Yalıtkan - Yalıtkan Nedir - Yalıtkan Hakkında Ödat Yalıtkan Fizikte; Elektrik iletkenliği sıfır ya da çok zayıf olan (cisim ya da ...
Yalıtkan - Yalıtkan Nedir - Yalıtkan Hakkında
Ödat
Yalıtkan
Fizikte; Elektrik iletkenliği sıfır ya da çok zayıf olan (cisim ya da madde), izolatör, iletken karşıtı.
İsim
Yalıtkan
Herhangi bir değmeyi, sürtünmeyi önlemek için elektrik iletkenlerini saran, korumuş olan porselen, kauçuk vb. madde.
Yalıtkan
İngilizce; nonconductor, isolator
Belli bir sıcaklığa dek ısı, elektrik, ses vb. biçimlerde erkeyi iletmeyen (özdek). anlamdaş içyükül.
Ödat
Yalıtkan
Fizikte; Elektrik iletkenliği sıfır ya da çok zayıf olan (cisim ya da madde), izolatör, iletken karşıtı.
İsim
Yalıtkan
Herhangi bir değmeyi, sürtünmeyi önlemek için elektrik iletkenlerini saran, korumuş olan porselen, kauçuk vb. madde.
Yalıtkan
İngilizce; nonconductor, isolator
Belli bir sıcaklığa dek ısı, elektrik, ses vb. biçimlerde erkeyi iletmeyen (özdek). anlamdaş içyükül.
TDK
Lugat 2000 Lügat - Türkçe-İngilizce-Almanca-Fransızca Lügat
Lügat Nedir? Lügat Hakkında
Yalıtkan nedir?
YALITKAN
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Elektrik akımının geçmiş olmasına oldukça yüksek direnç gösteren madde, izolatör. Bu şekilde maddeden yapılmış ve bir iletkenden geçen elektrik yükündeki kayıpları önlemeye yarayan araçlara da yalıtkan denir. Mesela bir kablonun dış bölümünü oluşturan plastik katman, bir yalıtkandır. Isıyı iyi iletmeyen malzemeler de, bu amaçla kullanıldıklarında "yalıtkan" olarak nitelenirler. Mesela poliüretan köpük bu bakımdan iyi bir yalıtkandır.
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Elektrik akımının geçmiş olmasına oldukça yüksek direnç gösteren madde, izolatör. Bu şekilde maddeden yapılmış ve bir iletkenden geçen elektrik yükündeki kayıpları önlemeye yarayan araçlara da yalıtkan denir. Mesela bir kablonun dış bölümünü oluşturan plastik katman, bir yalıtkandır. Isıyı iyi iletmeyen malzemeler de, bu amaçla kullanıldıklarında "yalıtkan" olarak nitelenirler. Mesela poliüretan köpük bu bakımdan iyi bir yalıtkandır.
Yalıtkan (dielektrik), bir elektrik akımı taşıyabilecek özgür elektronları olmayan, bir elektrik alanıyla kutuplanma özelliği taşıyan, elektrik iletkenliği sıfır ya da çok zayıf olan cisim ya da madde. Özdirençleri oldukça yüksek olduğundan, elektrik akımlarını sadece güçlükle geçirebilen maddeler için kullanılır.
Yalıtkanlarda elektronlar, bir molekülden öbürüne güçlükle geçer; eğer bir yalıtkanın atomlarından biri bir elektronu yakalarsa, bu elektron atoma bağlı kalır; oysa iletken bir cisimde, tüm kütle içinde dolaşır.
Sınıflandırma ]
Yalıtkanlar şöyleki sınıflandırılabilir;
Tabiî yalıtkanlar,
Tabiî organik yalıtkanlar,
Katı bileşik yalıtkanlar,
Sıvı yalıtkanlar,
Gaz yalıtkanlar.
Ekolastik yalıtkanlar
Katı bileşik yalıtkanlar, tabiî reçine, bileşik reçine, kauçuk, selüloz ya da silisli olabilir. Teknik elektrik birliği, elektrik makinelerinin yapımında kullanılan yalıtkanların sınıflandırılmasını standartlaştırmıştır.
O sınıfı: Ne yağ emdirilmiş ne de yağa daldırılmış pamuk, ipek kâğıt ve benzeri organik maddeleri kapsar.
A sınıfı: Yağ emdirilmiş ya da yağa batırılmış pamuk, ipek, kâğıt ve buna benzer organik maddeleri, ek olarak emaye telin kaplamasını ihtiva eder.
B sınıfı: İçine bir miktar topaklaştırıcı madde katılmış mika, amyant ya da buna benzer organik maddeli yalıtkanları kapsar.
C sınıfı: Topraklaştırıcı madde katılmamış mika, porselen, cam, kuvars ve benzeri maddeleri ihtiva eder.
Plastik maddeler
Yalıtkan plastik maddeler, oda sıcaklığında katı halde bulunan ve plastik biçim değişimiyle istenen biçime getirilebilen organik maddeler ya da kısmen organik madde karışımlarıdır.
Isıyla sertleşen plastik maddeler şunlardır; fenoplastlar (bir fenol ile bir aldehitin yoğunlaşmasından meydana gelen bileşik reçineler) ve aminoplastlar (bir, iki ya da daha çok amin ya da amin fonksiyonu kapsayan organik bir bileşikle bir aldehitin yoğunlaşmasından meydana gelen bileşik reçineler üre-formol ve anilin formol reçineleri).
Isıyla yumuşayan plastik maddeler içinde da şunlar sayılabilir; selüloz esterleri (nitroselüloz ve selüloz asetat); kimyasal sentezle elde edilmiş etilen türevi reçineler (akrilik ve metakrilik reçineler, vinilik ve polivinilik reçineler, polistirol reçineler).
Internasyonal terimler dizgesi
"Yalıtkan" teriminin internasyonal terminolojideki karşılığı "dielektrik" ya da "izolatör" (İngilizce'de insulator) şeklindedir. "İzolasyon" terimi ısı ve öteki dış faktörler için de yaygın olarak kullanıldığından, elektrik, manyetik ve elektromanyetik alanında genel anlamda genel anlamda ilk tarif tercih edilir. İngilizce'de elektrik akımını geçirmeme anlamında "non-conductor" terimi de kullanılabilmektedir. Ek olarak elektrik akımı ile yalıtkan madde arasındaki mesafeye bağlı elektrostatik fonksiyonlar 1991'de Solmajer ve Mehler tarafınca incelenmiştir.
YALITKAN sıf. ve a. Isı ya da ses yalıtımı elde eden araç-gereç (Bk. ansikl. böl. Isı- bil.)
—Boyac. Gerek yalıtkan maddenin her iki tarafında enerji değişimlerine (elektriksel, ısıl, akustik ya da başka türden) engel oluşturma, gerekse bazı elemanları kimyasal bakımdan tepkimeye girmeye ya da birbiri içinde yayılmaya yatkın olduğundan bozunmaya yol açabilecek iki ürünün bitişik tabakaları içinde etkisiz bir katman oluşturma özelliği taşıyan verniklere boyalara ya da benzer preparatlara denir.
—Elekt. DİELEKTRİK'in eşanlamlısı.
—Elektrotekn. Bir iletim akımının geçişini engellemeye yarayan çoğu zaman dielektrik bir araç-gereç için kullanılır. (Bk. ansikl. böl.) || Kolektör yalıtkanı, bir doğru akım makinesinin kolektörünün iki laması içinde yer edinen yalıtkan ayırıcı.
—ANSİKL. Elektrotekn. Gaz yalıtkanlar yalıtım dirençlerini azaltmaya yarar ya da elektrik arklarının söndürülmesine katkıda bulunur; bunlar başlıcaları hava, azot (N,), hidrojen (l-y ve kükürt heksafluorür (SFg) olan çokatomlu gazlardır. Sıvı yalıtkanlar ya da yalıtkan yağlar, bir yalıtımın dielektrik sertliğini çoğaltmak ve ek olarak, çevre devrelerdeki elektriksel ve manyetik kayıplardan lanan ısıyı dışarı atmak amacıyla kullanılır. Bu sıvılar ya petrol türevi mineral yağlar ya da bireşim ürünü tutuşmaz yağlardır. Bunlar, günümüzde transformatörlerde, indüktanslar- da, kondansatörlerde, kablolarda ve dis- jonktörlerde yaygın olarak kullanılır.
Katı yalıtkanlar içinde ise, mineral yalıtkanlar (cam, kuvars, seramik, mika, amyant) ve organik organik (selüloz, bitümler, kauçuk) ya da bileşik yalıtkanlar (termo- plastik ya da ısılsertleşir polimerler, çeşitli karma malzemeler, elastomerler) sayılabilir. Tüm bu yalıtkanlar, iletkenlere mekanik destek görevi yapar; dolayısıyla bunlar yalnız, dielektrik bir gerilmenin tesirinde değildir ve bunun yanı sıra elektromanyetik güçleri de iletmek ve aygıtın içinde açığa çıkan ısıya dayanmak zorundadır.
—Isıbil. Isıl yalıtkanlar çoğu zaman hafifçe malzemelerdir. Çoğunlukla 100 kilo/m3'ün altında olan özgül kütleleri 300 kilo/m3'ü nadir olarak aşar. Yalıtkanların hücre yapısı ısı yayımı için bir engel oluşturur. Her biri havayla ya da daha yalıtıcı bir gazla dolu olan hücreler, yalıtkanın iskeletini oluşturan organik ya da anorganik katilardan çok daha azca iletkendir. Her yalıtkan, ısıl kullanım alanı (kullanılabileceği alt ve üst ısı sınırları), mekanik dayanımı, kimyasal kimi vakit da biyolojik kararlılığı, bilhassa de ısıl iletkenliği ile ayırt edilir. Isıl iletkenlik sıcaklığa bağlı olarak değiştiğinden bu büyüklüğü belirtmek gerekir.
En fazlaca kullanılan yalıtkanlarda büyüklük düzeyleri şunlardır:
- derinsoğuk tekniğinde, - 200°C'ta: 0,01 Vm-'K-1,
- soğutma sanayisinde, - 20°C'ta:
0,03 VVnr'K'1,
- inşaat sektöründe +20°C'ta:
0,04 VVnr'K"',
- endüstri alanında +200°C'ta:
0,07 VVnr'K"',
- endüstri alanında, 500°C'ta:
0.10.V m-' K-1.
Yalıtkanlar kökenlerine nazaran üç gruba ayrılır:
1. mineral kökenli malzemeler (cam elyafı, kaya yünü, gözenekli cam, bilhassa kri- yojenik yalıtımda kullanılan toz malzemeler [perlit, vb.], gözenekli beton ya da hafifçe agregalar);
2. bitkisel kökenli malzemeler (mantar, balsa, saman, varek);
3. gözenekli plastik malzemeler (köpük polistren, çekilmiş polistren, köpük poli- vinilklorür [PVC], poliüretan köpüğü, fenol köpükleri, bunlara kauçuk köpüğü de eklenebilir).
Isıl yalıtım iki çeper arasına yerleştirilen ince hava katmanlarıyla gerçekleştirilebilir. Bu şekilde bir katmanın yalıtma gücü 2-3 santimetre'den sonrasında kalınlıktan neredeyse bağımsızdır. Yalıtma gücü kızılaltı ışımayı yansıtan kaplamalarla artırılabilir; bu bakımdan en fazla salık verilen araç-gereç alüminyum yaprağıdır.
Uzay teknolojisinde, günümüzde toz ya da lifsi malzemelerden meydana getirilen ve hücreleri vakum altında tutulan Cıstünyalıtkanlar kullanılır; bu yalıtkanlardan büyük bir olasılıkla ileride başka alanlarda da yararlanılacaktır.
Yalıtım malzemeleri, toz ya da granül halinde levha, kokil (cam elyafı) ya da ya- rıkokil hatta odun talaşı durumunda bulunur. Bilhassa yüksek sıcaklıklarda meydana gelen endüstri uygulamalarında yalıtkanlara, çoğunlukla ısıgeçirmez adı verilir. 800°C'tan sonrasında yalıtım çoğu zaman koruma ile beraber uygulanır ve dolayısıyla ateşe dayanıklı araç-gereç tekniğini ilgilendirir.
—Boyac. Gerek yalıtkan maddenin her iki tarafında enerji değişimlerine (elektriksel, ısıl, akustik ya da başka türden) engel oluşturma, gerekse bazı elemanları kimyasal bakımdan tepkimeye girmeye ya da birbiri içinde yayılmaya yatkın olduğundan bozunmaya yol açabilecek iki ürünün bitişik tabakaları içinde etkisiz bir katman oluşturma özelliği taşıyan verniklere boyalara ya da benzer preparatlara denir.
—Elekt. DİELEKTRİK'in eşanlamlısı.
—Elektrotekn. Bir iletim akımının geçişini engellemeye yarayan çoğu zaman dielektrik bir araç-gereç için kullanılır. (Bk. ansikl. böl.) || Kolektör yalıtkanı, bir doğru akım makinesinin kolektörünün iki laması içinde yer edinen yalıtkan ayırıcı.
—ANSİKL. Elektrotekn. Gaz yalıtkanlar yalıtım dirençlerini azaltmaya yarar ya da elektrik arklarının söndürülmesine katkıda bulunur; bunlar başlıcaları hava, azot (N,), hidrojen (l-y ve kükürt heksafluorür (SFg) olan çokatomlu gazlardır. Sıvı yalıtkanlar ya da yalıtkan yağlar, bir yalıtımın dielektrik sertliğini çoğaltmak ve ek olarak, çevre devrelerdeki elektriksel ve manyetik kayıplardan lanan ısıyı dışarı atmak amacıyla kullanılır. Bu sıvılar ya petrol türevi mineral yağlar ya da bireşim ürünü tutuşmaz yağlardır. Bunlar, günümüzde transformatörlerde, indüktanslar- da, kondansatörlerde, kablolarda ve dis- jonktörlerde yaygın olarak kullanılır.
Katı yalıtkanlar içinde ise, mineral yalıtkanlar (cam, kuvars, seramik, mika, amyant) ve organik organik (selüloz, bitümler, kauçuk) ya da bileşik yalıtkanlar (termo- plastik ya da ısılsertleşir polimerler, çeşitli karma malzemeler, elastomerler) sayılabilir. Tüm bu yalıtkanlar, iletkenlere mekanik destek görevi yapar; dolayısıyla bunlar yalnız, dielektrik bir gerilmenin tesirinde değildir ve bunun yanı sıra elektromanyetik güçleri de iletmek ve aygıtın içinde açığa çıkan ısıya dayanmak zorundadır.
—Isıbil. Isıl yalıtkanlar çoğu zaman hafifçe malzemelerdir. Çoğunlukla 100 kilo/m3'ün altında olan özgül kütleleri 300 kilo/m3'ü nadir olarak aşar. Yalıtkanların hücre yapısı ısı yayımı için bir engel oluşturur. Her biri havayla ya da daha yalıtıcı bir gazla dolu olan hücreler, yalıtkanın iskeletini oluşturan organik ya da anorganik katilardan çok daha azca iletkendir. Her yalıtkan, ısıl kullanım alanı (kullanılabileceği alt ve üst ısı sınırları), mekanik dayanımı, kimyasal kimi vakit da biyolojik kararlılığı, bilhassa de ısıl iletkenliği ile ayırt edilir. Isıl iletkenlik sıcaklığa bağlı olarak değiştiğinden bu büyüklüğü belirtmek gerekir.
En fazlaca kullanılan yalıtkanlarda büyüklük düzeyleri şunlardır:
- derinsoğuk tekniğinde, - 200°C'ta: 0,01 Vm-'K-1,
- soğutma sanayisinde, - 20°C'ta:
0,03 VVnr'K'1,
- inşaat sektöründe +20°C'ta:
0,04 VVnr'K"',
- endüstri alanında +200°C'ta:
0,07 VVnr'K"',
- endüstri alanında, 500°C'ta:
0.10.V m-' K-1.
Yalıtkanlar kökenlerine nazaran üç gruba ayrılır:
1. mineral kökenli malzemeler (cam elyafı, kaya yünü, gözenekli cam, bilhassa kri- yojenik yalıtımda kullanılan toz malzemeler [perlit, vb.], gözenekli beton ya da hafifçe agregalar);
2. bitkisel kökenli malzemeler (mantar, balsa, saman, varek);
3. gözenekli plastik malzemeler (köpük polistren, çekilmiş polistren, köpük poli- vinilklorür [PVC], poliüretan köpüğü, fenol köpükleri, bunlara kauçuk köpüğü de eklenebilir).
Isıl yalıtım iki çeper arasına yerleştirilen ince hava katmanlarıyla gerçekleştirilebilir. Bu şekilde bir katmanın yalıtma gücü 2-3 santimetre'den sonrasında kalınlıktan neredeyse bağımsızdır. Yalıtma gücü kızılaltı ışımayı yansıtan kaplamalarla artırılabilir; bu bakımdan en fazla salık verilen araç-gereç alüminyum yaprağıdır.
Uzay teknolojisinde, günümüzde toz ya da lifsi malzemelerden meydana getirilen ve hücreleri vakum altında tutulan Cıstünyalıtkanlar kullanılır; bu yalıtkanlardan büyük bir olasılıkla ileride başka alanlarda da yararlanılacaktır.
Yalıtım malzemeleri, toz ya da granül halinde levha, kokil (cam elyafı) ya da ya- rıkokil hatta odun talaşı durumunda bulunur. Bilhassa yüksek sıcaklıklarda meydana gelen endüstri uygulamalarında yalıtkanlara, çoğunlukla ısıgeçirmez adı verilir. 800°C'tan sonrasında yalıtım çoğu zaman koruma ile beraber uygulanır ve dolayısıyla ateşe dayanıklı araç-gereç tekniğini ilgilendirir.
Kaynak: Büyük Larousse
yalıtkan
isim, ödat, fizik
1 . Elektrik iletkenliği sıfır ya da çok zayıf olan (cisim ya da madde), izolatör.
2 . Herhangi bir değmeyi, sürtünmeyi önlemek için, elektrik iletkenlerini saran, korumuş olan porselen, kauçuk benzer biçimde madde.
isim, ödat, fizik
1 . Elektrik iletkenliği sıfır ya da çok zayıf olan (cisim ya da madde), izolatör.
2 . Herhangi bir değmeyi, sürtünmeyi önlemek için, elektrik iletkenlerini saran, korumuş olan porselen, kauçuk benzer biçimde madde.
yalıtkan ingilizcesi
- insulator " izolatör; insulating, non-conducting
Lugat 2000 Lügat - Türkçe-İngilizce-Almanca-Fransızca Lügat
Lügat Nedir? Lügat Hakkında
Yalıtkan nedir?
YORUMLAR