Türkiye’de yerleşme şekilleri konusu ile ilgili olarak detaylı ve genel konu anlatımının yer aldığı yazımız. Nüfusumuz, köy altı yerleşmele...
Türkiye’de yerleşme şekilleri konusu ile ilgili olarak detaylı ve genel konu anlatımının yer aldığı yazımız.
Nüfusumuz, köy altı yerleşmelerden büyük şehirlere kadar uzanan değişik yerleşme merkezlerinde yaşamaktadır. Bu yerleşme birimleri
• Nüfus miktarı,
• Ekonomik faaliyetler
• Fizikî ortam
bakımından kendilerine has özellikler taşırlar.
Bunlar dikkate alınarak yerleşme birimleri iki ana yaşayış biçimine ayrılmıştır : Kır yerleşmeleri, şehirler. Bu yerleşme birimleri “kırsal” ya da “kentsel” dediğimiz yaşayış biçimine göre şekillenmiştir.
KIR YERLEŞMELERİ
“Kır” kelimesinin sözlük anlamı, “şehir ve kasabaların dışında kalan, çoğu boş ve geniş yer” demektir. Buna göre “kır” kavramı, “köy”ü de kapsamaktadır. Ancak, kır yerleşmesi denildiğinde aklımıza sadece köy gelmemelidir. Henüz köy olamamış yerleşmelerle; şehir olamamış kasabalar da kır yerleşmelerinin, kapsamına girer.
Kır yerleşmeleri ya dağınık ya da toplu haldedir.
Dağınık yerleşmede evler tek tek ya da birkaç evlik kümeler halindedir. Evler arasında bahçeler ve tarlalar yer alır.
Toplu yerleşmede ise evler bir aradadır.
Yerleşmenin toplu ya da dagmık olması, yerşekilleri, iklim, toprak özellikleri, su kaynakları, ekonomik faaliyetler ve kültür özellikleri başta olmak üzere birçok faktörün sonucudur.
Yerleşme düzeni üzerindeki en büyük etki,
• su kaynakları
• yer şekilleri ve
• sosyal faktörlerdir.
A – KÖY ALTI YERLEŞMELERİ
Kır yerleşmesinde esas ünitenin köy olduğunu düşünürsek; köyden daha küçük (henüz köy olamamış) yerleşim birimlerini köy altı yerleşmeleri olarak kabul etmemiz gerekir. Türkiye’de köy altı yerleşmelerinin sayısı köylerin sayısı kadardır. Bu da bize köy altı yerleşmelerinin çok yaygın olduğunu göstermektedir.
Köy altı yerleşmelerinin başlıca tipleri şunlardır ;
– Tek ev ve eklentileri
– Yerleşme grubu
– Mahalle
Tek ev ve eklentisi, köy altı yerleşme biçimlerinin en basiti ve çoğu zaman bir yerdeki yerleşmenin başlangıcıdır. Bu nedenle tek ev ve eklentisine yerleşim çekirdeği de denir. Bu yerleşme tipini ailenin barınacağı bir ev ile ekonomik faaliyetlerin yürütüleceği binalar karakterize eder.
Ülkemizde Karadeniz ve Akdeniz bölgeleri başta olmak üzere hemen her bölgede, tek ev ve eklentisine rastlanır.
YORUMLAR