Mehmet Fuat Köprülü Kimdir?

Mehmet Fuat Köprülü kimdir? Mehmet Fuat Köprülü’nün yaşamı, eserleri ile ilgili olarak genel bilgilerin yer almış olduğu yazımız. Mehmet Fua...

Mehmet Fuat Köprülü kimdir? Mehmet Fuat Köprülü’nün yaşamı, eserleri ile ilgili olarak genel bilgilerin yer almış olduğu yazımız.

Mehmet Fuat KÖPRÜLÜ (5 Aralık 1890, İstanbul – 28 Haziran 1966, İstanbul)

Türk tarihçisidir. IV. Mehmet devri vezirlerinden Kıbleli Mustafa Paşa ile Köprülü Mehmet Paşa’nın kız-kardeşinin soyundan-dır. İsmail Faiz Bey ile Hatice Hanım’ın erkek evladıdır. İstanbul’da dünyaya geldi. Mercan idadisini (lisesini) tamamlamış oldu; yüksek tahsile devam etmedi; şahsen emek vermeye başladı. 1908′ den itibaren ozan ve düşünce adamı olarak tanındı; Fecr-i Atî edebî topluluğuna dahildi. Liselerde edebiyat okuttu. 1913’te 23 yaşlarındayken Halit Ziya Uşaklıgil’den açılan İstanbul Üniversitesi Türk Edebiyatı Zamanı profesörlüğüne seçildi; bu büyük ulusal kültür kürsüsünü iktidarla işgal etti. Aynı yıl «Bilgi» isminde bir dergi çıkardı; «Türk Edebiyatı’nda Usul» adlı eserini yayınladı. Fuat Köprülü ile edebiyat tarihçiliği ve genel olarak tarihçilik, ortaçağdan kurtuldu, çağdaş çağa geçti.

Fuat Köprülü, 1915’te «Millî Tetebbular Mecmuası» nı yayınlayarak Ziya Gökalp ile beraber «Türkçülük» cereyanının bilimsel cephesini kurdu. 1918’de «Türk Edebiyatı’nda İlk Mutasavvıflar» adlı büyük eseri çıktı. Burada, Ahmet Yesevi ile Yunus Emre’yi, örnek bir biçimde inceledi. Bu eserle, milletlerarası ün kazanmıştır.

Bir sürü kereler Edebiyat Fakültesi dekanı, 1924’te Maarif Vekâleti müsteşarı, Mekteb-i Mülkiye’de müderris oldu. 1924’te Türkiyat Enstitüsü’nü kurdu ki, bu tarih, türkoloji tarihinin dönüm noktalarından biridir. 1925′ te «Türkiyat Mecmuası» nı, 1931’de «Türk Hukuk ve İktisat Zamanı Mecmuası» nı yayınlamaya başladı; Türkiye’de pek mühim olan hukuk ve ekonomi zamanı kollarının gerçek kurucusu oldu. Bir çok bilimsel milletlerarası kongreye katıldı; bir çok akademiye üye seçildi; ve bir sürü fahri doktorluk aldı ki, en mühimleri 1927’de Heidelberg ve 1938’de Sorbonne Üniversiteleri’nden aldıklarıdır. 1933 üniversite ıslahatında «ordinaryüs profesör» oldu. Bir sürü kere edebiyat fakültesi dekanlığında bulundu. 1941’den başlayarak İslâm Ansiklopedisine bazıları birer monografya büyüklüğünde makaleler yazdı. İslâm Ansikloipedisi’nin Leiden de gösterilen aslına ve Avrupa mecmualarına yazdığı bilimsel uzun makaleler de pek önemlidir. Bir sürü eseri Garp dillerinde çıktı. «Türk Edebiyatı Zamanı» adlı kitabından sonrasında 4 kitabından ibaret «Türk Saz Şairleri» ni, «Divan Edebiyatı Antolojisi» ni, 2 büyük ciltlik «Türk Saz Şairleri» ni yayınladı. Türk halk edebiyatını iyice tanıttı ve meydana çıkardı.

Kars milletvekiliyken C.H.P.’nden ayrılarak 3 dostu ile birlikte D.P.’yi kurdu. 1950’de dış işleri bakanı oldu. Fakat uzun müddet kalmış olduğu bu bakanlıkta hiçbir başarısı görülemedi. Sonradan D.P.’den ayrıldı.

Hususi kütüphanesi, dünyanın sayılı hususi kitaplıklarından biridir.

Eserlerinin başlıcaları:

Ali Şır Nevai (1941); Altın Ordu’ya Ait Yeni Araştırmalar (1941); Anadolu Selçukluları Tarihinin Yerli Kaynakları (1. ten, 1943); Âşık Dertli (1940); Âşık Ömer (1940); Erzurumlu Emrah (1940); Eski Şairleriniz (Antoloji, 1943, 1949); XVI. Asır Sonuna Kadar Türk Saz Şairleri (1930); XVII. Asır Saz Şairleri (1939); XVIII. Asır Saz Şairleri (1940); XIX. Asır Saz Şairleri (1940); XX. Asır Saz Şairleri (1940); Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu (1959); Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar (1934); Türk Saz Şairleri (2 ten 1941); Yıldırım Beyazıd’ın Esareti ve İntiharı Hakkında (1937).