Hudson Körfezi nerededir, coğrafi konumu, özellikleri, iklimi nasıldır? Hudson Körfezi’nde yaşayan hayvanlar, hakkında bilgi. Hudson Körfezi...
Hudson Körfezi nerededir, coğrafi konumu, özellikleri, iklimi nasıldır? Hudson Körfezi’nde yaşayan hayvanlar, hakkında bilgi.
Hudson Körfezi
Hudson Körfezi, Kanada’nın ortadoğusunda iç denizdir. Yüzölçümü 819.000 km2’dir. Kuzeyinde ve batısında Kuzeybatı Topraklan, güneyinde Manitoba ve Ontario, doğusunda ise Quebec bulunur. Kuzeydoğusundaki Hudson Boğazıyla Atlas Okyanusuna, kuzeyindeki Foxe Kanalıyla da Kuzey Buz Denizine bağlanır.
Körfezin adı, Kuzeybatı Geçidini ararken “Discovery” adlı gemisiyle 1610’da buraya gelen Henry Hudson’dan gelir. Doğu kıyısının haritası bundan iki yıl sonra, güney kıyısınınki ise 1631’de çıkartıldı; aynı yıl kâşif Luke Foxe kuzeydeki boğaza kendi adını verdi. Batı kıyısının haritası ancak 1820’den sonra çizilebilen körfezin derin kesimlerindeki ilk araştırmalar 1929-31 arasında. Kanadalılarca gerçekleştirildi.
Tabanı oldukça düz olan sığ bir denizdir; ortalama derinlik 100 m’dir, en derin nokta 270 m’yi bulur. Donmuş haldeki toprak katmanlarından (permafrost) oluşan kıyı şeridi göl suları ve düzensiz ırmaklarla beslenen bataklıklarla kaplıdır. Kıyılar doğu ve kuzeydoğuda yüksek ve dik, öteki yerlerde alçaktır. Körfezin en sığ bölümü olan güneydeki James Koyu iğneyapraklı ağaçlarla çevrilidir; ama başka yerlerde daha çok yosun, liken ve çeşitli otlarla bodur huşağacı, kavak, söğüt ve çalımsı bitkiler egemendir. Prekambriyen Zamanda (y. 4 milyar -570 milyon yıl önce) oluşmuş kristalin ve tortul kayaçlardan yalıyarların yer aldığı doğu kıyılarının 320 km açığında bir dizi ada vardır. Öteki adalar körfezin çıkışında küçük bir öbek biçiminde toplanmıştır. Dip çökelleri küçük organizmaların kabuklarından çok, kıyıdaki adalardan kopan parçacıklardan oluşmuştur.
Hudson Körfezinde sert bir kara iklimi egemendir. Sıcaklık ortalaması ocak ayında -29°C, temmuz ayında ise yalnızca 8,3°C’dir. Yıllık sıcaklık ortalaması —12,6°C’dir, en düşük sıcaklık — 51°C’yi, en yüksek sıcaklık da 27°C’yi bulur.
Hudson Körfezine dökülen çok sayıda ırmak ve kuzeydeki Foxe Havzasından gelen akıntı saat yönünün tersinde genel bir harekete yol açar. Akıntı Hudson Boğazının doğu kıyısı boyunca körfezin dışına doğru ilerler ve Chidley Burnunu (Quebec-New-Foundland sınırının kuzey ucu) dolandıktan sonra Labrador Akıntısına karışır. Akış hızı temmuzda en yüksek değerine ulaşır.
Hudson Körfezinde bol miktarda bulunan buzun bir bölümü Foxe Havzasından gelirse de, çoğu körfez içinde oluşur. Tuzluluk oranı derinlikle birlikte artar; 25 m’nin altında binde 31, üstünde binde 23 olan tuzluluk oranı, en üstteki 1,8 m’de, akıntının güçlü olduğu ve buzların eridiği dönemlerde yalnızca binde 2’dir. Ağustosta derinlerde -1,8°C olabilen su sıcaklığı, eylülde yüzeyde 9,4°C’ye kadar çıkabilir. Körfezdeki akıntılar Labrador kıyılarındaki şiddetli gelgitten etkilenir.
Körfezde yaşayan çok sayıda balık arasında pisibalığı, morina ve halibut sayılabilir. Sombalığı üremek için göl ve ırmaklara göç eder. Yüzey sularında bazı tatlı su balıklarına da rastlanır. Buz alanlarında deliklerin çevresinde sakallı ve halkalı foklarla Grönland fokları yaşar. Kuzeyde mors, yunus ve katil balina bulunur; kutup ayıları buz üstündeki fokları avlamak için kuzeyden aşağıya doğru iner. Kıyılarda ve adalarda yaklaşık 200 kuş türü yaşar; bunların başlıcaları ördek, martı, pufla ördeği, dalgıç, kar kazı, kuğu, düdükçün, kar baykuşu ve kargadır. Körfez kıyılarında aynca ren geyiği, misköküzü ve kemiriciler gibi otçul memeliler de yaşar.
Yöredeki en önemli ekonomik etkinlik balıkçılık, bunun yanında da deniz memelileri ve kürk hayvanları avcılığıdır. Yerliler Eskimo Point (batı kıyısının yaklaşık ortası) ile Fort George (James Koyunun doğu kıyısı) arasında kalan güney kesiminde, Eskimolar ise kuzeyde yaşarlar. Nüfus yoğunluğu çok düşüktür. Kanada hükümeti koruma amacıyla Hudson Körfezi havzasının tümünü mare clausum (kapalı deniz) ilan etmiştir.
YORUMLAR