Hiksoslar kimlerdir? Hiksoslar ne zaman ve nerede yaşamışlardır? Hiksosların özellikleri, tarihteki yerleri hakkında bilgi. Hiksoslar Hiksos...
Hiksoslar kimlerdir? Hiksoslar ne zaman ve nerede yaşamışlardır? Hiksosların özellikleri, tarihteki yerleri hakkında bilgi.
Hiksoslar
Hiksoslar; İÖ y. 1674’te Mısır’ın kuzeyini istila ederek 15. sülale döneminde (İÖ y. 1674 – İÖ y. 1567) hüküm süren Sami kökenli Asyalılardır. Hiksos adı, Eski Yunanlı tarihçi Manethon (ü. İÖ 300) tarafından Mısır dilinde yabancı bir ülkenin yöneticisi anlamına gelen heka-hase teriminden türetilmiş ve bütün bir halk için değil, yalnızca yabancı hükümdarlar için kullanılmıştır.
16. sülaleyi Hiksosların kurduğu kabul edilirse de bunların 15. sülale firavunlarının yalnızca vasalları oldukları sanılır. O dönemde Ortadoğu’nun başka yerlerinde de gözlenen genel göç hareketinin parçası oldukları anlaşılan Hiksosların çoğunlukla Sami kökenli adlar taşıdıkları bilinmekle birlikte içlerinde Hurri kökenlilerin de bulunduğu düşünülür. Mısır’a atı, savaş arabasını, bileşik yayı, üstün nitelikli savaş baltalarını ve gelişmiş tahkimat tekniklerini getirmişlerdir. Yaklaşık İÖ 1674’te Per Ramessu’ yu ele geçirmiş, kentin yıkıntıları üzerinde Avaris (bugün Tel ed-Debaa) adıyla başkentlerini kurmuşlardır. 1970’lerin ortalarından bu yana yörede yapılan kazılarda bir Kenan tapınağı, Filistin’e özgü insan ve at mezarlarıyla çanak çömlek ve çok sayıda gelişmiş silah bulunmuştur.
Hiksosların en büyük tanrısı, Asya’da tapınılan Fırtına Tanrısı Seteh’le özdeşleştirdikleri Eski Mısır’ın Fırtına ve Çöl Tanrısı Set idi. Aşağı Mısır’ın büyük bölümüyle Yukarı Mısır’ın Hermopolis’e kadar olan bölümünü doğrudan başkent Avaris’ten, güneyde ise Kusae’ye kadar olan, hatta kısa bir süre için daha öteye geçen bölgeyi Mısırlı vasalları aracılığıyla yönettiler. Sekeneme ve Kamose’nin yönetimi sırasında Teblilerin başkaldırması üzerine Hiksos firavunu I. Apopis, 13. sülalenin son yıllarında (İÖ y. 1700) Mısır egemenliğindeki Nübye’yi istila etmiş olan Kuşi hükümdarıyla ittifak kurmaya çalıştıysa da başaramadı.
Kamose’nin yönetimi sırasında Teb ayaklanması kuzeye doğru yayıldı ve İÖ y. 1567’de Avaris düştü. Ahmose’nin 18. sülaleyi kurmasıyla Hiksosların Mısır’daki 108 yıllık yönetimi sona erdi. Hatşepsut’un döneminden başlayarak ülkede sürekli kötülenmelerine karşın Hiksoslar firavun olarak hüküm sürmüş ve adları Torino Papirüsü’ndeki meşru hükümdarlar listesine alınmıştır.
Belli ölçülerde Mısırlılaşma sürecinden geçmişler, siyasal denetim dışında Mısır kültür yaşamında etkileri olmamıştır.
YORUMLAR