Divan Edebiyatının Özellikleri 1- Kaynağını Arap ve İran kültürlerinden alır. Yazılı geleneğe dayanır. 2- Sanatçı yazdıklarını ve söyledikle...
Divan Edebiyatının Özellikleri
1- Kaynağını Arap ve İran kültürlerinden alır. Yazılı geleneğe dayanır.
2- Sanatçı yazdıklarını ve söylediklerini değiştirebilir. Bu sebeple işlenmiş ve incelenmiş ürünler verir. Ürünlerin hepsi DİVAN denilen defterde toplanır.
3- Şžiir ağırlıklıdır ve zaman içinde hiç bir zaman değişikliğe uğramaz.
4- Şžiirlerin isimleri yoktur. Şžiirler nazım şekilleri ile adlandırılır.
5- Gazel - Kaside - Rubai - Mesnevi - Murabbaa - Terci-i Bent - Terkib-i Bent
6- Aruz ölçüsü ile yazılır. Nazım birim beyittir. Tam ve Varlıklı uyak kullanılır. Redif ve Cinas vardır.
7- Mevzu olarak sevgi, sevgi, hasret, şarap, içki meclisi, tarihten şikayet… işlenir. Gerçek tabiat yoktur.
8- Divan Edebiyatı’ nda katı kurallar vardır ve bu tür durumlar uygulanmıştır.
Divan Sanatçıları
XIII. yüzyıl
Hoca Dehhani : Din dışı mevzularda şiirler yazdı. İlk divan şairidir. Sevgi şiirlerinin en mühim temasıdır. Lirik şiirleriyle tanınır. Bununla birlikte Sultan Veled - Seyyad Hamza da lirikte ünlüdür.
XIV. yüzyıl
Ahmedi : Din dışı şiirleri ile tanınır. Divan’ ı ve İSKENDERNAME isminde mesnevisi vardır.
Nesimi : Tasavvuf şiirleri ile tanınır. Şžiirleri liriktir. Azer Türkçe’sidir. Tuyuğ’ ları ile ünlüdür. Divan’ ı var.
XV. yüzyıl
Şžeyhi : Harname ve Hüsrev - ü Şžirin hicivleri vardır. Aslolan mesleği hekimliktir.
Sül Çelebi : Mevlüt’ ü ile ünlüdür.
Ahmet Paşa :
Necati Bey :
Ali Şžir Nevai : Lirik şiirleri ile tanınır. Muhakemet - ül Lügateyn. Mecalisün Nefais Teşkire.
XVI. yüzyıl
Baki ( 1526 - 1600 ) : Medresede yetişmiş, müderrislik ve kadılık yapmış, Şžeyhülislam olmak istemiş fakat olamamıştır. Mevzuları sevgi, doğa ve devrinin zenginliğidir. Divanın en ünlü gazekilerindendir. Divan’ı ve divanında yer edinen KANUNİ MERSİYESİ en mühim eseridir.
Fuzuli ( 1495 - 1556 ) : Yalnız 16. yüzyılın değildir tüm divan edebiyatının En Büyük şairidir. Tasavvuf ve sevgi Fuzuli’ nin başlıca konularıdır. Sevgi tanrısal aşktır. Sevgi acısından şikayetçi değildir tersine mutludur. Leyla ile Mecnun - Mesnevi, Şžikayetname - Hiciv, Beng - ü Bade. Fuzuli ilimsiz şiiri boş duvara benzetir. Kendisi iyi bir eğitim görmüştür. Saraydan uzaktır. Çok üzüntü ve ızdırap çekmiştir.
XVII. yüzyıl
Nef - i ( 1575 - 1633 ) : Erzurum’ da doğmuş iyi bir eğitim görmüştür. Şžiirlerinde ses unsuru çok önemlidir. Şžiirde sözün kuvvetli olmasına ehemmiyet vermiştir. Dili ağır ama akıcıdır. Divan Süreci nin en mühim KASİDE şairidir. Kasidelerinde doğa tasvirleri mühim yer meblağ. Şžiirlerinde kılıç sıkıntıları ve bahar kokusunu duymak mümkündür. Ölçü tanımayan bir şairdir. Överken göklere çıkarır, yererken de yerin dibine sokar. Herkesi hicivlemiştir. Babasını da. En mühim eseri Divan’ ı dır. Hicivlerini Siham - ı Kaza adlı eserinde toplamıştır.
Nabi : Divan Edebiyatı nın didaktik şairidir. Osmanlı Duraklama Döneminde toplumda aksayan yönleri görerek ekranda görülen pencereden esin almıştır. Nasihat verici tarzda şiir yazmış, ata sözlerine yer vermiştir. Hayrabad - Hayriye = Mesnevi. Divan’ı vardır.
XVIII. yüzyıl
Nedim ( 1680 - 1730 ) : Lale Devrinin zevkini eğlencesini yaşamış bir şairdir. Yaşamış olduğu eğlence periyodunu şiirlerine yansıtmıştır. Divan’ ın katı kurallarının dışına çıkmıştır. Şžiirde ilk kez halk ruhunu, halk deyimlerini Nedim yansıtmıştır. İstanbul ve İstanbul Türkçesi’ ni şiire Nedim sokmuştur. Nedim’ in en mühim eseri Divan’ ı dır. Edebiyatımızda şarkıları dahi ünlüdür.
Şžeyh Galip (1757 - 1799) : Mevlevi tarikatının şeyhidir. Divan Edebiyatı nın son büyük şairidir. Süslü, türlü sanatlarla dolu ağır bir dili vardır. Şžiirde kendine özgü özellikleri vardır ve Divan Edebiyatı’ na yeni bir hava kazandırmıştır. Şžiirinde musiki çok önemlidir. Sebk - i Hindi seçimi temsilcisidir.
En mühim eserleri Divan - ı ve Hüsnü Sevgi adlı mesnevisidir.
YORUMLAR