkiye Ziraat Bankası olarak değiştirilerek örgütsel yapısı genişletildi. 1916'da çıkartılan bir yasayla yönetimsel yapısı tekrardan düzenlendi. 1924'te çıkartılan bir yasayla da bankaya tüm bankacılık işlemleri yapmak ve ziraat kredileri haricinde her türlü kredi açmak yetkisi verildi ve statüsünde meydana getirilen bir değişiklikle anonim şirkete dönüştürüldü.
Nihayet, 1937'de yürürlüğe giren 3202 sayılı yasa'yla Türkiye Cumhuriyeti Ziraat bankası ismini ile birlikte bir tutumsal devlet teşekkülü konumuna getirildi. Bankanın başlıca görevleri şunlardır: tarımsal ürünlerin üretilmesi, işlenmesi, değerlendirilmesi ve pazarlaması ile ilgili finansman desteği sağlamak, yaratmak ve lüzumlu kredileri tanzim etmek; ulusal iktisat ile uyum içinde ana para birikimine yardım etmek ve bu şekilde daha çok yatırım membaı yaratarak ziraat kesiminin kalkınma bankacılığı görevini üstüne almak; banka larının kalkınma planı ve senelik programların hedeflerine uygun olarak kullanılmasını ve etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla kesim bankası olarak ezberlemek; her türlü kredi, bankacılık, sigorta acentalığı ve borsa işlemleri yapmak vb. Ziraat bankası'nın bu görevleri yanında mühim bir görevi de kooperatifçiliktir.
Banka, tarımsal kooperatiflerin kurulmasını destekler, bunların yönetimleri için eleman yetiştirir, kooperatifler kurulduktan sonrasında da bunların denetimini üstlenir ve mali yapılarına uygun bir şekilde yardım sağlar. Bankanın ana hizmet birimleri Zirai krediler, hususi tarımsal krediler, Güneydoğu Anadolu projesi kredileri, Su ürünleri kredileri, Kooperatifler, Risk değerlendirme, Kurumsal krediler, Bankacılık hizmetleri, Fon yönetimi, Menkul değerler, Bireysel bankacılık, Bankacılık kartları, Dış muameleler, Dış ilişkiler ve iştirakler müdürlüklerinden oluşur. Bankanın Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Konya, Samsun, Van, Malatya, Trabzon, Edirne, Kayseri, Antalya, Afyon ve Denizli bölge müdürlükleri. 1280 i yurt içinde, 4'ü KKTC'de, 3'ü (Londra, Frankfurt ve New York) yurtdışında, 2'si Antalya ve Mersin özgür bölgelerinde olmak suretiyle toplam 1289 şubesi; 26 şanj ofisi, 50 bürosu ve 11 yurtdışı temsilciliği mevcuttur.
Ziraat bankası'nın 1990 sonu itibariyle özları toplamı 1 tirilyon 285 milyar 700 milyon TL, toplam mevduatı 21 trilyon 376 milyar 200 milyon TL olmuştur. Banka aynı dönemde 17 trilyon 264 milyar 200 milyon TL'lik kredi açmıştır. Ziraat bankasının, başta Türkiye Halk bankası, Türkiye Vakıflar bankası, Türkiye Tütüncüler bankası, TC Merkez bankası, Türk tecim bankası, Başak sigorta, Gübre fabrikaları, Türkiye Şeker fabrikaları olmak suretiyle çok sayıda banka ve kuruluşta iştirakleri vardır Merkezi Ankara'da olan Ziraat bankası'nda 1990 yılı sonu itibariyle 40 367 şahıs çalışmaktaydı.
Kaynak: Büyük Larousse
Ziraat Bankası'ndaki hesap durumumu iyi mi öğrenebilirim?
Ziraat Bankası hakkında bilgi verir misiniz?
Türkiye İş Bankası
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR