CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI (1923-1940) Cumhuriyetin ilanından sonrasında edebiyatımız, uygar anlayışlar çerçevesinde gelişmesini başarıyla ...
CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI (1923-1940)
Cumhuriyetin ilanından sonrasında edebiyatımız, uygar anlayışlar çerçevesinde gelişmesini başarıyla sürdürmüştür. Cumhuriyetin ilk yıllarında “Beş Hececiler†olarak adlandırılan şairler topluluğu, en parlak dönemlerini yaşamaktaydı. Gene bu yıllarda Kurtuluş Savaşı’nın etkisiyle edebiyatta genel olarak Anadolu’ya bir yönelim başlar. Cumhuriyet Periyodu Edebiyatının Özellikleri
1- Yazı diliyle konuşma dili arasındaki fark ortadan kalkmış dildeki sadeleşme çama.arı durmaksızın olarak sürmüştür.
2- Edebiyatımız bu zamanda toplumcu bir karakter kazanmış gerçekçi bir anlayış güdülmüştür.
3- Aruz ölçüsünün yerini hece ölçüsü almış, şiirlerde de günlük konuşma dili kullanılmıştır. Gene bu zamanda şiirin biçimce daha da serbestleşmesi sağlanmıştır.
4- Şžiir, roman, öykü ve tiyatro şeklinde türlerde mühim gelişmeler olmuştur.
5- Cumhuriyetin kuruluşuyla 1940 (İkinci Dünya Savaşı) yılları içinde yapıt veren ozan ve yazarlar çoğu zaman daha önceki Ulusal Edebiyat akımının tesirinde tam anlamıyla “yerli†ve “halka doğru†; ya da Garp’nın, bilhassa Fransız edebiyatının tesirinde şahsi yollarında yürümüşlerdir.Yedi Meşaleciler
Gene bu zamanda (1928) ortaya çıkan “Yedi Meşalecilerâ€, “Beş Hececiler†gerçeklere dayanmayan “memleket edebiyatı†anlayışına haiz olmakla suçlamışlardır. Gayeleri “diri, samimim ve gerçekçi olmak†şeklinde açıklamışlardır. “Yedi Meşaleciler†ismini almalarının sebebi ise “Yedi Meşale†adlı derginin çevresinde toplanmış olmaları ve bu adla ortak bir yapıt yayınlamalarıdır. Yedi Meşaleciler Kimlerdir
MUAMMER LÜFTİ BAHŞžİ
VASVİ MAHİR KOCATÜRK
ZİYA OSMAN SABA
SABRİ ESAT SİYAVUŞžGİL
CEVDET KUDRET SOLOK
YAŞžAR NABİ NAYIR
KENAN HULUSİ KORAY 1940 Sonrası Edebiyatı
İkinci Dünya Savaşı sonrasında “insanâ€, “yaşam†ve “dünya†içinde güvenilir olmayı gerektirir; yeni ortaya çıkan dünya görüşleri; sanat anlayışımızda köklü değişikliklere neden olur.
Öykü, roman ve tiyatro eserlerinde “yurt†ve “köy†problemlerine yönelim başladı. 1. Yeni Şžiir Hareketi
1940 senesinde Orhan Veli Kanık, Melik Cevdet Anday, Oktay Rıfat Horozcu, “Garip†adlı bir şiir kitabı yayınlayarak yeni bir hareketi başlattılar. Buna “I. YENİ ŞžİİR HAREKET݆ismi verildi. Gayeleri, şiirde iç ahengi yakalamtır. Dış uyum ögesi olan ölçü ve uyağa ehemmiyet vermezler. Söz sanatların şiir için zararı olan bulmuşlar ve şiirin kaynağının bilinçaltı olması icap ettiğini savunmuşlardır. â€œŞžiir halka seslenmelidir†anlayışıyla günlük hayatta olan her şeyi şiire mevzu olarak almışlardır. İkinci Yeniler
Daha sonraları ortaya çıkan ve “İKİNCİ YENİLER†ismi verilen şairler ise “şiir için sanat †anlayışına dayanan, sürrealizmden daha çok fazla bir soyutlama anlayışını sürdürmüşlerdir. Bu sanatçılardan bazıları şunlardır: İlhan Berk, Turgut Uyar, Edip Cansever, Cemal Süreya, Ece Ayhan. Toplumsal Gerçekçiler
1940’tan Sonraki Türk Edebiyatında Roman ve Hikayede Toplumsal (toplumsal) Gerçekçiler:
Bu akım ; bir meseleyi, bir derdi ortaya koyarak, topluma yararlı olmak istiyordu. İlk ürünleri, Anadolu köy romancılığıdır. Mevzuları: işçi-ırgat yaşamı,derslik çatışmaları,grev-lokavt şeklinde durumlar, toprak-su kavgaları...
