Felsefede ilk neden nedir? Felsefede ilk nedenler, özellikleri, hakkında bilgi. Felsefede İlk Neden İlk neden, felsefede, bütün nedenler zin...
Felsefede ilk neden nedir? Felsefede ilk nedenler, özellikleri, hakkında bilgi.
Felsefede İlk Neden
İlk neden, felsefede, bütün nedenler zincirinin zorunlu başlangıcıdır. Eski Yunan düşünürlerinin arkhe (“başlangıç”, “ilk”) terimiyle dile getirdiği bu kavram Yahudi-Hristiyan geleneğinin temel varsayımları arasına girdi. Bu geleneğe bağlı birçok filozof ve ilahiyatçı, insanın duyularıyla gözlemlediği dünyanın ancak ilk neden olarak Tanrı tarafından var edilmiş olabileceğini öne sürerek Tanrı’nın varlığını kanıtlamaya çalıştı. İlk neden kanıtı, Aristoteles’ten etkilenen Aquino’lu Aziz Tommaso ile klasik Hıristiyan ilahiyatına yerleşti. Tommaso’ya göre nedenselliğin gözlemlenebilir düzeni kendi içinde açıklanamazdı; ancak bir ilk nedenin varlığı bu açıklamayı sağlayabilirdi. Ama bu ilk neden yalnızca bir nedenler zincirinin ilk halkası olarak düşünülmemeli, gözlemlenebilir nedenler zincirinin bütününün nedeni olarak kavranmalıydı.
18. yüzyılda Immanuel Kant, Tanrı’nın varlığının nedensellikle kanıtlanmasına karşı çıktı. Kant’a göre nedensellik olanaklı deneyimler dünyasının ötesinde aşkın bir nedene uygulanamazdı. Protestan düşünürler ilk neden kanıtına genellikle karşı çıktılar. Ama geleneksel öğretiye bağlı Hristiyanlar, Tanrı’nın var olan her şeyin ilk nedeni olduğu inancını sürdürmektedirler. Tanrı’yı bu biçimde kavrayan kişiye göre, gözlemlenebilir dünya olumsaldır, yani kendi kendine var olamaz.
YORUMLAR