Karayipler ya da diğer ismi ile Antiller bölgesi ile ilgili olarak genel ve tarihi bilgilerin yer aldığı yazımız. ANTİLLER (KARAYİPLER) , Or...
Karayipler ya da diğer ismi ile Antiller bölgesi ile ilgili olarak genel ve tarihi bilgilerin yer aldığı yazımız.
ANTİLLER (KARAYİPLER), Orta Amerika’da, Antil Denizi’nde ada topluluğu. Kuzey Amerika’nın güney doğusuyla Güney Amerika’nın kuzeyi arasında uzanan adalar, Büyük ve Küçük Antiller olmak üzere iki gruba ayrılır.
Büyük Antiller, Küba, Hisponiola (Haiti, Dominik Cumhuriyeti), Porto Riko ve Jamaika adalarından oluşur. Büyük bir olasılıkla eskiden kıtayla birleşik olan adalar, orojenik ya da volkanik evrelerde oluşmuşlardır. Porto Riko’da başlayan dağlar, Hispaniola’nın güneyinde Massif de la Salle ve Massif de la Hotte; Jamaika’da Mavi Dağlar, Jamaika-Honduras arasında, denizde sığ kum bankları ve Honduras’ta Kolon Dağları ile sürer.
Orta Hispaniola’da Cibao Dağları, Küba’nın güneyi, Büyük Cayman Adası ve Guatemala boyunca uzanır. Kuzey Hispaniola’da ise dağlar, Kuzeybatı Küba’da Sierra los Organos ve Meksika’da Yucatan tepeleriyle sürer.
Küçük Antiller, birbirinden ayrı iki yay biçiminde oluşmuştur. İçteki yay büyük ölçüde volkanik kökenli olup Saba’dan Grenada’ya kadar deniz dibinde uzanan bir sırt üzerinde yer alır. Öteki yay, büyük ölçüde kireç taşından, özellikle mercandan; genelde, aynı yapıda olan Bahama Adaları, Florida’nın uzantısı olan sığlıklardan oluşmuştur. Buna karşın, Trinidad Adası, Paria Yarımadası’nın (Venezuela) doğrudan uzantısıdır. Tropikal deniz ikliminin egemen olduğu adalarda, sürekli esen kuzeydoğu alizeleri tüm yıl boyunca sıcaklık ve nem sağlar. Adaların sıcak denizlerle çevrili olması ve alçak enlemde bulunması, yıl boyunca yüksek sıcaklığa ve oldukça düşük yağışlara yol açar. Sıcaklık, yazları 44°C’ye, kışları 37°C’ye ulaşır.
Yağış tutarı, yöne ve yükseltiye bağlı olarak değişir. Yağışlar, Jamaika’da Mavi Dağlar’da yılda 520 mm’ye ulaşırken öteki yörelere göre az yağış alan başkent Kinsgton’da yalnızca 77 mm’dir. Önemli bir sorun da tüm bölgeyi etkileyen kasırgalardır. Yaz sonunda ve sonbaharda sık sık görülen bu fırtınalar, dünyanın dönüşü etkisiyle ABD üzerinden kuzeye dönmeden önce doğudan batıya hareket eder.
Tarih. Kristof Kolomb, ilk yolculuğunda, Ekim 1492’de, büyük olasılıkla Bahama Adaları’ndan San Salvador’u (bugünkü adı Watling) olan adayı buldu. Buradan, Hispaniola’ya hareket etti. Kısa bir süre sonra öteki adalar ve Orta Amerika Kıtası öteki gezginler tarafından bulundu. Bölgeye yerleşen İspanyollar, çok geçmeden adalarda altın ya da gümüş bulunmadığını anlayınca ilgilerini yitirdiler. Bunu izleyen yüzyıllarda Hollandalı, Fransız ve İngiliz göçmenler, adaları dünyanın en büyük şeker kamışı yetiştirme bölgelerinden biri durumuna getirdiler. Adaların yerli halkı olan Aravak Kızılderilileri kısa sürede yok edildi; buna karşın, Küçük Antiller’in daha savaşçı yapıdaki Kızılderileri Karibler, 18. yüzyıl sonuna kadar varlıklarını koruyabildiler. Yerli halk yerine, göçmenler tarafından getirtilen Afrikalı kölelerin soyundan gelenler zamanla nüfusun büyük bir bölümünü oluşturdu. Buna karşın özellikle, Trinidad’da çok sayıda “Hintli” yaşar. Bunlar, kölelerin bulunmadığı zaman anlaşmayla Hindistan’dan getirilen işçilerin soyundan gelmedir. Adaların en büyüğü Küba (1 14.524 kilometrekare), en küçüğü Montserrat’dır (106 kilometrekare).
Büyük Antiller’in toplam nüfusu yaklaşık 21 milyon, küçük Antiller’in ise 3 milyondur. Adaların büyük çoğunluğunda halkın yaşam düzeyi oldukça düşüktür. Ekonominin geçmişte yalnızca şeker dışsatımına bağlı olması büyük dalgalanmalara neden olmaktaydı. Adaların büyük bölümü son derece küçük olduğundan üretim sınırlıdır. Ayrıca, ürünler de büyük adalardaki ürünlerle aynı olduğundan, normal rekabete dayalı ticaret şansından yoksundur. Bölgenin başlıca dışsatım ürünleri şeker, melas, rom, muz, çeşitli meyveler, az miktarda kahve ve Havana purolarıdır. Trinidad’da petrol ve zift, Jamaika’da boksit, dışsatımı yapılan başlıca tarım dışı ürünlerdir. İkinci Dünya Savaşı sonrasında gelişmeye başlayan turizm etkinlikleri, günümüzde adaların, en büyük döviz ve iş gücü kaynağıdır.
YORUMLAR