Mühim Temsilcileri:
Kemal Tahir: Mevzularını cezaevi yaşantılarından , Kurtuluş Savaşı’ndan, eşkıya menkıbelerinden aldı. Gerçek bir Anadolu romanı oluşturdu.
Eserleri: Roman:Bitkin Savaşçı,Devlet Ana ...
Orhan Kemal: Hayatına girmiş yüzlerce kişinin alınyazısı ve direnişlerini yazdı. Sürükleyicilik,tabiilik, gerçeklik eserlerinin özelliğidir.
Eserleri : Roman: Murtaza, Hanımın Çiftliği...Tiyatro:72.Koğuş...
Yaşar Kemal: Çoğu zaman Çukurova insanının yaşam savaşlarını şiirli bir üslupla yazdı. Tezli romanı savunur. Folklor unsurları ve kuvvetli tabiat tasvirleri görülür.
Eserleri: Roman:İnce Memet, Yer Demir Gök Bakır, Teneke...
Yoksul Baykurt: İçinde doğup yetiştiği köylülerin yaşamını yazmıştır.
Eserleri: Roman: Yılanların Öcü, Tırpan, Kara Ahmet Destanı...Öykü: Can Parası. Bağımsız Yazarlar
Halikarnas Balıkçısı(Cevdet Şžakir Kabaağaçlı): Mevzularını daima Ege ve Akdeniz kıyılarından çıkardı.; balıkçıları, sünger avcilarını...işledi.
Eserleri: Öykü: Merhaba Akdeniz...Roman :Deniz Gurbetçileri..
Haldun Taner: Enerjisini gözlem, gülmece ve yergiden alan hikayeleriyle tanındı. Epik tiyatro türünde eserler verdi.
Eserleri: Öykü: Şžişhane’ye Yağmur yağıyordu, On İkiye Bir Var...Tiyatro:Keşanlı Ali Destanı, Sersem Kocanın Kurnaz Kocası...
Tarık Buğra: Tek insanın dengesiz, kimi zaman alaycı, kimi zaman acılı tedirginliğini ele alır.
Eserleri: Roman:Ufak Ağa , İbişin Rüyası...
Başka Bağımsız Yazarlar:
Samet Ağaoğlu, Oktay Akbal, Selim İleri , Cengiz Dağcı, Füruzan, Orhan Pamuk. Tiyatro
Vedat Nedim Tör (kör), Turgut Özakman (duvarların ötesi, Sarı Pınar), Güngör Dilmen (Midas’ın Kulakları ) , Sermet Çağan (Ayak Bacak Fabrikası) , Cevat Fehmi Başkut (Paydos, Buzlar Çözülmeden, Harputta Bir Amerikalı) Tecrübe etme ve Eleştiri
Nurullah Ataç : Tecrübe etme, eleştiri yazdı. Çeviriler yapmış oldu. Türkçe’nin özleşmesi için yılmadan savaştı. Yeni bir dil ve ifade şekli yarattı.
Eserleri: Günlerin Getirmiş olduğu, Okuruma Mektuplar...
Suut Kemal Yetkin: Edebiyatın türlü mevzularında özlü ve açık bir anlatımla yazdı.
Eserleri: Denemeler, Edebiyat Konuşmaları...
YORUMLAR