İndüktans nedir, anlamı. Özindükleme nedir, indüktans türleri, birimi, ne işe yarar? İndüktans ile ilgili bilgi. İndüktans İndüktans; bir il...
İndüktans nedir, anlamı. Özindükleme nedir, indüktans türleri, birimi, ne işe yarar? İndüktans ile ilgili bilgi.
İndüktans
İndüktans; bir iletkenin, kendisinde indüklenen elektromotor kuvvet ya da gerilim ile bu gerilimi ortaya çıkaran akımın değişim hızı arasındaki oran olarak tanımlanan özelliğidir. Pratikte bobin biçimindeki iletkenlerin indüktansları önem taşır. Değeri değişmeyen bir elektrik akımı durağan bir magnetik alan ortaya çıkarır. Düzgün değişen, alternatif ya da dalgalı doğru akım ise değişen bir magnetik alan oluşturur; değişen magnetik alan, içinde bulunan bir iletkende bir gerilim (elektromotor kuvvet) indükler. İndüklenen gerilimin büyüklüğü, elektrik akımının değişme hızı ile orantılıdır. Aradaki orantı katsayısı indüktans olarak adlandırılır ve iletkende indüklenen gerilim ile indüklemeye neden olan akımın değişim hızı arasındaki oran olarak tanımlanır.
İçinden değeri değişen akım geçen iletken ile üzerinde gerilim indüklenen iletken aynı değilse, indükleme olgusu karşılıklı indükleme olarak adlandırılır. Transformatörlerin çalışma ilkesi karşılıklı indüklemeye dayanır. Bir iletkenden geçen akımdaki değişme, bu iletkenin kendisinde de bir gerilimin indüklenmesine yol açar, bu olguya özindükleme denir. Bu durumda indüklenen gerilim ile akımdaki değişme hızı arasındaki oran özindüktans olarak adlandırılır.
Özindükleme olgusunda indüklenen gerilim kendisini oluşturan akım değişikliğine karşı koyar. Bu nedenle bir bobinden akım akmaya başladığında, bu akım, bobini oluşturan telin direncinden ötürü karşılaştığı zorluğa ek olarak, özindüktansın neden olduğu bir zorlukla da karşılaşır. Öte yandan bobin içeren ve içinden sabit bir akım geçen bir elektrik devresi birdenbire açılırsa, aniden ortadan kalkan (yani azalan) magnetik alan, bobinde, akımı ve magnetik alanı sürdürmeye yönelik bir gerilim indükler, bu da devreyi açan anahtarın kontakları arasında kıvılcım oluşmasına neden olur. Bu nedenle bir bobinin özindüktansı ya da kısaca indüktansı, akımdaki ve magnetik alandaki değişmelere karşı koyan bir elektromagnetik eylemsizlik olarak düşünülebilir.
Bir iletkenin indüktansı, iletkenin boyutlarına ve biçimine (eğer iletken bobin biçimindeyse sarım sayısına) ve iletken çevresindeki malzemenin türüne bağlıdır. Yumuşak demirden bir çekirdek üzerine sarılmış bir bobin, aynı bobinin hava çekirdekli olması durumuna oranla çok daha büyük bir indüktansa sahiptir; bu nedenle de üzerinden geçmekte olan akımdaki artışları çok daha etkili olarak tıkayabilir.
Magnetik indüktans birimi olan henry (H), adını ilk kez özindükleme olgusunu gözlemiş olan ABD’li fizikçi Joseph Henry’den almıştır. Saniyede 1 amperlik bir akım şiddeti değişimi bir devrede 1 voltluk bir elektromotor kuvvet indüklüyorsa, devrenin indüktansı 1 henrydir. Dolayısıyla 1 henry, 1 volt bölü saniyede 1 ampere eşittir. Oldukça büyük bir birim olan henrynin daha çok milihenry (mH) ve mikrohenry (μH) gibi altkatları kullanılır.
YORUMLAR